NT - 27.08.1985, Qupperneq 6

Þriðjudagur 27. ágúst 1985 6
Útlönd
Myntbreyting:
Israelar
fækka
núllunum
Jerusalem-Keuter
■ ísraelsmenn hafa ákveöið
að strika út þrjú núll aftan af
upphæðum skráðum í gjald-
miðli þeirra sem heitir shekel.
Nýir seðlar verða gefnir út 4.
september næstkomandi og
verður verðgildi þeirra þúsund-
falt á við gamla shekela.
Yossi Beilin ritari ríkisstjórn-
arinnar skýrði frá þessari gjald-
miðlabreytingu eftir ríkisstjórn-
arfund nú um helgina. Hann
sagði að þessi breyting gæti ekki
talist efnahagsaðgerð heldur
væri hún aðcins merki um það
livað verðbólgan væri mikil.
ísraelska þingið verður að
samþykkja núllafækkunina
áður en hún kemur til fram-
kvæmda en engar líkur eru
taldar á því að þingið felli þessa
tillögu stjórnarinnar. Þetta er í
annað skiptið á fimm árum sem
ísraelsmenn breyta gjaldmiðli
sínum.
ísraelsmenn tóku upp shekel
í staðinn fyrir lírur árið 1980. Þá
var markmiðið með breyting-
unni meðal annars sagt vera að
sporna við gegndarlausri verð-
bólgu sem fór yfir hundrað pró-
sent árið 1979. En veröbólgan
hefur haldið áfram að aukast og
í fyrra var hún 445%.
Breskur lávarður:
Fjárvana og
aðstöðulausir
vísindamenn
flýja land
Gla.sgow-Keuter
■ Einn af fremstu vísinda-
mönnum Breta, Hans Kornberg
lávarður, segir að lág fjárfram-
lög ríkisins til vísindarannsókna
og léleg rannsóknaraðstaða hafi
neytt marga sérfræðinga til að
flýja land og leita sér vinnu
annars staðar.
Kornberg lávarður, sem er
formaður Samtaka til eflingar
vísinda, sagði á aðalfundi sam-
takanna í Glasgow í gær að
aðstaðan til að gera grunnrann-
sóknir í Bretlandi versnaði
„hræðilega ört og frekari sam-
dráttur væri fyrirsjánlegur".
Kornberg sagði að tæki á
mörgum tilraunastofum væru
orðin úr sér gengin og úrelt..
Hann gagnrýndi stjórnvöld fyrii
að styrkja ekki grunnrannsóknir
við háskóla og hvatti bresk iðn-
fyrirtæki til að leggja fram fjár-
magn til þeirra.
■ Palme, forsætisráðherra Svía, þarf nú að heyja harða kosningabaráttu er snýst um kosti og
velferðarríkisins.
Svíþjóð:
Velferðin þrætuepli
I kosningabaráttunni
■ Væntanlegar þingkosningar
í Svíþjóð nálgast óðum, en þær
verða haldnar þann 15. sept-
ember n.k. því nær sem dregur
að kjördegi harðnar kosning-
abáráttan og svo virðist sem að
„velferðarríkið" sé orðið að því
hitamáli er hinir stríðandi
stjórnmálamenn beina athygli
sinni að.
Hægri menn sem eru í stjórn-
arandstöðu, með Móderatana í
broddi fylkingar, halda því fram
að velferðarríkið og meðfylgj-
andi skriffinnskubákn hafi vaxið
meir en góðu hófi gegnir. Þeir
telja að auka beri framtak og
valfrelsi einstaklinga t.d. hvað
varðar menntun og heilbrigðis-
þjónustu. Á hinn bóginn segja
Sósíal-demókratar, sem stýra
ríkinu sænska, að lilúa beri að
velferðarríkinu, og að sníða
megi af agnúa án þess að um
róttækar breytingar verði að
ræða.
Margir rekja upphaf hinnar
sænsku velferðar til miðalda, en
fyrsta löggjöfin sem beinlínis
verður talin tengjast jafnrétt-
isviðhorfum var sett árið 1763.
Ástand mála um þessar mundir
verður rakið beint til ársins
1932, en þá mynduðu Sósíal-
demókratar styrka stjón er tókst
að hrinda í frantkvæmd ýsmum
hugðarefnum. Stýrimennska
jafnaðarmanna stóð sleitulaust
í 44 ár, og á þeim tíma tókst
þeim að byggja upp velferðar-
kerfi er fylgir mönnum frá
vöggu til grafar.
Þessu kerfi fylgir mikill kostn-
aður. Sem dæmi má nefna að á
þessu ári er áætlað að Svíar noti
um 400 milljarða ísl.kr. til heil-
brigðis- og félagsmála. Einungis
Félagsmálastofnun Stokk-
hólmsborgar hefur um 30.000
manns við störf, en alls búa um
650.000 manns í borginni. Ekki
er óalgengt að meðalskatt-
greiðslur einstaklinga séu um
60-70% af heildartekjum.
Staðreyndir á við þessar eru í
raun það sem kosningarnar snú-
ast um.
Talið er að Móderatarnir
muni reyna að mynda sam-
steypustjórn ásamt frjálslynd-
um og miðjuflokkum að kosn-
ingunum loknum. Ef svo fer er
varla að vænta byltingar-
kenndra breytinga á sænsku
þjóðfélagi, en hugsanlega gætu
þær orðið í þá átt að auka
möguleika einkaaðila á að starfa
samhliða opinberum aðilum á
ýmsunt sviðum.
Yfir
Atlants-
haf á
gúmmí-
■ írinn EndaO’Coineen
lauk í seinustu viku að
sigla yl'ir Atlantshafið á
gúmmíbát. Hann lagði af
stað frá St. John’s á Ný-
fundnalandi hinn 25. júlí
og tók land á írlandi 29
dögum síðar.
Skömmu eftir að O’Co-
ineen lét úr höfn hreppti
harin vonskuveður og bát
hans hvolfdi. Kort hans og
eldsneytisbirgðir hurfu í
hafið, og rafhlöðurnr í tal-
stöðinni blotnuðu og bil-
uðu.
Hann var því alveg sam-
bandslaus við umheiminn
í langan tíma eða allt frá
því að hjálparsveitir höfðu
tal af honum þegar hann
var um 1000 mílur út af
írlandi. Það var ekki fyrr
en hann var kominn alveg
undir landsteina írlands
og hafði samband við
flutningaskip til að fá hjá
áhöfn þess oíu á utan-
borðsmótorinn, að upp-
götvaðis að O'Coineen var
enn á lífi.
Bretland:
Heimavarnar
liðið æfir sig
Wilton-Reuter
■ Mestu heræfingar breska
heimavarnarliðsins frá því í síð-
ari heimsstyrjöld verða haldnar
í næsta mánuði. Gert er ráð
fyrir að 65 þúsund heimavarnar-
liðar muni taka þátt í þeim auk
um eitt þúsund bandarískra
hermanna.
Æfingin er gerð til að kanna
hversu vel heimavarnarliðið er í
stakk búið til að verjast innrás
Sovétmanna. Breskar strand-
höggsveitir munu fara með hlut-
verk sovéskra hermanna og
freista þess að ráðast til upp-
gönguá 150stöðum í Bretlandi.
Yfirmenn breska hersins hafa
af því þungar áhyggjur að kæmi
til stríðs myndi það verða Sovét-
mönnum leikur einn að taka
Bretland. Flestir hermenn
landsins myndu nefnilega verða
sendir til vígstöðvanna í Mið-
Evrópu, þar sem búast má við
að orrustan myndi standa fyrst í
stað.
Vestur-Þýskaland:
Eiturvín örva
bjórviðskipti
Múnchen-Reutcr
■ Vestur-þýska hagfræði-
stofnun IFO spáir því að bjór-
sala muni aukast ntjög á næstu
mánuðum á kostnað léttvína
vegna ótta almennings við eitr-
uð austurrísk og vesturþýsk
vín sem hafa verið
„bragðbætt" með frostlegi.
Þetta kemur fram í skýrslu
IFO um vesturþýska bruggiðn-
aðinn sent var birt nú um
helgina. IFO spáir því einnig
að sala á sterku áfengi muni
einnig aukast nokkuð en ekki
jafnmikið og á bjór.
Bjórinn þykir standa sér-
staklega vel að vígi þar sem
mjög strangar reglur gilda um
bjórbruggun í Vestur-Þýska-
landi.
Vesturþýsk stjórnvöld hafa
birt „svartan lista" með nöfn-
um hátt í níu hundruð austur-
rískum víntegundum og 47
vestursþýskum víntegundum
sem talin eru hættuleg þar sem
diethylene-glycol frostlögur
hefur fundist í þeim í mismiklu
magni. Sérfræðingar telja því
að minnkandi áhugi almenn-
ings á vínþambi sé í hæsta
máta eðlilegur.
Indland:
Stjórnarandstæðingur
fær ráðherrabústað
New Delhi-Keuter
■ Leiðtoga stjórnarand-
stæðinga í fylkisþingi Karna-
taka-fylkis á Indlandi tókst að
fá forsætisráðherra fylkisins til
að lofa sér ráðherrabústað eft-
ir harðar deilur í þinginu nú
fyrir nokkrum dögum.
Andstöðuleiðtoginn, S.
Bangarappa, sem er félagi í
Kongressflokknunt, réðst harka-
lega á fylkisstjórninga í þing-
ræðu. Hann kvað stjórnina
hafa traðkað á réttindum sín-
um sem andstöðuleiðtoga með
því að láta sig ekki fá einkarit-
ara, ráðherrabústað, bíl og
sjónvarp.
Bangarappa sagðist ekki
vilja vera gráðugur en það
væri reginhneyksli að hann
skyldi þurfa að aka í eigin bíl
til vinnu sinnar og búa í leigu-
húsnæði sem væri langt frá
þinginu. Fyrir bragðið færi illa
um gesti sem kæmi í heimsókn
til hans. Hann kvaðst einnig
þurfa kapalsjónvarp þar sem
hann gæti fylgst með þingstörf-
um úr herbergi sínu.
Eftir snörp orðaskipti bað
forsætisráðherra fylkisins,
Rantakrishna Hegde, einn af
ráðherrum sínum um að gefa
stjórnarandstöðuleiðtoganum
eftir ráðherrabústað sinn.