Íslendingaþættir Tímans - 07.09.1968, Blaðsíða 20

sríðið. Peningaráð almennings
voru mikil og kröfur fólksins juk-
ust, svo að þeir skólar sem aftur-
úr dógust með aðbúnað og þæg-
Indi urðu fyrir minkandi aðsókn og
ýmisskonar gagnrýni Frú Þórný
stjórnaði Húsmæðraskólanum á
Hallormsstað einmitt við slíkar að-
stæður, og hélt uppi þeim anda og
brag, sem fyrirrennari hennar
hafði skapað og mótað, þar til skól
inn var lagður niður eitt ár til
gagngerðra endurbóta. Er ég tók
við skólanum ári síðar réðist frú
Þórný að skólanum sem vefnaðar-
kennari og hélt því starfi síðan. —
Nýir siðir koma með nýjum herr-
um. — Ýmsar breytingar voru
gerðar á kennslufyrirkomulagi og
reglugerð skólans, er hann tók til
starfa aftur, og mjög tel ég senni-
legt að þær hafi ekki allar fall-
ið frú Þórnýju vel, en aldrei lét
hún það í Ijós. Ætið stóð hún þétt
og örugg að fylgja fram þeim mál-
um þar sem hún taldi hag og sóma
skólans bezt gætt. í kennslu sinni
lagði hún ríka áherzlu á allt, sem
þjóðlegt var og stuðlaði að auk-
inni heimilismenningu.
Það mun ekki ofsagt að heimili
þeirra Þórnýjar og Hrafns á Hall-
ormsstað sé eitt failegasta heimili
þessa lands, hvort heldur er í
sveit eða bæ, þar sem saman fer
menningarbragur, þjóðlegur metn
aður og listrænn smekkur.
Ég veit að einn áhrifaríkasti dag
ur og ógleymanlegasti hvers skóla-
árs í Húsmæðraskólanum á Hall-
ormsstað, var þegar frú Þórný bauð
kennurum og nemendum heim til
sfn, en það gerði hún ætíð einu
sinni á vetri. Það var áreiðanlega
hinum ungu stúlkum ómetanlegt
og á við margar kennslustundir i
uppeldisfræðum, að dvelja þar eina
eftirmiðdagsstund, njóta hinnar
rómuðu íslenzku gestrisni yfir
rjúkandi súkkulaði með þeyttum
rjóma, dirukknu úr örþUnnum
postulinsbollum, skoða gamlar
myndir og fræðast af þeim um
sögu skólans og staðarins. Og há-
marki nær heimsóknin, þegar hús-
móðirin tekur fram hannyrðir sín-
ar o-g vefnað og sýnir og útskýrir
form og gerðir.
Frú Þórný var stórbrotin kona,
hún var fáskiptin og hlédræg dag
lega, en trygg og traust ef á reyndi
hún var áfcveðin í skoðunum og
vann af alíhug að því, sem hún á
annað borð tók að sér. Hún var
Þingeyingur að ætt og alla tíð var
hún það, en hún var einnig Aust-
firðingur og hafði mikinn .metnað
fyrir Austurland, einkum mun þó
Fljótsdalshérað og Hallormsstaður
hafa átt huga hennar.
Á síðari árum gaf frú Þórný sig
nokkuð að félagsmálum. Fyr-
ir hönd Sambands austfirzkra
kvenna vil ég þakka sérstaklega
þátt hennar í aðstoð við fræðslu
um fornan listiðnað og heimilis-
menningu.
Nú, þegar frú Þórný er horfin frá
sínu fagra heimili á Hallormsstað,
kveð ég hana með mikilli eftirsjá
og þakka langt- og gott samstarf
við skólann og síðan.
Ágætum eiginmanni hennar,
Hrafni, elskulegri dóttur, Sigrúnu,
fjölskyldu Sigurðar Blöndal og
skjólstæðingi þeirra hjóna, Hail-
dóri, votta ég innilega samúð, svo
og öðrum vandamönnum.
Ásdís Sveinsdóttir.
f
Þegar ég frétti andlát Þórnýjar
Friðriksdóttur á Hallormsstað,
kom mér það ekki á óvart, þar sem
hún hafði legið þungt haldin und-
anfarna mánuði.
Við þessa sorgarfregn varð mér
hugsað til fyrstu kynna okkar Þór-
nýjar fyrir tæpum 30 árum og
hversu þau kynni urðu mér mikils
virði öll þessi ár.
Sigrún Blöndal stofnsetti og mót
aði Húsmæðraskólann á Hallorms-
stað, en hann er staðsettur á ein-
um fegursta stað á íslandi. Skól-
inn var og er þjóðlegur og sérstæð
ur.
Ég var svo lánsöm að eiga kost
á námi í Hallormsstaðarskóla tvo
vetur og tók ég miklu ástfóstri við
staðinn. Eins held ég að flestum
stúlkunum hafi farið, sem voru
mér samtíða.
Ég kom í skólann haustið 1939.
Þá hófust kynni okkar Þórnýjar
og héldust æ síðan. Hún var þá
kennari við skólann i hannyrðum
og saumum, einnig í bóklegum
greinum. Um miðjan vetur var
hoggið stórt skarð í kennaralið
skólans, er húsbóndinn, Benedikt
Blöndal, féll frá. Kom þá í hlut
Þórnýjar að taka að sér kennslu í
hans greinum. Þórný var mjög
góður kennari og hafði gott vald á
nemendum.
Þórný var mjög ákveðin í skoð-
unum, hreiii og bein, og lærði ég
að meta þá eiginleika í fari henn-
ar, því lengri sem kynni okkar
urðu.
Á heimavistarskóla verða sam-
skipti nemenda og kennara meiri
en á öðrum skólum. Kennslan
hófst snemma og stóð mestallan
daginn, og í frístundum var kenn-
arinn einnig með, á kvöldvökum,
í lestrartímum og fleiru. Skólinn
var heimili út af fyrir sig og til
kennaranna var leitað með vanda
málin, en þau voru mörg og marg-
vísleg.
Minningarnar frá þessum vetr-
um, þar sem ég var nemandinn,
en Þórný kennarinn, eru hugljúf-
ar. Minningar um kennslu í fáta-
saumi, í hannyrðum sem voru fjöl-
breyttar og sérstæðar, minningar
frá mörgum glaðværum stundum
á saumastofunni, minningar frá
kvöldvökunum þegar eldurinn
snarkaði á arninum og Þórný las
hina átakanlegu sögu Gunnars
Gunnarssonar, Svartfugl. — Minn
ingin um fíngerða, höfðinglega og
fágaða konu, sem var nemendum
sínum fyrirmynd í einu og öllu.
Þessi fátæklegu orð eiga að vera
þakklæti til Þórnýjar Friðriksdótt
ur fyrir hennar stóra hlut í námi
og þeim undirbúningi, sem ég og
fjöldamargar fleiri stúlkur nutu á
Hallormsstaðarskóla.
Slíkur undirbúningur er hverri
stúlku ómetanlegur styrkur, og
hún gengur út í lífið, gerist hús-
móðir og móðir.
Ég þakka sérstaklega margar- á-
nægjustundir, sem ég naut á heim
ili Þórnýjar og manns hennar,
þann hlýhug og gestrisni, er ég
ætíð mætti þar.
Heimili þeirra ber húsmóðurinni
fagurt vitni, enda var það henni
allt. Hún sagði eitt sinn við mig,
að þeir dagar, sem hún væri ekki
heima, fyndust sér glataðir.
Ég votta eiginmanni og ungri
dóttur. blessunar á ókomnum ár-
um.
Soffía Björgúlfsdótir.
ÍSLENDINGAÞÆTTIR
20