Íslendingaþættir Tímans - 01.06.1972, Page 7

MAGNtS JÓNSSON
bóndi ó Hellum i Landmannahreppi
F- 9. júní, 1891
D. 2. marz 1972
Mér auönaðist ekki að fylgja honum
s'ðasta spölinn, en i þess stað langar
ntig að minnast hans með fáeinum
°rðum. Magnús fiuttist til Bjarnrúnar
systur sinnar og mágs Guðmundar
Arnasonar innan við tvitugt og vann að
úiestu á búi þeirra, þangað til hann
stofnaði sitt eigin heimili.
Magnús Jónsson fæddist á Björgum i
Köldukinn, sonur hjónanna Guðrúnar
Hallgrimsdóttur og Jóns Kristjáns-
sonar, er þar bjuggu. Hafði Guðrún
verið vel vinnandi og fróðleiksfús, en
Jön annálað karlmenni og krafta-
otaður. Föðuramma Magnúsar var
Maria á Knútsstöðum, sem
Guðmundur skáld Friðjónsson gerðf
eftirminnilega með kvæðinu ,,Ekkjan
viö ána”. Á Björgum var ekki auður i
bhi, enda börnin þar átta? Kristján
böndi, Hallgrimur járnsmiður á Akur-
eyri, Hlöðver, hann drukknaði,
Magnús og Sigurbjörn fyrrum bóndi á
Björgum, sem einn er á lifi við mikla
°g langvinna vanheilsu. Maria dó upp-
komin, Þóra ogBjarnrún.Öll hafa þessi
systkini náð háum aldri nema Hlöðver
°g Maria. Sigurbjörn var sem ungur
úiaður vetrartima hjá Bjarnrdnu
systur sinni. Hann var hágur á tré og
3árn og hafði fallega rithönd. Það
henni bjó i brjósti, en mælti ekki á bak
ötönnum. Það, sem henni hafði verið
gott gert, mundi hún með ævilöngu
Pokklæti, og tryggð hennar varð eng-
öbi að táli. I hjálp sinni var hún stór-
brotin og sparaði sig hvergi fór jafnvel
gagngert i önnur héruð til að veita að
st°ð sína og hafði þá engin hálfverk á.
Gmhyggjan fyrir sinum nánustu entist
nenni til loka, og siðustu orðin, sem
ntin sagði við þá, voru þau, að nú gæti
nún ekkert gert nema beðið guð að
vera með þeim öllum. Hún hafði alla
tið verið vönd að virðingu sinni, enda
öölt hún henni óskertri að leiðarlokum.
skilnaði bið ég henni blessunar.
Minning hennar lifir i hugum þeirra
^uörgu, sem henni auðnaðist að gera
8°tt, svo sem eðli hennar og löngun
stóð alla tið til.
Gisli Jónsson.
hafði Magnús einnig.
Á þessum árum var sveit ungra
vaskra manrta i Landmannahreppi og
fjölmennt á heimilum þá, miðað við
það, sem nú gerist.
Iðkuðu þeir iþróttir að nokkru og þá i
sambandi við stofnun ungmennafélags
i hreppunum. Til hins áiðasta hafði
þessi löngu glæddi neisti eflt áhuga
Magnúsar á iðkunum og afrekum
þessara æskuleikja og átti islenzka
gliman ekki hvað sizt aðdáun hans.
Jarðskjálftavorið 1912 fluttust þau
Bjarnrún og Guðmundur frá Vatna-
garði, þar sem þau hófu búskap,
vestur fyrir f jall að Láta-læti, nú Múli,
og vann Magnús áfram við búið hjá
þeim, eins og áður getur, unz hann
kvæntist um þritugt. Ekki var langt
seilzt eftir konuefninu, þvi eins og
kunnugir vita, liggja túnin saman á
Hellum og Múla.
Hélzt þannig náinn samgangur við
Magnús og heimili hans eftir að hann
tók við búsforráðum á Hellum af
tengdafólki sinu.
Vilhjálmina Ingibjörg kona
Magnúsar er vel gefin myndarkona,
og stundaði hún ljósmo'ðurstörf um
árabil, eins og móðir hennar hafði
gert. En foreldrar Vilhjálminu voru
hjónin Ingibjörg Jónsdóttir og Filippus
Guðlaugsson, sem bjuggu allan sinn
búskap á Hellum.
Magnús og Vilhjálmina hafa búið á
Hellum rúmlega 50 ár. Ég hygg, að vel
hefði átt við Magnús umfangsmikill
búrekstur, en það leyfðu Hellarnir
ekki. Þeir eru notalegt býli, en fremur
landþröngt, en jörðin hefur verið stór-
bætt með aukningu ræktaðs lands.
Til þess að gerast stórbóndi hafði
Magnús marga kosti. Hann var karl-
menni. hörkuduglegur og ekki skorti
hann kapp né metnað, eljumaður,
búhagur i margri grein og snarráður.
Ekki sóttist Magnús eftir afskiptum af
sveitarmálum. en hlynntur var hann
kirkju sinni og þau hjón bæði. Fastur
var hann fyrir og ekki ljúft að láta hlut
sinn, greiðamaður mikill og trygg-
lyndur. Hann var prúður i umgengni
þó skaprikur væri. Sivinnandi, hvort
sem hann vann sjálfum sér eða öðrum
og vist er um það, að hann var frið-
samur nágranni.
Framan af ævi var hann allvel
hraustur, þó er óvist, að hann hafi að
öllu borið sitt barr eftir Spönsku
veikina 1918.
Hin siðari ár var hann orðinn heilsu-
veill, enda slitinn maður. Hann stóð á
meðan stætt var, eins og ósérhlifið fólk
ætið gerir. Siðasta árið leið hann
meira og minna erfið veikindi, unz yfir
lauk á Sólvangi i Hafnarfirði, þar sem
hann dvaldist siðustu mánuðina.
Hellahjónin áttu miklu barnaláni að
fagna. Sonurinn, sem alla tið studdi
þau við búreksturinn, sýndi þeim
fágæta nærgætni og umönnun i einu og
öllu.
Hin börnin, sem að heiman voru
flutt, réttu foreldrum sinum hjálpar-
hönd, eftir þvi sem mögulega varð við
komið. Systkinin eru: Guðrún gift
Friðþjófi Strandberg sjómanni, þau
búa i Kópavogi, Hlöðver Fillippus
heima á Hellum, Áskell bifvélavirki,
kvæntur Guðmundinu Magnúsdóttur,
búa i Kópavogi og yngst er Ingibjörg
búsett i Reykjavik, gift Þorsteini
Þorsteinssyni vélstjóra. Að auki ólu
þau upp Lilju Eiriksdóttur og býr hún
i Vestur- Húnavatnssýslu. Móðir
hennar, Ingibjörg Vigfúsdóttir
andaðist frá tveim ungum börnum og
var hún uppeldissystir Vilhjálminu á
Hellum. Niðjahópur Hellahjónanna er
mjög mannvænlegur.
A seinni árum eftir að þeirra eigin
börn voru komin upp, dvöldust á
Hellum börn og unglingar vandalaus-
ir. Hefur þetta unga fólk haldið tryggð
og kunningsskap við Hellaheimilið og
segir það sína sögu um heimilisbrag-
inn.
Það er margs að minnast frá þvi ég
sem barn og unglingur var samtiða
Magnúsi Jónssyni. Þær minningar eru
mér einkar kærar. Tryggð hans og
gestrisni við okkur hjónin, eftir að
leiðir skildu, var óbrigðul. Við
minnumst hans með söknuði.
Eiginkona hans og aðrir ástvinir
hafa mikið misst. Fámenn sveit einn-
ig. Hann var einn af þessum hljóðlátu,
sem eftirsjá er að.
Blessuð sé minning Magnúsar á
Hellum
Agústa Einarsdóttir.
islendingaþættir
7