Íslendingaþættir Tímans - 01.06.1972, Page 24

75 ára
Dr. Richard Beck
Skylt er að minnast með virðingu og
þakklæti hins kunna fræðimanns og
trygga ættjarðarvinar, dr. Richards
Becks, sem 9. júni. hefir 75 ár að baki,
hins mikla ftarfs hans á sviði bók-
mennta og æðri menntunar i Vestur-
heimi, hins mikla starfs hans og for-
ustu i þjóðræknisbaráttu Vestur-ís-
lendinga og sem eins mesta, ef ekki
mesta iandkynnis, sem Island hefir
nokkurn tima átt erlendis, að
ógleymdum þeim ágætu persónulegu
kynnum, sem þjóðin hefir af honum
haft. Fáir lslendingar, sem það átt
fyrir að liggja að dveljast erlendií
mestan hluta langrar starfsævi og
urðu henni til hins mesta sóma, hafí
sýnt henni slika rækt sem Richarc
Beck. Þau kynni eru náin, svo oft hefir
hann heim komið, enda gert sér far urr
að efla þau sem mest , i hinum tiði1
ferðum sinum heim. Og mörgum okk
ar mun i rauninni finnast, að Richard
Beck sé okkur alltaf nálægur, þótt óra-
vegur hafi lengstum verið til heim-
kynna hans vestra.
Stikla verður á stóru um helztu ævi-
atriði og störf. Richard Beck fæddist
að Svinaskálastekk i Reyðarfirði i
Suður-Múlasýslu, sonur Hans
Kjartans Becks óðalsbónda i Litlu-
Breiðuvik og konu hans Þórunnar Vig-
fúsinu Vigfúsdóttur.
1 uppvextinum vandist hann, eins og
börn og unglingar almennt i sveitum
og við sjó, öllum algengum störfum og
stundaði sjóróðra, er hann hafði aldur
og þrek til. En hugur þessa unga Aust-
firðings hneig i þá átt að afla sér
menntunar. Tuttugu og þriggja ára
hefir hann náð þvi marki aðljúkastú-
dentsprófi frá Menntaskólanum i
Reykjavik (1920), og ári siðar flyzt
hann vestur um haf með móður sinni.
Er þangað kom hóf hann nám viö há-
skólann i lþöku, i sambandsrikinu
New York, þar sem hið viðkunna
Fiskesafn er, og lauk þar prófi i mál-
visindum og bókmenntum frá Cornell-
háskólanum (Cornell University) árið
1924 og Ph.D. prófi frá sama háskóla
1924.
Fyrst i stað að námi loknu var
Richard Beck kennari i St. Olav
College, Northfield, Minnesota (1926-
1928), og þar næst kennari eitt ár i
Thiel College, Greenville, i Pennsyl-
vaniu. Árið 1929 varð hann prófessor i
Norðurlandamálum og bókmenntum i
Rikisháskólanum i Grand Forks,
Norður-Dakota, og forseti hinnar er-
lendu tungumáladeildar háskólans frá
1954. Ræðismaður Islands i N.D. varð
hann 1952, en hafði áður verið vara-
ræöismaöur einn áratug. Ræðis-
mannsstörfum gegndi hann samfleytt
i aldarfjórðung.
Um tveggja ára tima var R.B. for-
seti félagsins „The Society for
Advancement of Scandinavian Study”
(þ.e. félagsins „til eflingar norrænum
fræðum”.) Hann var forseti hinnar er-
lendu tungumáladeildar háskólans i
N.D. einn áratug (1954-1963), og átti
sæti i fjölda meiriháttar háskóla-
nefnda og var fulltrúi háskólans við
mörg tækifæri. Þegar háskólinn efndi
til sérstakra, árlegra opinberra
fyrirlestra af hálfu háskólakennara
(Faculty Lecture Series), var hann
kjörinn til að flytja fyrsta fyrirlestur-
inn (1954). Helztu áhugamál, utan há-
skólakennslunnar og fræðilegra
starfa, hafa verið og eru: Bindindis-
mál, trúar- og kirkjumál og friðarmál-
in, auk þeirra, sem annars staðar er
vikið að i grein þessari. Innti R.B. af
höndum mikið félagslegt starf á öllum
þessum sviðum, og flutti fjölda erinda
um þau beggja megin hafsins.
Forseti Þjóðræknifélags Islendinga i
Vesturheimi var hann 1940-1946, og svo
aftur 1957, og var forseti þess til 1963,
en baðst þá undan endurkosningu.
Varaforseti var hann 1934-40. Fulltrúi
félagsins var hann á tuttugu ára
afmæli islenzka lýðveldisins 1964.
(Flutti hann þá ræður og erindi á sam-
komum viða um land, eins og hann
hafði gert i fyrri heimsóknum.
Margrét kona hans var með homim i
þessari ferð). Hann var einnig fulltrúi
félagsins og Vestur-lslendinga á Lýð-
veldishátiðinni og tiu ára afmæli lýð-
veldisins. Og þess ber að geta, að öll
árin, sem forseti Þjóðræknisfélagsins
„gerði hann viðreist” um Islendinga-
byggðirnar vestra, og „þar i sveit”,
sem hér heima á Fróni, eignaðist hann
fjölda vina. Á ferðum sinum um Is-
lendingabyggðirnar flutti hann fjölda
fyrirlestra i hinum ýmsu deildum
félaganna.
Oþreytandi var hann jafnan að flytja
ræður og erindi á ensku og norsku
viðsvegar um Bandarikin og Kanada
um islenzka og norska menningu og
hefir haldið þvi áfram, eftir að hann
lét af embætti sinu i háskólanum. Þeg-
ar Beck kom hingað ásamt konu sinni
1966, höfðu þau hjónin ferðazt um
Noreg, Finnland og Sviþjóð, og flutti
hann nokkur erindi i þeim löndum.
Mikill fjöldi ritgerða hefir birzt eftir
R.B. i erlendum og islenzkum blöðum
og timaritum.
Helztu rit hans á islenzku eru: Ljóð-
mál 1930, Saga Hins evangelisk-
lúþerska kirkjufélags tslendinga i
Vesturheimi 1935, Kvæöi og kviölingar
K.N. Júliusar 1945, Ljóömæli Jónasar
A. Sigurössonar 1946, Guttormur J.
Guttormsson skáld 1949, Ættland og
erfðir 1950, Svipmyndir af Suöurlandi
1956, t átthagana andinn leitar 1957,
ritstjóri Almanaks Olafs S. Thorgeirs-
sonar 1941-1954, Við Ijóöalindir, nýtt
safn frumortra kvæða 1959, Þættir úr
minnisstæöri tslandsferð 1962.
Einnig fjöldi ritgerða og ritdómar um
islenzk efni i timaritum og blöðum frá
seinustu árum. Einnig ber að nefna
ritgerðir um islenzk efni i ýmsum
ameriskum alfræðiritum, meðal ann-
ars umislenzkar bókmenntir að fornu
og nýju i Encyclopedia of Poetry og
Poetics 1965, en helztu rit hans eru á
ensku:
Icelandic Lyrics 1930, The History of
Scandinavian Literature (meðhöfund-
ur), Icelandic Poems and Stories 1943,
A Shcaf of Verses 1945 (ný og aukin út-
gáfa 1966), History of Icelandic Pocts
1800-1940, kom út 1950, Jon
Thorláksson, lcelandic Translator og
Pope and Milton 1957. Einnig ritaöi
Framhald á bls. 22
24
islendingaþættir