NT - 15.03.1985, Side 20

mr Föstudagur 15. mars 1985 20
lil Útlönd
Kosningar í Svíþjóð í haust:
Fær Palme að
sitja áfram?
■ Það verða kosningar í Sví-
þjóð í haust og þótt kosninga-
baráttan sé enn ekki hafin fyrir
alvöru, fer ekki hjá því að
stjórnmálaumræðan sé tekin
að bera þess nokkur merki.
Sumir þykjast einnig sjá vissan
kosningasvip á nýjustu efna-
hagsaögerðum ríkisstjórnar-
innar, en verðstöövun gekk í
gildi í Svíþjóð fyrir skömmu
Nú um helgina voru birtar
niöurstöður tveggja skoöana-
kannana sem báðar sýna aukið
fylgi jafnaðarmanna og sam-
svarandi fylgisrýrnun borgara-
flokkanna þriggja.
í Svíþjóö ríkir nú minni-
hlutastjórn jafnaðarmanna
sem nýtur í flestum málum
stuðnings lítils kommúnista-
flokks.
Þessir flokkar fengu sameig-
inlega meirihluta þingsæta í
kosningunum haustið 1982, en
í Svíþjóð er kosið á þriggja ára
fresti. Á því kjörtímabili sem
nú cr að Ijúka, liafa skoðana-
kannanir lengst af sýnt borg-
araflokkana þrjá í meirihluta
en nú viröist bilið sem sagt
hafa minnkað verulega og sam-
kvæmt niöurstööum annarrar
þcirra tveggja skoöanakann-
ana sem birtar voru um helg-
ina, standa stjórn og stjórnar-
andstaða um það bil jafnfætis.
Kristilegi flokkurinn,
nýtt afl?
I fyrsta sinn í sögunni virðast
nú líkur á því að Kristilegi
lýðræðisflokkurinn muni fá
kjörna fulltrúa á sænska
þingið. Þessi flokkur er orðinn
allgamall í sænskri pólitík og
hcfur um árabil háft nokkur
ítök.x bæjar- og sveitarstjórnum
en aldrei náð því marki að fá
4% atkvæða í þingkosningum,
en samkvæmt sænskum kosn-
ingalögum dugar ekki minna
hlutfall til að fá þingmann
kjörinn.
I júlí í sumar náðist sam-
komulag um kosningasam-
vinnu Kristilega lýðræðis-
flokksins og Miðflokksins.
Virðast því verulegar líkur á
að flokkurinn gæti fcngið fá-
eina menn kjörna í kosningun-
um í haust. Verði mjög mjótt
á munum að öðru leyti í kosn-
ingunum, gæti svo farið að
einmitt þessir fáeinu þingmcnn
Kristilega lýðræðisflokksins
kæmust í oddaaðstöðu á þingi
og þótt flestum þyki sjálfgefið
aö þeir muni skipa sér á bekk
með borgaraflokkunum, gæti
þurft að kaupa fylgi þeirra
nokkru verði.
í þcssu sambandi er vert að
geta þess aö sænska þingið
starfar í einni málstofu og
hcfur gcrt þaö síðan Svíar
tóku upp nýja stjórnarskrá um
1970. A þessu tímabili hafa
þingkosningar veriö fimm
sinnum og tvisvar sinnum hafa
úrslitin orðið hnífjöfn. Á
kjörtímabilinu 1973-1976
höfðu jafnaðarmenn og
kommúnistar annars vegar en
borgaraflokkarnir hins vegar
175 þingmenn hvor og þurfti
iöulega að kasta upp krórtu til
að fá skorið úr mikilsverðum
málum, þcgar jafn mörg at-
kvæöi reyndust mcð og á móti
við atkvæöagreiðslur. Eftir
þetta kjörtímahil var þing-
mönnum fækkað unr cinn.
þannig að útilokað er að slík
staða komi upp framvegis.
Borgaraflokkarnir unnu
kosningarnar 1976 með nokkr-
um mun en í kosningunum
1979 munaöi cinu þingsæti og
síðara stjórnartímabil borg-
araflokkanna höfðu þeir
samanlagt aðeins eins atkvæðis
meirihluta.
Nýir flokkar eiga erfitt
Eins og áður segir, þarf að
minnsta kosti 4% atkvæða til
að koma manni inn á sænska
þingið. Þcssi regla hefur orðið
þess valdandi að nýir flokkar
hafa ekki risið upp í Svíþjóö,
en hið hefðbundna flokka-
mynstur hefur fest sig í sessi.
Kristilegi lýðræðisflokkur-
inn var áður nefndur sem dæmi
um þetta. Honum hcfur ekki
tekist aö komast upp fyrir
þessi mörk í þingkosningum.
Nýr flokkur umhverfis-
verndarfólks bauð líka fram í
síðustu kosningum en náði
heldur ekki 4%-mörkunum og
fékk því enga fulltrúa kjörna á
þing.
Kommúnistar
nærri mörkunum
Kommúnistaflokkurinn eða
Vinstriflokkurinn - kommún-
istarnir eins og hann heitir
fullu naíni, hefur jafnan verið
fremur lítill og oftar en ekki
hefur fylgi hans verið hættu-
lega nærri 4%-markinu í kosn-
ingum. Það hefur kannski ekki
bætt úr skák að við ýmis tæki-
færi hefur kvarnast út úr
honum, síðast 1977, þegarsíð-
ustu Moskvusinnarnir klufu sig
út.
Það er hald margra að vinstri
sinnaðir kjósendur jafnaðar-
manna hafi iðulega bjargað
kommúnistaflokknum frá því
að falla út af þingi meö því að
kjósa hann þegar skoðana-
kannanir sýna að hætta er á
því. Þykjast menn gjarna sjá
þess merki að jafnaöarmenn
beini kosningabaráttu sinni í
aðrar áttir þegar svo árar.
Þctta er alls ckki ócðlilegt,
því samanlagður meirihluti
Jón Daníels-
son skrifar
þessara tveggja vinstri tlokka
hefur yfirleitt ekki verið svo
stór að hann þyldi að Komm-
únistaflokkurinn félli út af
þingi og atkvæði hans nýttust
ekki af þeim sökum.
Borgaraflokkur
í fallhættu?
Lcngst af hefur Kommún-
■ Alf Svensson (til vinstri), formaður Kristilega lýðræðisflokks-
ins og Thorbjörn Fálldin, formaður Miðflokksins á blaðamanna-
fundi í sumar sem leið, þar sem þeir kynntu ákvörðunina um
kosningasamvinnu flokkanna.
istaflokkurinn verið einn um
það þeirra flokka sem sæti eiga
á sænska þinginu að eiga á
hættu að detta út. Hin síðari ár
hefur Þjóðarflokkurinn þó
orðið að sætta sig við minnk-
andi fylgistölur, bæði í kosn-
ingum og skoðanakönnunum.
Flokkurinn tók að vísu nokkra
sveiflu upp á við þegar þáver-
andi formaður hans, Ola Ull-
sten myndaði minnihlutastjórn
með hlutleysi jafnaðarmanna
haustið 1978. Sú stjórn sat að
völdum í tæpt ár, eða fram að
kosningunum 1979.
Á þessu tímabili komst fylgi
Þjóðarflokksins samkvæmt
skoðanakönnunum yfir 20%
þegar mest var, en síðan má
heita að það minnkaði samfellt
fram að síðustu kosningum.
þegar flokkurinn fékk aðeins
einum þingmanni fleira en
Kommúnistaflokkurinn.
Nú er Þjóðarflokknum spáð
8 og 9% atkvæða, þannig að
hann virðist ekki í fallhættu í
haust, en sé litiö til lengri tíma
er þó tæpast hægt að fullyrða
neitt um áframhaldandi setu
Þjóðarflokksmanna á þingi.
Umhverfisverndarmenn
líka óvissuþáttur
Umhverfisverndarmenn
buðu fram í síðustu kosningum
en höfðu þá ekki árangur sem
erfiði. Þeim skoðanakönnun-
um sem birtar voru um helgina
og áður hafa verið nefndar í
þessunr pistli, ber raunar ekki
saman um fylgi þeirra nú. í
annarri eru þeir ekki taldir
sérstaklega, heldur með öðr-
um smáflokkum sem samtals
fá 2,5% í könnuninni. í hinni
könnuninni er umhverfis-
verndarmönnum spáð 4%.
Fremur ólíklegt verður
reyndar að teljast að þessi nýi
flokkur komi mönnum á þing.
Koma þar ekki síst til hin
sálfræðilegu áhrif 4%-mark-
sins á kjósendur, sem vilja
síður eyða atkvæði sínu til
ónýtis og munu því fremur
kjósa aðra flokka þegar komið
er inn í kjörklefann.
Af því sem hér hefur verið
rakið, ætti að sjást að kosn-
ingabaráttan í Svíþjóð verður
afar tvísýn og fremur ólíklegt
að annar hvor vængurinn fái
stóran þingmeirihluta.
Aðalfundur
Verzlunarbanka íslands hf., veröur haldinn í Súlnasal Hótel
Sögu, laugardaginn 23. mars 1985 og hefst kl. 14.00.
Dagskrá
1. Aðalfundarstörf skv. 18. grein samþykktar fyrir bankann.
2. Tillaga um útgáfu jöfnunarhlutabréfa.
3. Tillaga um útboö á nýju hlutafé.
Aðgöngumiðar og atkvæðaseðlar til fundarins verða afhentir
hluthöfum eða umboðsmönnum þeirra í afgreiðslu aðalbank-
ans Bankastræti 5, miðvikudaginn 20. mars, fimmtudaginn
21. mars og föstudaginn 22. mars 1985 kl. 9.15-16 alla
dagana.
Bankaráð
VÍRZLUNflRBflNKI ÍSLflNDS HF
ísrael:
Strangtrúarlög
hindra neyðar-
þjónustu lækna
Ekki til ágræðsluskinn fyrir
skaðbrennda hermenn
Jvrusalem-Keuler
■ ísraelskir læknar segj-
ast vera í vandræðum með
að veita skaðbrenndum
hermönnum fullnægjandi
læknisþjónustu vegna laga
sem strangtrúaðir gyðing-
ar áttu frumkvæði að og
banna sjúkrahúsum að
koma sér upp birgðum af
skinni og öðrum líffærum
til líffæraflutninga og á-
græðslu.
Talsmaður Hadassah-
'sjúkrahússins segir að
sjúkrahúsið skorti tilfinn-
anlega skinn til að græða á
hermenn sem skað-
brenndust í sjálfsmorðsár-
ásum líbanskra skæruliða
fyrir skömmu. Læknar við
sjúkrahúsið hafa neyðst til
að panta skinn frá Hol-
landi þar sem ekkert skinn
er til í sjúkrahúsinu og
mjög lítið fáanlegt með
svona stuttum fyrirvara.
Strangtrúaðir gyðingar
telja það vanhelgun við
hina látnu að geyma líffæri
úr þeim eftir dauðann.
Samkvæmt lögum. sem
þeir fengu samþykkt. er
bannað að taka skinn eða
önnur líffæri úr líkömum
nema þau þurfi að nota
þegar í stað til að bjarga
lífi.
Singapore:
Reyndi að svindla
á vændiskonu
með fölsku
krítarkorti
Singapore-Reuter
■ Embættismenn í Singa-
pore hafa skýrt frá því að
franskur flugþjónn hafi nú
setið í einn mánuð í fangelsi
í Singapore fyrir að reyna
að greiða fylgiskonu nætur-
greiða með krítarkorti sem
var ógilt og ekki skráð á
hann sjálfan.
Flugþjónninn. Robert
Joseph Louis Goudella,
sem er 36 ára gamall, viður-
kenndi við yfirheyrslur að
hafa reynt að svíkja stúlk-
una um greiðslu fyrir kyn-
lífsþjónustuna með því að
nota krítarkort sem hann
hafði fundið á flugvellinum
í Sydney.
Stúlkan setti upp 360
singaporedollara (um 7000
ísl. kr.) fyrir greiðann og
kom með krítarkortartæki
og sölueyðublöð upp á
hótelherbergið. Þegar hún
komst síðar að því að krít-
arkortið var ógilt og til-
heyrði ekki flugþjóninum
lét hún lögregluna vita sem
handtók sökudólginn.