NT - 11.09.1985, Blaðsíða 8

Málsvari frjálslyndis,
samvinnu og félagshyggju
Útgefandi: Nútíminn h.f.
Ritstj.: Helgi Pétursson
Ritstjórnarfulltr.: Niels Árni Lund
Framkvstj.: Guðmundur Karlsson
Auglýsingastj.: Steingrímur Gíslason
Innblaösstj.: Oddur Ólafsson
Skrifstofur: Síðumúli 15, Reykjavík.
Simi: 686300. Auglýsingasimi: 18300
Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn
686392 og 686495, tæknideild 686538.
Setning og umbrot: Tœknidelld NT.
Prentun: Blaðaprent h.f.
Kvöldsímar: 686387 og 686306
Þar er þörf
á nýsköpun
■ Enn einu sinni er barið á fiskverkunarfólki.
Vinnuveitendasambandið sér nú ástæðu til þess að
freista þess að brjóta mótmæli fiskverkunarfólks í
bónusverkfalli á bak aftur með því að draga það
fyrir dómstóla. Hafa í hótunum. Reyna að hræða
örþreyttar konur. Enn einu sinni berja litlir
Heimdellingastrákar í blaser-jökkum í Vinnuveit-
endasambandinu höfðinu við steininn og halda, að
fjármálum þjóðarinnar verði best borgið með því
að mæðrum og ömmum þessa lands verði haldið í
þrældómi á smánarlaunum við undirstöðuatvinnu-
vegina. Mæðrum og ömmum þessa lands er hótað
lögsókn og svo því, að ef þær haldi ekki áfram að
vinna, fari þjóðarbúið endanlega á hausinn og það
sé þá þeim að kenna.
Malbikshroki litlu Heimdellinganna, hagfræðing-
anna og frjálshyggjuliðsins í Vinnuveitendasam-
bandinu og Sjálfstæðisflokknum er nú orðinn svo
yfirgengilegur, að þar hlýtur að koma að fiskverk-
unarfólk, verkamenn og bændur um land allt
hljóta að neita að greiða reikninginn fyrir Reykja-
vík.
Einhver í þeim herbúðum hefur komist að þeirri
niðurstöðu, að laun fiskverkunarfólks megi alls
ekki hækka. Það er niðurstaða allra hálærðu
hagfræðinganna, sem setið hafa í vellystingum á
skólabekk á meðan mæður og ömmur þessa lands
hafa staðið loppnar í slori fyrir níutíu krónur á
klukkustund.
Ráðamenn hafa undanfarið lagt áherslu á að
rýmka heimildir til erlendrar lántöku, vaxtafrelsi,
eins og það er kallað, auka menntun í tölvufræð-
um, fjárfestingarmarkaði, „frelsi“ í útvarpsmálum
og þróunarspár og stóriðju.
Þeir virðast ekki allir hafa tekið eftir því, að
nokkur þúsund konur og karlar hafa hætt störfum
í fiskvinnslu og við sjávarútveg yfirleitt. Venjuleg-
ur maður veit að við fáum allar okkar tekjur úr
sjávarútvegi og að þannig verður það um ókomin
ár. Þaðan koma peningar til þess að borga fyrir
tölvur og vaxtafrelsi og fjárfestingarmarkaði og
þróunarspár og dýrt nám í erlendum hagfræðiskól-
um, þar sem prófessorar hafa aldrei séð fiskverk-
unarkonu.
Sumir eigendur fiskverkunarstöðva hafa meira
að segja móðgað fiskverkunarfólk svo gróflega að
menn setur hljóða. Það hefur nefnilega ekki þótt
nein frágangssök að flytja bara inn fólk og bjóða
þeim fæði og húsnæði og ýmis fríðindi umfram það
sem innlent vinnuafl hefur fengið!
NT hlýtur að benda á, að mesta nýsköpunin sem
hér getur orðið, er sú nýsköpun sem felst í
gjörbreyttu verðmætamati á störfum fiskverkun-
arfólks í landinu. Það væri nær að veita stórum
hluta af nýsköpunarfé til þess að hefja störf
fiskverkunarfólks til þeirrar virðingar sem þeim
ber, starfsfólki við undirstöðuatvinnuvegina.
Það þarf mikið átak. Sagan af kennaranum sem
fór með grunnskólabekkinn í heimsókn í frystihús-
ið er nefnilega sönn: „Ef þið fallið á prófinu, þá
lendið þið hérna!“
Miðvikudagur 11.
Erlent yfirlit
Reagan og Gorbachev
þurfa hvor á öðrum
að halda
Það gefur helst vonir um fund þeirra
■ JAFNAN hefur verið
fylgst vel með undirbúningi að
fundum æðstu manna Banda-
ríkjanna og Sovétríkjanna en
aldrei svipað því og nú. Síðan
ákveðið var að Reagan og
Gorbachev hittust í Genf 19.-
20. nóvemberhefurþessi vænt-
anlegur fundur þeirra verið
helsta umræðuefni fjölmiðla
um víða veröld.
Þetta er ekki neitt óeðlilegt.
Vafasamt er, hvort áður hefur
verið boðað til þýðingar-
meiri fundar. Mannkynið
stendur á þröskuldi ægilegasta
vígbúnaðarkapphlaups, sem
sögur greina frá, vígbúnaðar í
himingeimnum. Á fundi þeirra
Reagans og Gorbachevs gefur
það orðið afráðið, hvort stigið
verður yfir þröskuldinn eða
snúið til baka.
Vígbúnaður í himingeimnum
er vafalít ið mesta ógnun, sem
mannkynið hefur n.;kkru sinni
horfst í augu við.
Af hálfu þeirra Reagans og
Gorbachevs hefur sitthvað ver-
ið gert að undanförnu, sem
bersýnilega stendur í sambandi
við fundinn. Augljóslega hefur
þar verið um vissa áróðurs-
keppni að ræða. Flestum fjöl-
miðlum jafnt vestan tjalds og
austan kemur saman um, að
Gorbachev hafi til þessa veitt
mun betur í þeirri keppni.
Þannig hefur Aftenposten,
aðalmálgagn hægri flokksins í
Noregi, birt forystugrein, sem
bersýnilega var óbeint innlegg
í kosningabaráttuna í Noregi,
þar sem Reagan var gagnrýnd-
ur fyrir að hafa boðað tilraun
með stjörnustríðsvopn
skömmu fyrir fundinn. Aften-
posten telur að hér sé um að
ræða óheppilega tímasetningu.
Yfirleitt er dómur vestrænna
blaða á þessa leið.
Gorbachev hefur svarað
þessu á þann veg, að geri
Bandaríkin alvöru úr því að
koma vopnum fyrir í heimin-
geimnum, verði Sovétríkin til-
neydd til að gera hið sama.
Enginn efar að það mundu þau
líka gera og ná Bandaríkjun-
um á skömmum tíma á þessu
sviði eins og öðrum í vopna-
kapphlaupinu. Yfirleitt hefur
það verið á þá leið, að Banda-
ríkin hafa haft forustuna á
tæknisviðinu, sbr. kjarnorku-
sprengjuna og vetnissprengj-
una, en Sovétríkin náð þeim
fljótlega.
Annars hefur Gorbachev
lagt áherslu á, að aðaltillaga
Sovétmanna sé að banna geim-
vopn og draga úr vígbúnaði,
m.a. með því að fækka eld-
flaugum með kjarnavopnum.
Þetta hefur hann m.a. gert í
viðræðum við bandaríska
öldungadeildarþingmenn og
ritstjóra vikuritsins Time, en
báðir þessir aðilar láta allvel af
viðræðum við hann.
ÞESS BER að gæta í þessu
sambandi, að Reagan hefur
óhægari pólitíska aðstöðu en
Gorbachev. Reagan komst til
valda með stuðningi mestu
afturhaldsafla Bandaríkjanna
og vill ógjarnan missa hann.
Þessi öfl eru andvíg samn-
■ Gorbachev á fundi í Kreml með ritstjórum Time. Við hlið hans er Georgi Arabatov, einn helsti
sérfræðingur Rússa varðandi bandarísk málefni.
september 1985 8
Þórarinn
Þórarinsson
skrifar:
ingum og viðskiptum við Rússa
og vilja sigra þá fullkomlega í
vígbúnaðarkapphlaupinu. Re-
agan telur sig þurfa að sýna
þessum öflum, að hann verði
ekki neitt undanlátssamur í
viðræðum við Gorbachev.
Vafalítið er áðurnefnd stjörnu-
stríðstilraun sett á svið til að
sýna að Reagan ætli að sýna
Gorbachev í tvo heimana, ef
hann reynist erfiður í við-
ræðunum.
Reagan þarf hins vegar í
fleiri horn að líta en til öfga-
manna. Hann vill án efa eiga
þau eftirmæli sem forseti að
hafa lagt grundvöll að tryggari
friði í heiminum eftir sína
daga. Upphaflega hélt hann að
stjörnustríðsáætlunin myndi
þjóna slíkum tilgangi. Spurn-
ingin er, hvort hann er búinn
að gera sér Ijóst, að það er um
hreina hugaróra að ræða.
í stuttu máli má segja, að
það gefi vonir um árangur af
fundi þeirra Reagans og Gor-
bachevs, að þeir þurfa báðir á
því að halda vegna pólitískrar
stöðu sinnar, að einhver já-
kvæður árangur náist á fundi
þeirra.
Vígbúnaðurinn er þungur
baggi fyrir Sovétríkin og stend-
ur í vegi þess, að lífskjör
Norræna Ijóðlistarhátíðin í Reykjavík:
Hvers eiga skáld-
konur að gjalda?
'■ Þessa dagana stendur yfir
Norræn Ijóðlistarhátíð í
Reykjavík. Hátíðin er stór í
sniðum og öll hin virðulegasta
og hvert stórskáldið af öðru
mætt til leiks. Þau lesa upp úr
verkum sínum, pallborðsum-
ræður verða um ljóðlist á
Norðurlöndum, málþing um
ljóðlist á tækniöld, o.fl. Allt
gott og blessað og allt það og
fjarskalega gott tækifæri til að
kynnast verkum skáldanna og
eykur vonandi veg ljóðsins á
íslandi á tímum válegum og
ógurlegum þegar kjarnorku-
sprengjur geta eytt öllu lífi á
jörðinni mörgum sinnum og
þegar ljóðlistin á undir högg
að sækja vegna gífurlegra vin-
sælda rokkstjarna, Holly-
woodkvikmynda o.fl. Og ekki
ætla ég að gerast svo djörf að
reyna að varpa nokkurri rýrð á
þau andans stórmenni sem hér
eru mætt en mikið lifandis
ósköp sakna ég skáldkvenn-
anna sem hefðu að ósekju
mátt vera fleiri á þessari hátíð.
Ég á nefnilega ansi bágt með
að ímynda mér annað en að ef
hlutlaust gæðamat hefði verið
sett á verk allra Ijóðskálda á
Norðurlöndum og víðar kæmu
konur og karlar jafnari út en
þau gera á þessari ljóðlistar-
hátíð.
Sáákvölina...
í framkvæmdanefnd hátíð-
arinnar sitja 5 karlar, og þessir
5 karlar völdu einmitt þátttak-
endurna á hátíðina og auðvitað
helgast val þeirra af þeirra
eigin gildismati. Og þeir halda
því fram að þátttakendurnir
séu rjóminn af öllum Ijóð-
skáldum sem búa á Norður-
löndum og víðar. En sá á
kvölina sem á völina og val
þeirra hefur sætt mikilli gagn-
rýni íslenskra skáldkvenna
sem meðal annars lýstu því yfir
í Helgarpóstinum í sumar að
þær myndu ekki stíga fæti
sínum inn fyrir dyr Norræna
hússins meðan á hátíðinni
stæði í mótmælaskyni, enda
ekki furða því aðeins 4 konur
taka þátt í hátíðinni. Karlarnir
eru hins vegar 24 að tölu.
Framkvæmdanefndin var
leið yfir þessu ,,upphlaupi“
kvennanna og Thor Vilhjálms-
son rithöfundur og einn fimm-
menninganna lýsti því yfir á
blaðamannafundi í síðustu
viku að þetta væri leiður mis-
skilningur því „vitlausir papp-
írar“ hefðu verið settir í hend-
ur blaðamanna á fundi með
framkvæmdanefndinni fyrr um
sumarið. Og Thor bætti því við■
að það væri hreinn dónaskapur
að leggja dóm á skáldskap út
frá kynferði höfundar og það
væri sambærilegt við það að
veðhlaupahestur væri dæmdur
út frá augnalitnum einum
saman. Einar Kárason rithöf-
undur og annar í hópi fimm-
menninganna bætti um betur
og sagði að ef settur hefði
verið sérstakur kvóti á fjölda
kvenna og karla sem tækju
þátt í hátíðinni, þá hefði vænt-
anlega líka þurft að setja sér-
stakan kvóta á hvern lands-
hluta eða sérstakan kvóta á
rauðhært fólk og sérstakan
kvóta á dökkhært fólk.
Hafa þeir
ekki heyrt...?
Þetta þykja mér all aumleg
rök fyrir karlahátíð fimm-
menninganna sérstaklega rök
hins síðarnefnda. Hvernig er
það, hafa þessir ágætu menn í