Morgunblaðið - 20.07.2004, Blaðsíða 35

MENNING
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 20. JÚLÍ 2004 35
VELGENGNI tónleikaraða mótast
ekki sízt af aðstöðu og elju. Því erfið-
ari aðstaðan, því meiri þarf eljuna.
Eins og nýverið sást á Þjóðlagahá-
tíðinni á Siglufirði, sannkölluðu
grettistaki ef ekki kraftaverki sem
hvorki nýtur jafn aðsóknarvænnar
staðsetningar og tónlistasalir höfuð-
borgarsvæðisins né sambærilegra
styrktarmöguleika. Hvað þá víð-
kunns meistarahljóðfæris eins og
Hallgrímskirkja, sem fært hefur
Sumarkvöld við orgelið í fremstu röð
norrænna orgeltónleika.
Sem fyrrverandi organisti Hall-
grímskirkju í ársleyfi Harðar Ás-
kelssonar ætti Douglas Brotchie að
vera vel að sér í fjölskrúðugri
hljómaveröld Klais-orgelsins. Sl.
helgi kom hann fram á bæði hádeg-
istónleikum Listvinafélags kirkj-
unnar á laugardag og í fyrrgetinni
tónleikaröð kvöldið á eftir. En þó að
ítölsku endurreisnarverkin væru
stutt, hefði samt vel mátt reifa höf-
unda þeirra í tónleikaskrá, enda lítt
kunnir almennum hlustanda, auk
þess sem munnleg kynning Brotch-
ies barst frekar illa.
Fyrst var frískleg madrígalísk
kanzóna „La Pace“ eftir Feneying-
inn G. P. Cima (d. 1630). Eftir hæg-
skreiðan Hymna Cavazzonis yngri
(d. e. 1577) komu þrjú stutt verk úr
Fiori Musicali hins frumlega meist-
ara Frescobaldis (d. 1643) með m.a.
athygliverðri stækkunarfúgu. Ósér-
greindum en glæsilegum Sálmfor-
leik Buxtehudes (d. 1707) fylgdi Pre-
lúdía hans í kaflaskiptum fanstasíu-
stíl er endaði á líflegu fúgatói. Loks
var „Trumpet Tune“, skrúðgöngu-
legur mars eftir hinn bandaríska
David Johnson, er J. P. Sousa hefði
eins getað samið fyrir auðkýfinga-
brúðkaup. Sem flest undangengið
leikið af öryggi og smekkvísi í reg-
istrun.
Raddval óskast!
Kvöldtónleikar Douglasar á
sunnudag hófust á Fantasíu Bachs
um Komm heiliger Geist Herre Gott
BWV 652, sálmforleik úr Leipzig-
safninu í þykkri registrun og með
sálmalagið í fótspili. Annar forleikur
Bachs um sama lag, „alio modo“
[með öðrum hætti], kom eftir glað-
kvakandi Chants
d’oiseaux [Fugla-
söng] úr Orgel-
bók Messiaens
með lagið í efstu
rödd að rithætti
tríósónötu. Að
sama skapi krefj-
andi, en engu að
síður leikið með
óþvinguðum
þokka.
Andstætt hádegistónleikunum á
laugardag var nú góðu heilli leikið á
neðri spilstæðu kirkjunnar. Það er
ævinlega hrífandi að geta horft á
flinkan organista vinna tveggja
manna verk í senn með að virðist
hverfandi fyrirhöfn – til viðbótar
töfrandi tónalitadýrðinni sem laða
má fram úr stóru orgeli. Kveikir hún
óneitanlega oft löngun eftir að vita
hvaða raddblanda er uppi hverju
sinni. En úr því líklega verði seint í
boði ljósaskilti er tilkynnir jafnóðum
Principal 8’, Waldflöte 2’, Praestant
16’ eða álíka, mætti þó kannski stöku
sinni gefa upp raddval í tónleikaskrá
hlustendum til fróðleiks (auðkennt
númerum í plásssparnaðarskyni).
Enda þótt tónbarþjónar vilji skilj-
anlega helzt liggja á bezt heppnuðu
hanastélum sínum sem ormar á
gulli, líkt og Helmut Walcha á sínum
tíma. Hugmyndinni er hér með kom-
ið á framfæri.
Ensktitluð hugleiðing Hafliða
Hallgrímssonar, „Transfiguration of
Christ on the mountain“ sló mig sem
áhrifamesta verk kvöldsins úr nú-
tímadeild, með hægri sannfærandi
stígandi úr dulreimu hvísli í krass-
andi klímax. Glimrandi spilað, þó að
hugsanlegar feilnótur feldust vel í
framsæknum stílnum. Gaudeamus
in loci pace (1998) eftir skozkan
landa Douglasar James MacMillan
(f. 1959) var mun áferðargrynnra;
nánast sem líðandi munkasöngur við
rytmískt fuglatíst í klausturgarði.
Prelude, scherzo & passacaglía
(1963) eftir Kenneth Leighton (d.
1988) var hins vegar ágeng smíð,
einkum í ystandi ómstríðum loka-
þættinum er var í það akademíuleg-
asta fyrir minn smekk. Hins vegar
var frumlegur kraftur yfir fyrsta
þættinum við örlagaþrungið tvítóna
þrástef í pedal er kýldi mann í sálar-
þind sem ítrekuð vinstri- og hægri
hnefahögg, og gáskafullur 6/8-
gikkur scherzósins dillaði af spræku
hálendinga„flingi“ í innlifaðri túlkun
Brotchies.
Ríkarður Ö. Pálsson
TÓNLIST
Hallgrímskirkja
ORGELTÓNLEIKAR
Endurreisnarverk eftir Cima, Cavazzoni,
Frescobaldi og Buxtehude. Douglas A.
Brotchie orgel. Laugardaginn 17. júlí kl.
12.
Hallgrímskirkja
ORGELTÓNLEIKAR
Verk eftir J. S. Bach, Messiaen, Hafliða
Hallgrímsson, MacMillan og Leighton.
Douglas A. Brotchie orgel. Sunnudaginn
18. júlí kl. 20.
Dr. Douglas A.
Brotchie
MENNINGARHÚSIN Norður-
bryggja og Norden i Fokus tóku
höndum saman og buðu Kaup-
mannahafnarbúum upp á ískalda
djasstóna úr útnorðri á hinni árlegu
djasshátíð í Kaupmannahöfn sem
haldin var um helgina. Björn Thor-
oddsen og Jón Rafnsson, sem
mynda tríó með danska klarinett-
leikaranum Jørgen Svare, léku fyr-
ir fullu húsi og djass-pönk-hljóm-
sveitin Rodent, með Hauk Gröndal
og Helga Sv. Helgason í farar-
broddi, lék einnig við góðar undir-
tektir áhorfenda, en alls voru tíu
tónleikar á dagskránni þar sem
ungt hæfileikafólk mætti þekktari
nöfnum úr djassheiminum.
Meðal annarra listamanna sem
prýddu dagskrána var tríóið
Dørge, Becker og Carlsen sem tróð
upp ásamt Aviaja Lumholt með
inúítablús. Sænski rokkarinn Mika-
el Rickfors sýndi á sér óvænta hlið
með kröftugum djasssöng og
danski framúrstefnulistamaðurinn
Birgit Løkke flutti tónverkið For-
bidden Forest.
Þetta var í fyrsta sinn sem Norð-
urbryggja tekur þátt í djasshátíð-
inni í Kaupmannahöfn en að sögn
stjórnenda má fastlega gera ráð
fyrir að hér eftir verði djasshátíðin
árlegur viðburður á Norður-
bryggju.
Djasstríóið Jón Rafnsson, Jørgen
Svare og Björn Thoroddsen.
Hánorrænn
djass á Norð-
urbryggju