NT - 20.09.1985, Blaðsíða 24

..
Við tökum við ábendingum um fréttirallan sólarhringinn. Greiddarverða 1000 krónurfyrirhverja ábendingu sem leiðir til
fréttar i blaðinu og 10.000 krónur fyrir ábendingu sem leiðir til bitastæðustu fréttar mánaðarins. Fullrar nafnleyndar er gætt
NT, Sídumúla 15, Reykjavík, sími: 686300, auglýsingar 18300
Kvöldsímar: áskrift og dreifing 686300 • ritstjórn 686392 og 687695 • íþróttir 686495
—
\—
—

—

i——

„Sundið átti fyrst að vera
heilsubót við berklum,“
Hálfrar aldar sundafrek Péturs Eiríkssonar rifjuð upp
■ Þeir eru margir verðlaunapeningarnir sem hann hefur hlotið
um dagana fyrir sundafrek sín. „Mér finnst vænt um hvað fólk
man ennþá eftir þessu,“ segir Pétur.
NT-im nd Róbert
km í alveg gífurlega köldum
sjó. Grettissundið er Iíka
lengra en að synda stystu leið
úrDrangeyogaðlandi. Grettir
lagði forðum upp frá Upp-
gönguvík í Drangey, en það
var eini staðurinn þar sem
hægt var að komast að sjó,
vegna þess að eyjan er öll
þverhnípt. Þaðan lagði ég upp
líka þann 28 júlí '36.
Sundið var ógurlcga erfitt
og það sem setti strik í reikn-
inginn var vitlaus útreikningur
á hafstraumunum. Samkvæmt
útreikningum sem við höfðum
gert áður en ég lagði upp,’ átti
ég að nýta mér innfallið og
synda þá með straumi. í stað
þess fékk ég útfallið á móti
mér, og synti því á móti
straumi stóran hluta leiðarinn-
ar en sundið tók mig 5 tíma og
19 mínútur, miklu lengri tíma
■ Pétur stígur á land í
Reykjavíkurhöfn 12. septem-
ber 1935, en þá sló hann tíma-
met sein enginn hefur hnekkt
síðan.
en ég hafði nokkurn tíma
reiknað með. Ég var svo lerk-
aður þegar ég kom að landi, að
það eina sem ég gat stunið upp
var „Þið verðið að bera mig, ég
get ekki gengið“. Þá mótmælti
Jónas Kristjánsson læknir sem
þarna var viðstaddur og sagði
„Nei, það er stranglega bannað
að bera hann, hann verður að
ganga og koma blóðinu á
hreyfingu'". Þannig lýsti læknir
m.a. ástandi mínu þegar ég
steig á land: „Púls finnst ekki,
vöðvaafl þrotið meðvitundar-
lítill af kulda." Það litla sem ég
man eftir að ég steig á land var
að ég fékk sprautur til að lífga
mig við, og Jónas Kristjánsson
leit á mig og sagði „Ég held að
hann ætli að hafa það.“
Þetta var ekkert grín að
synda Grettissund á móti
straumi, en ég var hreykinn
yfir því að hafa ekki gefist
upp.“
-Stefndirðu á fleiri svona
stórsund, eftir Drangeyjar-
sundið?
„Já ég var alltaf ákveðinn í
því að synda yfir Eyjasund frá
Vestmannaeyjum að landi, en
það varð aldrei af því m.a.
vegna óhagstæðra veðurskil-
yrða 3 sumur í röð. Einnig var
ég orðinn mjög spenntur fyrir
því að synda Ermasundið, en
þá kom stríðið þannig að ég
varð að hætta við, og fannst
það miður.“
Búinn að synda
nóg um ævina
- Þú hefur þá hætt á hátindi
ferils þín, eftir Grettissundið?
„Já, það má segja það, að
vísu hætti ég ekki alveg að
synda, en þetta var síðasta
sundið í köldum sjó. Mér
finnst afskaplega vænt um
hvað fólk man eftir þessum
atburðum enn í dag, íþrótta-
menn sem voru á toppnum
fyrir 10 árum eru kannski
gleymdir á meðan fólk þekkir
enn Pétur Eiríksson sund-
kappa sem sló sín met fyrir 50
árum.“
- Bregðurðu þér samt ekki í
sund annað slagið núna?
„Nei, ég hef varla tekið
sundtökin síðastliðin 20 ár,
þótt ég fylgist með því livað er
að gerast í sundíþróttinni. Ég
held líka að ég sé búinn að
synda nóg um ævina meira en
margur maðurinn sem skrepp-
ur í sund á hverjum degi í 50
ár. Ég tók það bara allt út á
nokkrum árum."
■ Mörg er sagt að sigling glæst/ sjást frá Drangey
mundi/ Þú ber Grcttis höfuð hæst/ úr liati á Reykjasundi/
Svo orti skáldið Stephan G. Stephansson árið 1917.
Tæpum 20 árum síðar átti þó annað höfuð eftir að bera
hátt á Reykjasundi. Það var sundgarpurinn frækni Pétur
Eiríksson sem synti hið erfíða Grettissund rúmum 800
árum á eftir Gretti sjálfum, og var Pétur þá annar
Islendingurinn sem vann það alrek.
Viðeyjarsund Péturs, sem
hann synti áriö á undan Grett-
issundinu á nú 50 ára afmæli.
Þá sló Pétur nýtt tímamet sem
enginn hefur hnekkt síðan þótt
margir hafi reynt, hann synti
úrViðeyá 1 klukkustund og30
mínútum sléttum.
Þessi hálfrar aldar gömlu
afrek Péturs Eiríkssonar verða
lengi höfð í minnum íslend-
inga, en í tilefni þeirra átti
blaðamaður NT samtal við
Pétur þar sem hann rifjaöi upp
merkan sundferil.
hafi verið veitt ennþá hér á
landi.
Þann 12. september 1935,
synti ég svo Viðeyjarsundið.
Ég var smurður lanolínolíu frá
toppi til táar en annars var
útbúnaðurinn ekki mikill. Ég
synti svo frá Viðey 4'/í> km leið
á einni klukkustund og 30
mínútum sléttum og sló þar
með eldra mct Hauks Einars-
Kunni betur að
synda en að ganga
-Nú varst þú bara 18 ára
unglingur þcgar þú syntir þessi
miklu sund. Hefur nokkur
yngri en það, ráðist í þau?
„Nei, ég er víst sá allra
yngsti bæði fyrr og síðar. En
maður gerir ckkert svona án
gífurlegrar æfingar. Raunar
var ég mikill sjúklingur áður
en ég fór að stunda sundið. Ég
fékk berkla mjög ungur, og
var búinn að vera sjúklingur á
Vííilsstaðaspítala lengi.
Þegar ég byrjaði að venja
komur mínar í sundlaugina í
Laugardal, sem þá var nú hálf-
gerður pollur, miðað við hvað
hún er núna, fann ég hvað ég
hafði gott af sundinu. Brenni-
steinninn sem var í vatninu
hélt berklunum algjörlega
niðri, og smám saman læknað-
ist ég af sjúkdómnum, fékk
nýjan þrótt og varð fullkom-
lega heill heilsu. Það var sund-
inu að þakka og engu öðru.
Síðan byrjaði ég að æfa
sundið með KR, ætli ég hafi
ekki verið l4áragamallogvar
bókstaflega syndandi allan
daginn. Ég kunni líka miklu
betur við mig í vatni heldur en
á landi, enda hafði ég lítið
getað gengið síðustu ár fyrir
rúmlegu meðan ég lá í berklun-
um. Líklega kunni ég bara
betur að synda en aö ganga.
Ég var búinn að búa mig vel
undir Viðeyjarsundiö '35,
hafði æft mig lengi að synda í
köldum sjó. Við æföum okkur
oft í að synda út í Örfirisey í
félaginu, einnig hafði ég þrem-
ur árum áður fengið svokallað
sundþrautarmerki Í.S.Í., en
það er veitt fyrir að synda 1000
m vegalengd í köldum sjó á
vissum tíma. Ég held að ein-
ungis örfá sundþrautarmerki
■ Grettissund Péturs '36. Hann var vel útbúinn, smurður
lanolínolíu, í ullarsundbol næst sér, síðan í vaxdúksbol, og loks í
venjulegum sundbol utanyfír en við hann voru saumaðir háir
bómullarsokkar. Auk þess var Pétur með þykka sundhettu.
sonar sundmanns um 23
mínútur. Veðrið var gott, smá
gára að vísu, en mér sóttist
sundið vel og fannst það hreint
ekki eins erfitt og ég hafði
búist við, þótt auðvitað væri ég
orðinn kaldur og þreyttur þeg-
ar ég kom að landi. Það var
afskaplega þægileg tilfinning
að koma að landi við Reykja-
víkurhöfn, þar sem fagnandi
mannfjöldi tók á rnóti mér.
þeirri tilfinningu gleymi ég
seint.“
Synti Grettissund á móti
þungum hafstraumum
-“Fannst þér Grettissundið
sem þú syntir árið eftir erfiðara
en þú bjóst við?
„Já, það er víst óhætt að
segja það. Auðvitað vissi ég að
það yrði erfitt, þetta eru um 8