Íslendingaþættir Tímans - 30.01.1970, Blaðsíða 24

SJOTUGUR:
HÓLMGEIR ÁRNASON
múrarameistari, Húsavík
Hvaða ófikapa læti ei'a þetta í ár-
unum að :íða, var'ö mér að nrði,
þegar í ijós kom, að Hólmgeir
Árnason frá Kvíslarfióli, múrara-
meistari á Húsavík, hafði orðið
sjötugur 17. desember síðastliðinn.
Maðurinn lítur út eins og hann hafi
undanþágu frá því að vera svo
gamall. En vitanlega er engin und-
anþága frá liðnum árafjölda til.
Hins vegar eru menn misjafnlega
vel gerðir til þess að bera árin, —
kunna misjafnlega vel „þá list aS
lifa“, og eru misjafnlega heppnir.
Hólmgeir Árnason fæddist
17. desember 1899 að Skóg-
um í Reykjahverfi í Suður-
Þingeyjarsýslu. Foreldrar hans
voru hjónin: Björg Sigurpáls-
dóttir og Árni Sörensson, sem bá
bjuggu á litlum parti úr Skógum
Björg móðir Hólmgeirs var dóttir
Sigurpáis Árnasonar bónda í Skóg-
um og konu hans Guðnýjar ójaís-
dóttur. — Björg var alsystir Árna
Sigurpálssonar hins vaska manns,
sem lengi bjó í Skógum og er Þar
enn á lifi, kominn yfir nírætt. ern,
minnugur ágætlega og kann frá
mörgu að segja.
Árni faðir Hólmgeirs var sonur
Sörens Árnasonar bónda í Hóls-
gerði Indriðasonar frá Heiðar-
bót í Reykjahverfi. Kona Sórens
var Hólmfríður Sigurðardóttir,
sem nefndur hefur verið „hinn
kynsæli“, og var bóndi á Þórodds-
stað í Ljósri:' itnshreppi.
Snemma á 18. öld var kaupmað-
ur á Vopnafirði, Sören að nafni,
sem kominn var frá Danmörku og
danskættaffur. Ha’in var oft nefnd
ur Sören danski, en hann skrifaði
sig Sören Jensson. Hann kvæntist
íslenzkri komi, Critðvúnn Þorvalds-
dóttur prests að Hofi Stefáns-
sonar skálds í Vallanesi.
Sören hætti kaupmennsku og
gerðist bóndi á Ljósavatni i Þing-
eyjarsýslu, en Ljósavatn hafði Guð
nún kona hans fengið í heiman-
inund. Dóttir þeirra var María móð
ir hinna kunnu Ljósavatnssyst-
klna: Bóasar, Jónatans, Júditar og
Rutar, sem öll lifa í annálum fyr-
ir orðkyngi sína í kveðskap og
hispursleysi.
Afkomendur Sörens á I.jósa-
vatni hafa haldið við nafni hans í
héraðinu. Þar eru og hafa verið
allmargir Sörenar.
Kynkostir hafa reynzt miklir
meðal niðja hans og Guðrúnar.
Hólmgeir Árnason er áttundi
maður frá þeim.
Árni Sörensson faðir Hólmgeirs
bjó stutf í S’kógum. Hann fór það-
an í Dýjakot i sömu sveit, því næst
til Húsavíkur (að Hlíð), síðan í ís-
ólfsstaði á Tjörnesi og þaðan í
Kvíslarhól í sömu sveit vorið 1906.
Hólmgeir fylgdi að sjálfsögðu for-
eldrum sínum á þessum ferli.
Á þessum árum átti margur tor
velt með að fá jarðnæði, er hann
gæti unað við til frambúðar eða
fengið ábúð á, nema um stundar-
sakir. Því voru búferlaflutninga:
tíðir.
Árni Sörensson var hár maður
vexti og sýndist vegna hæðarinnar
grennri en hann var. Hann var
rammur að afli ti! átaka, þegar á
reyndi, en yfirlætisiaus í þmm
efnum. Verkmaður var ha.nri agæt
ur og fengsæll veiðimaður. Gaman-
samur maður og fyndinn. Ég minn-
ist þess, hve hann skemmti mér
oft og vel, — nágrannastráknum,
með gamansögum og eftirberm-
um.
Björg liúsfreyjd hans var geð-
prúð, starfsöm búsýslukona og um
hyggjurík móðir barna þeirra.
Þau eignuðust ellefu börn, þrjár
dætur og átta sonu. Var Hólmgeir
sá fimmti í aldursröð barnanna.
Þetta var þungt hús. Jörðin ekki
kostarík eftir búskaparháttum þá-
tíðar. Samt komust Kvíslarhóls-
hjónin af í heiðarlegri fátækt.
Árni bjó á KvíslarhóR til dauða-
dags, en hann lézt 1914 úr lungna-
bólgu, sem þá gekk eins og far-
aldur í sveitinni og deyddi þrjá
bændur með stuttu millibili.
Nú féll það í hlut þriggja elztu
sonanna: Sörens, Sigurðar og
Hólnigeirs að standa fyrir búí
með móður sinni og hjálpa henni
til þess að koma upp yngri börn-
unum. Var Sören elztur og íyrst
og fremst fyrirsvari. Elzta barnlð,
Guðný, var gift og komin að heim-
Frainhald á bls. 22
24
ÍSLENDINGAÞÆTTIR