Morgunblaðið - 20.07.2004, Blaðsíða 21

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 20. JÚLÍ 2004 21
BRÉF TIL BLAÐSINS
Morgunblaðið Kringlunni 1 103 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is
FÖSTUDAG fyrir nokkru var ég
viðstaddur frumsýningu á Hárinu í
Austurbæ.
Verð ég seint talinn mikill söng-
leikjaaðdáandi og kom þessi sýning
mér því skemmtilega á óvart. Eftir
að hafa lesið leiklistargagnrýnanda
Morgunblaðsins tjá álit sitt á upp-
færslunni undir yfirskriftinni „Seið-
urinn víðsfjarri“, get ég ekki látið
hjá líða að segja ykkur frá minni
upplifun þetta kvöld. Það fyrsta sem
kom mér í hug eftir lesturinn var að
gagnrýnandinn sjálfur hefði verið
víðsfjarri.
Strax í upphafsatriðinu varð
manni ljóst að hér væru farnar aðrar
leiðir en við fyrri uppfærslur á verk-
inu. Þorvaldur Bjarni hefur fært lög-
in sem við flest þekkjum í kraftmik-
inn rokkbúning og að mínu mati
þannig aukið enn við áhrifagildi lag-
anna og textans. Það var hreinlega
erfitt að hrífast ekki með taumlausri
orkunni og leikgleðinni sem reyndir
og óreyndari leikarar skiluðu til
áhorfenda. Enda mátti svo dæma af
undirtektum og fagnaðarlátum yfir
500 frumsýningargesta að fáir væru
ósnortnir.
Einföld leikmynd verksins er vel
studd af einni mögnuðustu ljósadýrð
sem ég hef séð í íslensku leikhúsi.
Hljómsveitin og söngvarar skiluðu
sínu hlutverki svo vel að á tíðum leið
manni sem maður væri staddur á
góðum rokktónleikum. Þrátt fyrir að
sýningin, eðli málsins samkvæmt,
einkennist aðallega af söng og tón-
list, tekst leikstjóranum vel að
tvinna inn í hana húmor, sem svo
nær hámarki í óborganlegu atriði
þar sem Selma Björns og Hilmir
Snær túlka foreldra Claudes í
hræðilegri upplifun hans af sýru-
trippi.
Ómögulegt er að færa söguþráð
Hársins til nútímans þar sem hann
fjallar um Víetnamstríðið og hippa-
menningu þess tíma. Engu að síður
er sýningin að vissu leyti færð nær
okkur í tíma með kröftugum rokk-
útfærslum laganna og vel útfærðum
vísunum í Íraksstríðið í lokasenu
sýningarinnar.
Vil ég óska aðstandendum og leik-
urum sýningarinnar til hamingju
með að hafa magnað ógleymanlegan
seið.
EINAR EIÐSSON,
Nýlendugötu 22,
101 Reyljavík
Gagnrýnandinn
víðsfjarri
Frá Einari Eiðssyni, grafískum
hönnuði:
FLESTUM, ef ekki öllum, er kunn-
ugt hvílíkur snillingur Sigmund get-
ur verið í dráttlist og hafa myndir
þær sem hann hefur teiknað fyrir
Moggann jafnan verið í meira lagi
athyglisverðar og oftar en ekki þótt
hin besta skemmtun af þeim. Lista-
maðurinn hefur oft viðhaft mjög
beinskeytta ádeilu í myndum sínum
og þegar slíkt fer saman við græsku-
lausa glettni, fer ekki hjá því að oft
er hæft beint í mark. En þó Sigmund
sé áreiðanlega margt vel gefið, eins
og kunnugt er, er það svo með hann
eins og aðra, að þegar hann festist í
því sama aftur og aftur, getur hann
orðið allt að því leiðinlegur. Und-
anfarnar vikur hefur hann verið svo
fastur í ádeilu sinni á forseta lýðveld-
isins að ekkert annað virðist geta
komist að.
Það er fullmikið að vera stöðugt
með útfærslur út frá sama mottóinu
og ég er farinn að óttast að Sigmund
sé búinn að festa sig í einhverjum
eineltisgír til frambúðar. Ef svo
reynist vera, þá er þar illa farið með
góða hæfileika.
Vonandi áttar listamaðurinn sig á
því innan skamms að hann geti gert
eitthvað þarflegra með dráttlist
sinni en að hamra í sífellu á forset-
anum.
Sumum virðist gleymast að forset-
inn er þjóðkjörinn og að hann hefur
fullt vald samkvæmt stjórnarskránni
til að vísa máli í dóm þjóðarinnar.
Þar er ekki um að ræða neina árás á
þingið, eins og forsætisráðherra hef-
ur svo ósmekklega komist að orði,
heldur aðeins stjórnarskrárbundna
heimild til notkunar beins lýðræðis.
Það er með ólíkindum hvað margir
hinna margyfirlýstu „lýðræðissinna“
á hægri væng íslenskra stjórnmála
virðast vera ofsalega hræddir við
dóm þjóðarinnar í fjölmiðlamálinu –
við niðurstöðu hins beina lýðræðis!
Það þyrfti eiginlega geðlækna til að
rannsaka þá meinsemd til hlítar.
Og hvað Sigmund varðar, hinn
frábæra teiknara, þykir mér per-
sónulega leitt að sjá hann þjóna í
herbúðum slíkra manna, því að
minni hyggju dregur það úr trúverð-
ugleika hans sem málsvara fyrir
réttlætismálum, eins og t.d. í barátt-
unni gegn hinu alræmda kvótakerfi.
Ég endurtek því þá frómu ósk
mína, að teiknarinn hætti þessu
fasta forsetaníði, sem er löngu geng-
ið sér til húðar, og fari aftur að
teikna eitthvað sem er skemmtilegt
og virkilegt krydd í daglegt líf lands-
manna. Það er hans verkefni og þar
hefur hann vissulega þegar unnið sér
orðspor sem lengi mun lifa.
RÚNAR KRISTJÁNSSON,
Bogabraut 21,
545 Skagaströnd
Ekki meira,
Sigmund!
Frá Rúnari Kristjánssyni:
HANNES Hólmsteinn Giss-
urarson endurtekur í pistli í Morg-
unblaðinu 17. júlí skæting um mig
og störf mín fyrir
Sölumiðstöð hrað-
frystihúsanna á síð-
ustu öld, sem ég hef
áður svarað, og bætir
nú hótfyndni við. Hann
segir þar m.a. að Ólaf-
ur Hannibalsson virð-
ist telja að „lífið sé
eins og sól sem snúist í
kringum hann sjálfan“.
Ekki veit ég hvað gef-
ur Hannesi tilefni til
þeirra orða; ég hef
beitt mér á síðustu
vikum í umfjöllun um
þau málefni sem heitast brenna nú í
þjóðfélaginu og hef ekki gert sjálfan
mig þar sérstaklega að umfjöllunar-
efni. Tvö síðustu greinarkorn Hann-
esar fjalla hins vegar ekki um neitt
annað en mína persónu og meinta
galla á henni. Þar er ekki einu sinni
gerð tilraun til að vísa í nein mál-
efni, sem gefi tilefni til skrifanna.
Ég hygg að það stappi nærri eins-
dæmi á síðari árum, að birt sé
hreint persónuníð í Morgunblaðinu
án nokkurrar tilvísunar í mál-
efnalega umræðu, – en veit að rit-
stjórar blaðsins leið-
rétta mig ef þessi er
ekki raunin.
Hannes skipar sér á
bekk með Hriflu-
Jónasi, Nixon og Göbb-
els þegar hann beitir
þessari gamalkunnu
aðferð, sem Nixon kall-
aði „Let them deny it“
– ljúgðu bara nógu
miklu og nógu oft, þá
tekst þér að draga
andstæðinginn niður á
þitt plan. Auðvitað er
tilefni og tilgangur
með skrifum Hannesar, þótt hann
geti þess hvergi. Tilefnið er umræð-
an um fjölmiðlafrumvarpið og sú
staðreynd að upp er risin öflug and-
staða gegn geðþóttavaldi, sem
Hannes er handgenginn og telur sig
hafið yfir lýðræðislegar leikreglur.
Tilgangurinn er sá að sýna mönnum
fram á, að þeir sem beita sér í því
andófi megi búast við rógi og skít-
kasti. Ekki lái ég mönnum ef þeir
hika við að leggja á það forað, þar
sem helsti mykjudreifari valdaklík-
unnar skreytir sig með prófess-
orsnafnbót við iðju sína og skýtur
fyrir sig skildi Háskóla Íslands, eins
og hann tali í nafni þeirrar stofn-
unar. Ég mun halda áfram mál-
efnalegri umfjöllun um fjölmiðla-
frumvarpið og eftirhreytur þess
eftir því sem ég sé ástæðu til. Hann-
esi læt ég eftir mykjuaustur hér eft-
ir sem hingað til og lesendum eftir
að dæma hvort hann sóðar fremur
út sjálfan sig eða aðra við þá iðju.
Málflutningur á háskólastigi
Ólafur Hannibalsson svarar
Hannesi Hólmsteini ’Hannes skipar sér ábekk með Hriflu-Jónasi,
Nixon og Göbbels þegar
hann beitir þessari gam-
alkunnu aðferð.‘
Ólafur Hannibalsson
Höfundur er talsmaður Þjóðarhreyf-
ingar með lýðræði.
UMRÆÐAN um fjölmiðlalögin,
sem í upphafi var einungis að hluta til
um stjórnarskrármál, snýst núna
eingöngu um Stjórnarskrána. Ég vil
fagna þessu, því að
hrein og djúp umræða
um mörg stjórn-
arskrárákvæði er
nauðsynleg. Þetta er
öll þjóðin orðin með-
vituð um, eftir tilraunir
ríkisstjórnarinnar til
að fara á sveig við
Stjórnarskrána.
Með ólíkindum er að
sjá hversu djúpstæður
ágreiningur hefur
komið í ljós varðandi
sum atriði Stjórn-
arskrárinnar og er
engu líkara en menn
tali ekki sama tungu-
mál, svo ekki sé spurt
hvort menn lúti sömu
lögum. Hér verður ein-
göngu fjallað um það
afmarkaða atriði, sem
núna skiptir öllu máli.
Spurningin er: mun yf-
irstandandi átökum
ljúka með þjóð-
aratkvæðagreiðslu um
fjölmiðlafrumvarpið?
Sniðganga ríkisstjórnar?
Eins og öllum er kunnugt, vilja
ákveðnir valdaaðilar forðast að
stjórnarskrárbundinn málskots-
réttur forsetans vakni til lífsins. Eftir
að viðraðar voru ótrúlegar hug-
myndir um mismunandi at-
kvæðavægi landsmanna, var haldið í
dæmafáa sniðgöngu sem enn stendur
yfir.
Ríkisstjórnin kaus að reyna þá leið
að leggja fram nýtt fjölmiðla-
frumvarp, sem er lítt breytt frá því
fyrra. Hluti af þessu frumvarpi er
ákvæði sem fellir niður fyrra frum-
varpið. Þessi bræðingur er heimsku-
legur, því að vilji forsetinn halda fast
við fyrri ákvörðun sína um þjóð-
aratkvæðagreiðslu, er hann nauð-
beygður til að vísa einnig hinu nýja
frumvarpi í heild til þjóðarinnar. Í
raun á forsetinn engan annan kost en
neita frávísunarfrumvarpinu undir-
skriftar. Fjölmiðlafrumvarpið nýja
yrði þá einnig fellt, hversu gott sem
það annars kynni að vera.
Ríkisstjórnin átti
annan kost, sem var að
leggja fram sérstakt
niðurfellingarfrumvarp
og síðan nýtt fjölmiðla-
frumvarp. Þetta getur
ennþá orðið niðurstaða
Alþings. Vert er að
vekja athygli á, að til að
fella lög úr gildi þarf Al-
þingi að samþykkja sér-
stakt frumvarp um nið-
urfellinguna og
samþykki forsetans
þarf að koma til, á sama
hátt og þörf er um öll
önnur lög. Að sniðganga
forsetann er því alls
ekki mögulegt.
Hvað gerir
forsetinn?
Ríkisstjórnin kaus að
leggja fram bræðings-
frumvarp um fjölmiðla,
sem samtímis fellir úr
gildi fyrstu gerð fjöl-
miðlalaganna. Hinn
kosturinn var að fella fyrst úr gildi
lög númer eitt og leggja síðan fram
frumvarp númer tvö. Eitt af því sem
menn greinir á um, er hvort lögleg
leið hafi verið valin.
Hvað varðar framkvæmd, skiptir
nákvæmlega engu máli hvor hátt-
urinn er á hafður. Í báðum tilvikum
fær forsetinn lagafrumvörp til stað-
festingar, í öðru tilvikinu tvö frum-
vörp, í hinu eitt. Til að þau öðlist
lagagildi þarf staðfestingu forsetans,
annars fara þau til þjóðaratkvæða-
greiðslu. Þótt hendur forsetans séu
ekki að neinu leyti bundnar, verður
að telja ólíklegt að hann taki afstöðu
til meints stjórnarskrárbrots. Að
minnsta kosti mun hann aldrei vísa
lagafrumvarpi til þjóðaratkvæðis
vegna slíks gruns.
Vísvitandi brot á Stjórnarskránni
er auðvitað alvarlegur gerningur og
ætla verður að allir aðilar stjórnkerf-
isins forðist slíkt og láti Stjórn-
arskrána njóta vafans. Á þessu stigi,
skiptir hins vegar engu máli hvort
lögin standast ákvæði Stjórnarskrár-
innar. Hugsanleg brot á Stjórn-
arskránni verður að kæra til dóm-
stóla og niðurstöðu þeirra er ekki að
vænta fyrr en þjóðaratkvæða-
greiðslur hafa farið fram.
Afstaða forsetans hlýtur að byggj-
ast á þremur atriðum:
a) Forsetinn vísaði fyrstu útgáfu
frumvarpsins til þjóðaratkvæða-
greiðslu. Önnur útgáfa hlýtur að
hljóta sömu örlög, nema um gjör-
breytt frumvarp sé að ræða.
b) Forsetinn tók ekki málefnalega
afstöðu til fyrstu útgáfu frumvarps-
ins. Hann var hlutlaus. Þar af leiðir
að hann getur ekki tekið málefnalega
afstöðu til laga um niðurfellingu
fyrstu útgáfu. Ef hann samþykkti
niðurfellingarlög, væri hann að
ganga á rétt þeirra sem eru fylgjandi
fyrri lögunum.
c) Til að festa málskotsrétt/
málskotsskyldu forsetans í sessi má
hann ekki láta þetta tækifæri fram
hjá sér fara. Ef forsetinn bregst á
þessari stundu, getur þurft vopnaða
baráttu til að endurheimta réttinn til
þjóðaratkvæðagreiðslu.
Margir halda fram þeirri fullyrð-
ingu að forsetinn geti ekki annað en
samþykkt niðurfellingarfrumvarp,
hvort sem það er hluti af síðara frum-
varpi eða ekki. Þetta sé svo, vegna
þess að þannig fái andstæðingar fjöl-
miðlafrumvarpsins framgengt sínum
vilja. Þetta er alrangt, vegna hlut-
leysis forseta í málinu. Hvort sem
niðurfellingaraðferð ríkisstjórn-
arinnar er í samræmi við Stjórn-
arskrána eða ekki, er hægt að full-
yrða að öll frumvörp er þetta mál
snerta, hljóta að enda hjá þjóðinni, í
allsherjaratkvæðagreiðslu. Menn
ættu því að hraða afgreiðslu Alþingis
og láta þjóðina taka við þessu máli
sem fyrst.
Við munum kjósa!
Loftur Altice Þorsteinsson
fjallar um kosningar
’Menn ættu þvíað hraða af-
greiðslu Alþing-
is og láta þjóð-
ina taka við
þessu máli sem
fyrst.‘
Loftur Þorsteinsson
Höfundur er verkfræðingur, mennta-
skólakennari og flokksbundinn sjálf-
stæðismaður.
Sængurfataverslun,
Glæsibæ • Sími 552 0978
Sængur, koddar
og dýnuhlífar