Íslendingaþættir Tímans - 30.01.1970, Blaðsíða 8

'll
MINNING
Margrét Gísladóttir og
Gísli Gíslason
f Lambhaga í Skilmannahreppi,
þar sem sér vítt til allra átta, og
fagur fjaUahringur blasir við, ólust
, upp í stórum systkinahópi Margrét
Gisladóttir, sem lézt á Borgar-
' sjúkrahúsinu 14. des. s.l. og var
jarðsungin mánudaginn 22. des. s.l.
, frá Fossvogskapellu, og Gísli Gísla
, son, sem lézt 15. janúar á síðasta
1 ári.
Faðir þessara systkina, Gísli
Gíslason, var sonur Gísla Gíslason-
ar frá Stóra-Botni í Hvalfirði, g
konu hans Jórunnar Magnúsdótt-
ur. En Jórunn var tvígift. Fyrri
mann sinn, Bjarna Helgason frá
Stóra-Botni, missti hún eftir fárra
ára sambúð. Frá henni er mikill
ættbogi kominn.
Móðir systkinanna var Þóra, dótt
ir Sigurðar Jónssonar bónda og
smáskammtalæknis í Lambhaga,
ættuðum frá Neðri-Hálsi í Kjós og
konu hans Margrétar Þórðardóltur
frá Þerney í Kollafirði.
Gisli fluttist aldamótaárið 1900
með foreldrum sínum frá Stóra-
Botni út að Stóru-Fellsöxl i Skil-
mannahreppi. Þegar þangað var
komið gat varla hjá því farið að
hann kynntist heimasætunni í
Lambhaga, sem er næsti bær, og
árið 1906 kvæntist hann Þóru.
í assonar og Rannveigar Elínar Magn
i úsdóttur.
' Margrét festi ekki yndi í Brekku
eftir lát manns síns og dvaldist
hún þar ekki langdvölum eftir Það.
Síðustu æviárin átti hún athvarf hjá
börnum sínum til skiptis. En
lengsta dvöl mun hún hafa ótt hjá
, yngstu dóttur sinni, Kristínu. Þær
■ voru alltaf mjög samrýndar. —
Farskólafyrirkomulagið í sveit
, um landsins hefur nú nær því
, gengið sér til húðar. Því hefur
■ verið margt til foráttu fundið.
Vitanlega var mörgu ábótavant í
' því skipulagi. En samt lærðu börn
• furðumikið í farskólanum, miðað
við aðstöðu. Kennarinn vissi nokk-
uð hvar skórinn kreppti mest og
' gat verulega miðað aðgerðir sínar
með hliðsjón af því. Hann var í
| nánum tengslum við foreldra og
forráðamenn barnanna og var hon-
, um oft að því mikill styrkur.
Hann naut virkrar aðstoðar þeirra,
enda áttu þeir með kennaranum
' verulegan þátt í námsárangri nem-
| enda. Með þessu fékkst og stund-
, um leiðrétting á misskilningi og
i hleypidómum, ætti slíkt sér stað á
| aðra hvora hlið.
, Nú er litið minnzt ó farskólann
j í ræðu eða riti. Þó finna æ fleiri
hjá sér köllun til að leggja orð í
; belg um skólamálin. Alltof mikið í
L«
þeim orðaflaumi er þó neikvætt,
því miður, miðar til niðurrifs án
uppbyggingar. Margt af því er
skýjum ofar og kemst hvergi nærri
veruleikanum. Þess vegna mun ým
islegt af því falla ógilt um leið og
orðin deyja á vörunum, — eða
jafnskjótt og blekið þornar á papp-
írnum.
En hvers vegna er hér minnzt á
farskólann? Vegna Þess að kynn-
ing okkar Mprgrétar í Brekku
var í tengslum við hann, fyrst og
fremst, meðan hann var og hér.
Ég starfaði þá við þær aðstæður,
sem hann bauð í sveit okkar.
Þurfti þá að leita til húsráðenda
um úrlausn og fyrirgreiðslu, og
fyrst og fremst þeirra, isem áttu
fræðsluskyld börn, eða höfðu nokk
urt húsiými.
Hjónin í Brekku óttu þá enn
börn á skólaaldri. Jón bóndi hafði
nýlega reist stórt og vandað íbúð-
arhús á jörð sinni, miðað við kröf-
ur þær, er þá voru gerðar um hús-
næði í sveitum.
Undirtekningalítið var vel og
drengilega brugðizt við, þegar leit
að var til húsráðenda um úrræði
í þágu skólans. I hópi þeirra, sem
fúsastir voru til þessarar fyrir-
greiðslrf voru Margrét og Jón í
Brekku. Erill allur, aukið erfiði,
sem þessu fylgdi óhjákvæmilega,
og truflanir á hússtjórn, mæddu
fyrst og fremst á húsmóðurinni,
Ekki varð þess vart að Margrét
teldi það eftir.
Ég álít að börn þau, er skóla-
vistar nutu í Brekku, hafl borið
hlýjan hug til Margrétar húsfreyju
og eigi góðar endurminningar Það-
an. Og aldrei fannst þeim hjónr
um of vel gert til kennaranna.
Farskólinn gegndi mikilvægu
hlutverki um áratugi. Hann var
áfangi að því marki, sem að er
keppt, að efla manndóm ungu kyn
slóðarinnar.
Meginhluti foreldra sýndi mikla
lipurð í samvinnu við kennara og
aðra, sem fjölluðu um fræðslumál-
in og vilja til hvers konar fyrir-
greiðslu. Þetta er skylt að þakka.
Margrét í Brekku var heimakær
og seildist lítt út fyrir þann verka
hring, sem var innan vébanda heim
ilisins. Hún fann þar næg verk-
efni. Hússtjórnin fór henni vel úr
hendi. Hún var nærgætin móðir
barna sinna og umhyggjusöm. Hún
skilaði miklu dagsverki að ævi-
kvöldi.
Margrét Sigurtryggvadóttir var
vinur vina sinna, ógleyimin á það,
er henni þótti vel gert í sinn garð.
Þórgnýr Guðmundsson.
ÍSLENDINGAÞÆTTIR