Morgunblaðið - 28.09.2004, Blaðsíða 22

22 ÞRIÐJUDAGUR 28. SEPTEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
UNDANÞÁGUR Í VERKFALLI
Þung orð hafa fallið eftir að und-anþágunefnd vegna verkfallskennara ýmist hafnaði eða sló
á frest afgreiðslu beiðna um undan-
þágur, sem í öllum tilvikum voru
vegna fatlaðra, einhverfra og
þroskaheftra nemenda, eða nem-
enda, sem eiga við félagsleg eða geð-
ræn vandamál að stríða. Fulltrúi
launanefndar sveitarfélaganna í
nefndinni taldi rétt að veita undan-
þágu í þeim sjö erindum, sem voru
afgreidd, en fulltrúi Kennarasam-
bandsins hafnaði þeim öllum og var
þeim því vísað frá.
Bókaði fulltrúi KÍ að í ljósi þess að
ekki væri talið að neyðarástand
skapaðist varðandi kennslu nem-
enda þegar starfsdagar kennara eru
í grunnskólum, né heldur í jóla-,
páska-, eða sumarleyfum hefði hann
ákveðið að láta jafnt yfir alla grunn-
skólakennara ganga og hafa sem
meginreglu að hafna öllum undan-
þágubeiðnum í þeirri von að verk-
fallið leystist fyrir lok næstu viku.
Viðbrögðin létu ekki á sér standa
og í Morgunblaðinu á laugardag
sagði Hörður Jónasson, faðir 14 ára
gamals fatlaðs drengs í Öskjuhlíðar-
skóla: „Það er verið að nota fötluð
börn sem skildi í verkfalli. Það er
ekki hægt að sletta svona fullyrðing-
um fram í okkur foreldrana.“
Í gær höfðu tvær beiðnir um und-
anþágu verið endurnýjaðar. Þær eru
vegna nemenda í Safamýrarskóla og
Öskjuhlíðarskóla.
Verkfall kennara hefur nú staðið í
rúma viku og sér ekki fyrir endann á
því. Á því leikur enginn vafi að rétta
þarf hlut grunnskólakennara og eru
til dæmis engin rök fyrir þeim launa-
mun, sem er á grunnskólakennurum
og framhaldsskólakennurum. Í við-
tölum í Morgunblaðinu hefur komið
fram að þess eru dæmi að nemendur
eru með hærri laun, fyrir að afgreiða
í sjoppu, en kennarar þeirra. Spyrja
má hvernig í ósköpunum nemendur
eigi að bera virðingu fyrir námi og
menntun við slíkar aðstæður.
Verkfallið hefur mikil áhrif í þjóð-
félaginu meðan á því stendur. Í flest-
um tilfellum verða þau áhrif ekki til
langframa, þótt vissulega muni nem-
endur þurfa að vinna upp í náminu.
Öðru máli gegnir um fatlaða, ein-
hverfa og þroskahefta nemendur,
eða nemendur, sem eiga við fé-
lagsleg eða geðræn vandamál að
stríða. Röskun á þeirra daglega
mynstri getur sett tilveruna úr
skorðum. Það er mikið í húfi fyrir
kennara, en í þessu máli er farið
fram af kappi en ekki forsjá. Und-
anþágur fyrir þessa nemendur eru
mannúðarmál og á fundi undanþágu-
nefndar í dag er tækifæri til að rétta
stefnuna.
SVEITARFÉLÖGIN OG
KENNARAVERKFALLIÐ
Talsmenn sveitarfélaganna hafa íumræðum að undanförnu um
kennaraverkfallið lagt áherzlu á, að
sveitarfélögin hefðu ekki yfir fjár-
munum að ráða til þess að standa
undir verulega auknum kostnaði við
grunnskólana. Þeir hafa lýst þeirri
skoðun, að sveitarfélögin ættu veru-
lega fjármuni inni hjá ríkinu m.a.
vegna þess, að sveitarfélögin hefðu
misst tekjur vegna lagabreytinga,
sem dregið hefðu úr útsvarstekjum
þeirra og einnig af öðrum ástæðum.
Af hálfu talsmanna ríkisins hefur
verið tekið skýrt fram, að kennara-
verkfallið sé vandamál sveitarfélag-
anna og ríkið muni ekki greiða frek-
ari peninga til sveitarfélaganna
vegna skólanna.
Ekki er ástæða til að draga í efa þá
staðhæfingu talsmanna sveitarfé-
laganna, að þá skorti fé til að standa
undir auknum kostnaði við grunn-
skólana.
Morgunblaðið hefur hins vegar
lýst þeirri skoðun, að til greina hljóti
að koma að taka upp sérstakt
skólaútsvar og að tekjur af því gangi
einungis til þess að standa straum af
kostnaði við grunnskólana í viðkom-
andi sveitarfélagi. Blaðið hefur áður
við svipaðar aðstæður viðrað þessar
hugmyndir, sem ekki hafa fengið
hljómgrunn.
En hvers vegna ekki? Grunnskól-
arnir hafa gífurlega þýðingu fyrir
samfélag okkar. Fátt skiptir meira
máli en að okkur takist að byggja
upp gott skólakerfi, sem byggist að
sjálfsögðu á góðri kennslu. Við fáum
ekki góða kennara og góða kennslu
nema kennarar fái viðunandi laun.
Eftir að grunnskólarnir voru
færðir til sveitarfélaganna er eðli-
legt að eyrnamerkja þeim sérstakan
tekjustofn. Vel má hugsa sér að
kosningar fari fram í sveitarfélögun-
um um hversu hátt skólaútsvarið
skuli vera. Það er þá íbúanna sjálfra
að ákveða hvað þeir eru tilbúnir að
greiða mikla peninga til grunnskól-
anna.
Við fáum ekki eitthvað fyrir ekki
neitt. Við fáum ekki góða skóla og
góða kennslu fyrir börnin okkar og
barnabörnin nema kennurum séu
greidd mannsæmandi laun. Pening-
arnir til þeirra launagreiðslna hljóta
að koma úr vasa íbúa sveitarfélag-
anna með einhverjum hætti. Hvers
vegna ekki að leggja það í vald íbú-
anna sjálfra hvað þeir eru tilbúnir að
verja miklum fjármunum til skól-
anna í sínu byggðarlagi?
Það er búið að leiðrétta kjör fram-
haldsskólakennara verulega. Hið
sama hefur ekki verið gert varðandi
grunnskólakennara. Og það er úrelt
fyrirkomulag að þeir einir skuli
greiða skólagjöld, sem ekki hafa náð
sex ára aldri!
Íbúar sveitarfélaganna og kjörnir
fulltrúar þeirra í sveitarstjórnum
verða að gera það upp við sig að vilji
þeir góða skóla kosta þeir sömu skól-
ar.
Í
dag er það lífsnauðsyn að fá-
mennar þjóðir eigi neistann
eigi síður en margmennar
þjóðir. Í dag er það lífs-
nauðsyn að þjóðir kunni að
talast við, til að treysta skilning og
umburðarlyndi. Listin er þar góð
brú,“ sagði Halldór Ásgrímsson for-
sætisráðherra m.a. í ávarpi við opn-
un vísindasýningarinnar, Island
terre vivante, hið lifandi Ísland, í
gærkvöldi en hún var jafnframt
vígsla allrar kynningarinnar þar
sem hver menningarviðburðurinn
rekur annan í rúmar tvær vikur á
sviði myndlistar, tónlistar, bók-
mennta, leiklistar, kvikmynda og
fleira. Á annað hundrað íslenskir
listamenn koma við sögu þessarar
miklu kynningar sem er sú um-
fangsmesta sem haldin hefur verið
utan Íslands, að sögn Sveins Ein-
arssonar verkefnisstjóra.
„Íslensk menning er annars kon-
ar en frönsk menning, saga okkar
líka. Frakkar státa af glæstum
mannvirkjum, sumum aldagömlum,
og fáar þjóðir standast þann sam-
anburð, þegar litið er til listsköp-
unar og andans verka. Franska
þjóðin nýtur viðurkenningar fyrir
framlag sitt fyrr og síðar til heims-
menningarinnar, sem er að sönnu
einstakt,“ sagði Halldór Ásgrímsson
ennfremur.
Við setninguna í gærkvöldi, þar
sem viðstaddir voru um eitt þúsund
gestir, þar af fjölmargir Íslendingar,
komu fram Erna Ómarsdóttir dans-
ari sem flutti nýtt verk sem hún og
Jóhann Jóhannsson tónskáld hafa
samið. Steindór Andersen kvæða-
maður, Sólveig Simha leikkona og
Áshildur Haraldsdóttir flautuleikari
komu einnig fram og frumflutt var
nýtt myndband frá Björk Guð-
mundsdóttur söngkonu. Þá var og
sýnd fatahönnun eftir Steinunni Sig-
urðardóttur.
„Menningararfur okkar er ekki
úr áþreifanlegum efnivið, heldur
stafur á gömlu bókfelli, söngur sem
erfist frá munni til munns, spor sem
geymist frá fæti til fótar. Fornbók-
menntir Íslendinga voru sá til-
veruréttur sem íslensk þjóð trúði á,
þegar hún barðist fyrir sjálfstæði
sínu, frumlegasta framlag hennar til
heimsmenningarinnar, sérstætt og
þó ekki eins einangrað og maður
skyldi halda í landi sem í 1000 ár
hefur búið við friðsæld við ysta haf,“
sagði forsætisráðherra.
Fáir voru á ferli klukkan fimm ár-
degis í gær í París en nokkur hópur
safnaðist saman við vísindasafnið
við Franklin D. Roosevelt-stræti.
Þarna var hann kominn, ísjakinn
sem hífður var upp úr Jökulsárlóni
fyrir skömmu. Þá vó hann 22 tonn,
en jakinn var kominn niður í 17 tonn
þegar búið var að tálga af honum og
koma fyrir í frystigámi í Reykjavík.
Eimskip flutti hann til Rotterdam
og þaðan var ekið með jakann til
Parísar. Í gærmorgun var hann
vigtaður á ný og orðinn rúm 14 tonn.
„Ég gef honum tíu daga,“ sagði Ari
Trausti Guðmundsson við Morg-
unblaðið, en hann er einn margra
sem undirbúið hafa menning-
arkynninguna og átti raunar hug-
myndina að því að flytja jakann til
Parísar.
Fólk hafði á orði að eitthvað
óvenjulegt þyrfti að taka til bragðs
til að ná athygli á stað sem þessum
og ljóst er að það tókst. Fulltrúar
fjögurra sjónvarpsstöðva voru
mættir á svæðið þegar jakinn var af-
hjúpaður og komið fyrir á stéttinni.
Sturla Böðvarsson samgöngu-
ráðherra afhjúpaði jakann með að-
stoð Sigríðar Snævarr sendiherra
og Ara Trausta og afhenti síðan
Jacques Cuchard, forstjóra vís-
indasafnsins, jakann formlega með
því að rétta honum lítinn bút úr hon-
um.
Frökkunum fannst merkilegt að
fá ísjakann þarna heim á hlað, en
ekki síður að hann væri 1000 ára
gamall og þegar rifjað var upp hvað
var á seyði í heiminum þegar sú úr-
koma féll, sem þarna var komin í
formi jakans. Landnámsmenn voru
tiltölulega nýkomnir til Íslands, Vil-
hjálmur sigursæli var við völd hér
um slóðir, Eiríkur rauði á leið til
Ameríku og orrustan við Hastings
fór fram, svo eitthvað sé nefnt.
Ísjakinn við safnið vakti mikla at-
hygli og fjöldi fólks stoppaði á leið
sinni framhjá í allan gærdag til þess
að skoða hann, klappa – komast
þannig í beina snertingu við náttúr-
una norðan úr hafi.
Metnaðarfyllsta kynningin
„Skilningur milli þjóða gerist ekki
öðruvísi en maður kynni hver fyrir
öðrum það sem þjóð hefur upp á að
bjóða. Auðvitað kostar það sitt en
oft kemur það margfalt til baka og
við vonum að það gerist einnig í
þetta sinn,“ sagði Sveinn Einarsson,
verkefnisstjóri kynningarin
Íslands hönd, í samtali við M
unblaðið. „Það byggist á þv
menningin sé ekki eitthvert
angrað fyrirbæri frá öðrum
samfélaginu heldur gangi þ
hönd í hönd. Ef við getum b
þarna ísinn – ef ég má nota
líkingu – erum við stolt af þ
eins og við vitum að atvinnu
ur iðulega tekið þátt í svona
efnum og gerir einmitt í þes
felli; fyrirtæki koma mynda
þessu sem kostunaraðilar á
isvaldinu. Þetta er viðames
metnaðarfyllsta menningar
sem Íslendingar hafa staðið
Við höfum verið með kynnin
ýmsum löndum, stundum m
um Norðurlöndunum, en al
Forsætisráðherra við opnun viðamikillar íslenskrar me
Listin góð brú til
að treysta skilning
og umburðarlyndi
Fjórtán tonna ísjaka
úr Jökulsárlóni var
komið fyrir á stéttinni
við franska vísinda-
safnið í París á meðan
borgin svaf enn í gær-
morgun. Skapti Hall-
grímsson tók daginn
snemma og fylgdist
með, sem og þegar Ís-
land – íss og elds,
menningar- og vís-
indakynningin, var
sett í vísindasafninu
Palais de le Découvert
í Grand Palais-höllinni
í gærkvöldi.
Sturla Böðvarsson afhjúp
forstjóra vísindasafnsins,
stjóri menningarkynninga
Margir skoðuðu jakann í krók og kring.