Íslendingaþættir Tímans - 30.01.1970, Blaðsíða 4

MINNING
ASTRIÐUR SKAGAN
Fædd 14. marz 1933.
Dáin 23. desember 1969.
Fyrir handan höfin blá
heiðan veit ég dag.
Þar sumarþrá mín athvarf á
eftir sólarlag.
Með dögun í augum vitjaT
okkar dauðinn,
björtust vaka þess draums,
sem er lífið.
Kahlil Gibran.
Hjartfólgna systir mín.
Minningarnar um samveru-
stundir okkar eru mér dýrmætur
fjársjóður, sem penni minn nær
ekki að festa á blað fyrir annarra
sjónum. Kveðjur og þakkir eru
fátækleg orð — nú, þegar gestur-
inn með huliðshjálminn hefur hrif
ið þig inn í ósýnileikann. Gestur-
inn frá „hafinu bak við himin-
rönd“ — og þó sá, er hvíslar:
— Hið fjarlæga er nær en
næstu hús.
Sá, er læðir þeim grun inn í
vitund okkar — að stjarnan sé
fögur vegna blóms, sem maður
sér ekki —. Eða sjáum við það?
Skáldið, sem talaði um stjörn-
una og blómið, sagði einnig:
—Maður sér ekki vel nema
með hjartanu. Það mikilvægasta
er ósýnilegt augunum.
Ég sé þig, systir min, lifandi í
hjarta lífsins. Þess lífs, er austur-
lenzkt skáld eitt sinn orti svofelld-
um orðum:
— Ég sagði við lifið: Mig lang-
ar að heyra dauðann tala.
Og lífið hækkaði röddina lítið
eitt og sagði:
— Hlustaðu, þetta er hann.
Já, nú heyrir þú hann. Og ég
veit, að nú mun lífið syngja' þér
óð fegurðar og gleði, samhljóm
alls, er þú annt á jörðu og himni,
bjartan og undursamlegan. Þess
vegna vil ég ekki gefast á vald
þeim sára söknuði, er segir: Vertu
sæl, systir mín, ó, vertu sæl —
heldur verða í hug og hjarta í sam
fylgd þeirra framUðnu ástvina og
ljósvera, sem bjóða þig velkomna
þangað, er sjóndeildarhringurinn
syni, er glæddi mjög bókmennta-
áhuga þeirra.
Þau Hildur og Guðbjartur gift-
ust í sept. 1909. Rúmum áratug
síðar eru börn þeirra orðin sex.
Þá hófst erfiðleikatímabil, eftir
fyrri heimstyrjöldina, er sjávaraf-
urðir féllu mjög í verði. Kom það
tilfinnanlega við hagsmuni þessar-
ar barnmörgu fjölskyldu, sem
hafði aðallífsviðurværi sitt frá sjó.
Og enn líður áratugur. Heims-
kreppan skellur yfir með öllum
sinum afleiðingum. Þá eru þau
hjón að vísu komin á sæmilega bú-
jörð, Láganúp í Kollsvík, sem Þau
eru síðan kennd við, enda áttu þau
þar heima til æviloka. Börn þeirra
eru þá orðin tíu og urðu ekki
fleiri, en tvö þeirra eru þó lát-
in, Fríða, sem dó 18 ára gömul og
Ingvar, er lézt 2 ára.
Nærri má geta hversu erfitt það
hefur verið þeim hjónum að sjá
þessari tín manna fjölskyldu fjár-
hagslega borgið á krepputimun-
um. Vafalaust hefur þeim viljað
það til að elztu drengirnir léttu
þeim mjög róðurinn, sá elzti um
tvítugt, en tveir þeir næstu milli
fermingar og tvítugs, ailir mynd-
arlegir og duglegir.
Hjónin á Láganúpi fóru ekki
varhluta af andstreymi, frekar en
margir aðrir, en samt eiga þau að
baki marga sigra í baráttunni við
brim og boða lífsins. Og þó er sá
boðinn ónefndur enn, sem orðið
hefur þeim hjónum einna þyngst-
ur í skauti á langri lífstíð.
Eftir sjö ára hjúskap þeirra
hjóna kenndi Guðbjartur van-
heilsu, svo að hann gekk ekki heill
til skógar eftir það, eða i meira
en hálfa öld. Þó var sú bót með
böli að á alllöngum tímabilum
kenndi hann sér ekki meins. En
sjúkdómstímabilin voru mörg og
erfið og þó sennilega lítt léttbær-
ari konu hans, en honum sjálfum.
Kjörum hennar, þegar svo stóð á,
með fullt hús a* börnum og fjár-
hagserfiðleika stundum í meira
lagi, er ekKi á færi óviðkomandi
manna að lýsa.
Eins og áður segir voru börn
þeirra hjóna tíu, en tvö þeirra
dóu ung. Af þeim átta, er kom-
ust til fullorðinsára, dóu tveir
bræðurnir á bezta aldri, báðir
kvæntir og áttu börn. Magnús
drukknaði 28 ára gamall, er tog-
arinh Gullfoss fórst með allri á-
höfn. Halldór lézt af skæðum sjúk
dómi 53 ára. Eftir lifa nú systkin-
in sex, sem öll eru löngu gift og
eiga börn: Einar og Páll eru báð-
ir skrifstofumenn hjá Kaupfélagi
Borgfirðinga, Össur og Ingvar eru
bændur á æskustöðvum sínuin í
Kollsvík og býr Össur á föðurleifð
sinni Láganúpi. Guðrún er hús-
freyja í Reykjavik, en Fríða hús-
freyja í Kvígindisdal í Rauðasands-
hreppi.
Fyrir skömmu var saga hjón-
anna frá Láganúpi öll. Hildur and-
aðist 31. jan. 1967, 78 ára gömul,
fæddist 16. ágúst 1889. Guðbjart-
ur lézt 2. nóv. 1969, rúmlega ní-
ræður að aldri, fæddist 15. júli
1879.
Kollsvík er nú önnur en hún var
fyrir 60 til 70 árum, þegar 20 til
25 bátar gengu þar til fiskjar og
80 til 100 manns gengu þar milli
verbúða. Grasbýlin eru öll horfin,
vorvertíðin er úr sögunni, bátarn-
ir standa ekki lengur þar á sand-
inum. Og hjónin frá Láganúpi eru
flutt í kirkjugarðinn í Breiðuvík.
En þrátt fyrir allt þetta er Kolls-
víkin mun blómlegri nú, en hún
áður var. Ræktað land er miklu
meira, búin eru mun stærri, veg-
ur og simi hafa rofið einangrun-
ina og tíu barnabörn hjónanna frá
Láganúpi, sem nú eru að alast upp
í Kollsvík, munu væntanlega á-
vaxta arfinn frá ömmu sinni og
afa.
Sigurvin Einarsson.
ÍSLENDINGAÞÆTTIR
4