NT - 06.05.1984, Blaðsíða 16

Sunnudagur 6. maí 1984 1 6
GYÐJAN
Elektra
sem enginn
vill eiga
■ Útsendari Helgarblaösins var á rölti vestur í Háskóla og rakst þar á bifreið á einum ganginum.
Nú er það svo að bíla geyma menn mest megnis utanhúss eða þá í hæsta lagi í bílskúrum þannig að
þessi staðreynd ein og sér varð til þess að vekja forvitni hins alsjáandi auga NT. Framan á bílnum
má lesa í gljáandi stáli orðin „Elektra van“ og gefur það til kynna að farartækið hljóti að hafa
einhver dularfull tengsl við grísku goðfræðina eða þá að hér væri um að ræða enn eitt dæmi um
galdra nútíma tæknifræði þar sem rafurmagni er skotið í alia mögulega og ómögulega hluti og þeim
gefín líf og spenna. Ekki gat útsendari vor og sögumaður komið fyrir sig hvort hin gríska Elektra
hefði verið bílandi en þar sem vinur okkar stendur við vagninn í þönkum sínum er hendi lögð á öxl
hans, ögn föðurlega. Hér er kominn Gísli Jónsson prófessor sem reynist vera eins konar faðir eða
skulum við segja uppeldisfaðir vagnsins. Gísli leysti greiðlega úr fjölda mörgum spurningum sem
fyrir hann voru lagðar og það kom upp úr kafinu að um vagninn hefur verið fjaðrafok engu minna
en meðal hinna grísku goða á meðan þeirra naut við.
mál og eftir því sem hann hefði
hlerað yrði svar Rafmagnsveit-
unnar ekki jákvætt.
„Þetta er til háborinnar
skammar", sagði Gísli í sam-
tali við NT. „í fyrsta lagi að
stofnun eins og Rafmagnsveita
Reykjavíkur skuli ekki virða
okkur viðlits og svara ekki
bréfi sem þeim var sent fyrir
rúmu hálfu ári og í öðru lagi
fluttan hingað heim. „Þegar ég
var búinn að prófa bílinn eins
og ég taldi nauðsynlegt, skilaði
ég honum af mér þar sem illar
tungur voru að bera það upp á
mig að ég væri bara að nota
hann í eigin þágu. Erlendis er
það þannig að rafmagnsveitur
eru einmitt þeir aðilar sem
helst hafa tekið slíka bíla til
notkunar í tilraunaskyni og
Vagninn er sum sé raf-
magnsbíll í eigu Háskólans
sem menn hafa verið að gera
prófanir á með það fyrir augum
hvort slík tæki mundu henta
við íslenskar aðstæður.
Skil ekki áhugaleysi
stjórnvaida
„Þetta er duglegasti bíll í
snjó sem ég hef ekið og hann
hefur ýmsa kosti fram yfir
bensín og disel bíla. Ég skil
því ekki áhugaleysi stjórnvalda
á þessum bíl og öllu sem hon-
um viðkemur. Prófunum mín-
um á bílnum lauk sl. haust og
þá hafði ég haft hann til einka-
nota um nokkurt skeið og
okkur hér í háskólanum fannst
þá tími til kominn að bíllinn
yrði prófaður sem atvinnubíll.
Okkur fannst að Rafmagns-
veita Reykjavíkur væri þar
kjörinn aðiii og höfðum sam-
band við þá í september sl. og
óskuðum eftir samstarfi við þá
um að þeir prófuðu bílinn. í
bréfi sem við skrifuðum Raf-
magnsveitunni fórum við fram
á þetta samstarf en þeir hafa
ekki ennþá virt okkur viðlits
og ekki svarað bréfinu þrátt
fyrir ótal fyrirspurnir af okkar
hálfu og nú eru rúmir sjö
mánuðir síðan þeir fengu
bréfið. Þetta hefur haft þær
afleiðingar að bíllinn er búinn
að standa hér inni í allan vetur
og þetta er til háborinnar
skammar. “ Þannig fórust Gísla
Jónssyni orð er við ræddum
við hann um tilraunabílinn sem
Háskólinn keypti og hefur haft
til rannsóknar við íslenskar
aðstæður. Gísli er prófessor í
Verkfræði- og raunvísinda-
deild og notaði bílinn m.a.
sem heimilisbíl í rannsóknar-
skyni. Hann hefur nú skrifað
skýrslu um þessar athuganir
þar sem hann lýsir bæði kost-
um og göllum þessa merkilega
farartækis sem stungið er í
samband við rafmagn að
kvöldi ogstendur þá full hlaðið
og tilbúið til notkunar að
morgni.
Rafmagnsbíllinn senr er af
Subaru gerð var keyptur frá
Texas í Bandaríkjunum en þar
hafði honum verið breytt í
rafmagnsbíl í tilraunaskyni.
Vonir stóðu til að hægt væri að
prófa bílinn við mismunandi
aðstæður á íslandi og nýta þá
umframorku sem hér er á
rafmagni að næturlagi til að
hlaða rafgeyma hans.
Til háborinnar skammar
Gísli sagði að Rafmagns-
veita Reykjavíkur væri búin
að draga þá háskólamenn á
asnaeyrunum varðandi þetta
■ Gísli Jónsson prófessor: Stjómvöld hafa ekki sýnt málinu
hinn minnsta áhuga.
■ Rafmagnsbðlinn Elektra
hefur staðið ónotaður í allan
vetur á meðan þeir hjá Raf-
magnsveitunni hafa verið að
berja saman bréf til að afþakka
gott boð.
það. að slík stofnun skuli ekki
hafa áhuga á því að reynsluaka
svona bíl sem hugsanlega gæti
leitt til mikils sparnaðar fyrir
þjóðarbúið. Ég býst við að nú
verði farið út í að fá aðra aðila
til að prófa bílinn en ég hefði
nú betur kunnað við að fá
svar.”
Það kom fram í máli Gísla
að hann hóf að kynna sér
notkun rafmagnsbíla árið 1975
og sótti hann m.a. ráðstefnur
þar sem fjallað var um slík
farartæki. Arið 1979taldihann
að tímabært væri að fá raf-
magnsbíl hingað til lands þann-
ig að við gætum fengið áþreif-
anlega reynslu við þær aðstæð-
ur sem hér eru. Eftir mikið
basl fékkst leyfi til að fá
eftirgefna tolla af bílnum og
þá var ráðist í það að fá hann
■ Aðalsteinn Guðjohnsen
rafmagnsveiturstjóri: „Við
höfum átt góða samvinnu við
Háskóla íslands".
því fannst okkur að Rafmagns-
veita Reykjavíkur kæmi einna
helst til greina þar sem hægt
væri að prófa bílinn sem send-
ibíl í innanbæjarakstri. Raf-
magnsveitur víða um heim
telja að það sé heppilegt álag
að nýta raforku að næturlagi
einmitt til að hlaða farartæki
sem þessi. Það má t.d. benda
á það að allar stærstu raf-
magnsveifur í Bandaríkjunum
hafa nú nýlega bundist sam-
tökum um að reyna að örva
framleiðslu og notkun raf-
magnsbíla.
Bréfaskriftir ekki
sterkasta hlið Rafmagns-
sveitunnar
Helgarblað NT hafði sam-
band við Aðalstein Guð-
johnsen, rafmagnsveitustjóra
vegna máls þessa og viður-
kenndi hann að þeir Raf-
magnsveitumenn hefðu verið
nokkuð seinir að taka við sér
varðandi bréfið frá Háskólan-
um en nú með vorinu stæði til
að kippa því í liðinn. Aðal-
steinn taldi það þeir hjá Raf-
magnsveitunni treystu sér ekki
til að standa í svona tilraunum
en þeir væru ákveðnir í því að
svara bréfinu.
„Við erum ekki eigendur
þeirra bíla sem Rafmagnsveit-
an notar heldur eru þeir í eigu
Vélamiðstöðvar Reykjavíkur-
borgar þannig að það þyrfti að
sjálfsögðu að ræða við þá um
þetta auk þess sem við fengum
bréf frá orkusparnaðarnefnd
þannig að það hafa ýmsir aðilar
komið inn í þetta máí. Svo er
því ekki að leyna að það hafa
verið uppi efasemdir varðandi
hagkvæmni svona bíla og Sam-
band ísl. rafveitna leitaði á
sínum tíma til rafveitusam-
banda á Norðurlöndum um
þetta og fékk þá heldur nei-
kvæð svör. Þess má lt'ka geta
að ekki liggur fyrir nein loka-
skýrsla um tilraunaakstur
Gísla Jónssonar á rafmagns-
bílnum heldur hefur hann aðe-
ins látið frá sér fara eins konar
áfangaskýrslu og hún er á
dönsku. Það blandast hins veg-
ar ekkert inn í okkar ákvörðun
og þú mátt líka hafa það eftir
mér að við höfum hið ágætasta
samband og samvinnu við Há-
skóla fslands.“
Varðandi kostnaðinn við
rekstur bílsins þá skilst mér að
hleðslukostnaðurinn þ.e. sá
kostnaður sem fer í að hlaða
geymana sé ekki stóra málið
heldur mun rafgeymakostnað-
urinn vera svo mikill að hann
yfirgnæfi hleðslukostnaðinn.
Bíllinn mun hafa verið hafður
á almennum heimilistaxta í
Hafnarfirði til hleðslu að næt-
urlagi en mér skilst að Gísla
hafi verið boðið að hafa hann
á næturhitunartaxta en það
hafi þó ekki orðið ofan á.
Ríkið kaupir þennan bíl og
fær hann Háskólanum til eign-
ar og þar eru gerðar á honum
ákveðnar tilraunir í mörg ár.
Hann var bilaður í langan tíma
og það er ekki komin loka-
skýrsla um þær tilraunir þannig
að ég get vel ímyndað mér að
menn hafi vissan fyrirvara á
sér varðandi prófanir á þessum
bíl. Það má líka bæta því við
að bíllinn er ekki hannaður
sem rafbíll heldur var honum
breytt vestur í Bandaríkjun-
um. Ég get hins vegar vel
hugsað mér að menn hefðu
íhugað prófanir eða tilraunir á
bíl sem væri hannaður sem
rafbíll, en það er bara allt
annað mál,“ sagði Aðalsteinn
í lokin.