Morgunblaðið - 04.10.2004, Síða 23

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 4. OKTÓBER 2004 23
MINNINGAR
verið á milli þeirra allra. Á hinu
fyrsta sinnti hann kennslu við laga-
deild Háskóla Íslands og þar lagði
hann sem prófessor grundvöllinn að
því skipulagi náms í fjármunarétti
við deildina sem enn er við lýði í öll-
um aðalatriðum. Árið 1970 varði
hann doktorsritgerð sína „Um eign-
arnám“, þar sem hann setti fram
kenningar um það, hverjar skorður
eignarréttarákvæði íslensku stjórn-
arskrárinnar setur handhöfum lög-
gjafarvaldsins við meðferð og beit-
ingu valds síns, þegar kemur að
setningu lagareglna, sem skert geta
eignarréttindi manna. Er óhætt að
segja að niðurstöður ritgerðar Gauks
hafi mjög mótað verklag Alþingis við
lagasetningu á þeim sviðum sem efni
ritgerðarinnar tekur til, sem er bæði
flókið og umfangsmikið, og ekki síður
afstöðu íslenskra dómstóla við beit-
ingu þeirra réttarreglna sem þar
eiga hlut að máli. Þá sendi hann frá
sér á síðari hluta þessa tímabils, auk
fjölmargra annarra rita sem ekki
verða hér talin, handrit að gagn-
merkri kennslubók í eignarétti
(1982–1983) sem enn er lögð til
grundvallar við kennslu í lagadeild.
Um bæði þessi rit, doktorsritgerðina
og kennsluritið, má segja að þótt
nokkuð langur tími sé liðinn frá
samningu þeirra og tímans tönn nagi
í þau eins og allt annað, hefur lög-
fræðilegt gildi þeirra í öllum grund-
vallaratriðum lítið breyst.
Gaukur tók sæti í Mannréttinda-
nefnd Evrópu árið 1974 og sinnti því
verkefni með kennslu við lagadeild-
ina og síðan meðfram störfum sínum
sem umboðsmaður Alþingis, en til
þess embættis var hann kjörinn
fyrstur manna árið 1988. Með því
hófst annað tímabil starfsævi hans.
Engin voru stjórnsýslulögin, þegar
til embættis umboðsmanns Alþingis
var stofnað, og var því í mikið verk-
efni ráðist við að móta störf og starfs-
hætti embættisins, en það fórst
Gauki vel úr hendi eins og annað sem
hann tók sér fyrir hendur og helgaði
starfskrafta sína. Gaukur naut í emb-
ætti umboðsmanns Alþingis virðing-
ar og trausts meðal samborgaranna
og er það ekki síst að þakka þeim
trausta grundvelli sem hann lagði að
stofnun og rekstri embættisins með
sinni miklu lagaþekkingu, eðlislægri
sanngirni og virðingu fyrir mannrétt-
indum, en jafnframt skilningi á þeirri
sérstöðu, sem hin fámenna íslenska
stjórnsýsla býr við. Naut hann þann-
ig trausts þeirra sem erindi báru upp
við embættið og af hálfu þeirra
stjórnvalda sem hann hafði afskipti
af.
Árið 1998 var Gaukur kjörinn
dómari við Mannréttindadómstólinn
í Strassborg og gegndi hann því
starfi til dauðadags. Hann naut
trausts og virðingar samdómenda
sinna og þeirra sem samskipti áttu
við dómstólinn, hvort heldur voru
fulltrúar ríkja eða einstaklingar. Þótt
alltaf sé erfitt að meta framlag ein-
stakra manna í fjölskipuðum dómi,
eru fyrir því heimildir að Gaukur hafi
verið afar áhrifamikill í þeirra hópi
vegna óumdeildrar þekkingar sinnar
og umfangsmikillar reynslu, þótt
hann hafi eigi að síður gengið þar
fram af sömu hógværð og lítillæti og
endranær. Áhrifa dóma Mannrétt-
indadómstólsins sér ekki bara stað í
umbótum á íslenskri löggjöf, heldur
einnig í löggjöf annarra þeirra þjóða,
sem aðild eiga að Evrópuráðinu, og
má merkja fingrafar Gauks í þeim
umbótum. Hér heima hafði innsýn
Gauks í mannréttindareglur líka sín
áhrif. Í þessu sem öðru fór Gaukur
ekki fram með hávaða en í starfi sínu
sem umboðsmaður Alþingis var hann
vakandi yfir því að starfshættir
stjórnvalda og löggjöf væri færð til
samræmis við þessar reglur. Við sem
unnum með honum fundum glöggt
hvernig reynsla hans af því að sinna
gæslu mannréttinda á vettvangi Evr-
ópuráðsins mótaði viðbrögð hans og
áherslur í starfi umboðsmanns. Strax
á fyrsta ári sem umboðsmaður setti
hann fram ábendingar um ákvæði í
íslenskum lögum sem veittu ófull-
nægjandi mannréttindavernd og
hvatti til endurskoðunar mannrétt-
indaákvæða íslensku stjórnarskrár-
innar. Hann átti líka sinn þátt í því að
leggja fyrstu hönd að þeim texta sem
síðar var lagður til grundvallar end-
urskoðun stjórnarskrárinnar 1995.
Í lögfræðilegri rökræðu var Gauk-
ur Jörundsson öðrum mönnum
snjallari og orðum hans fylgdi svo
mikill þungi og sannfæringarkraftur
að maður hafði það stundum á tilfinn-
ingunni, eftir að hafa heyrt hann
mæla, að orð hans væru lög, enda var
sjaldnast um skoðanir hans deilt.
Naut hann í þeim efnum mikillar sér-
stöðu meðal íslenskra lögfræðinga.
Gaukur var líka öðrum mönnum fim-
ari við ritun lögfræðilegs texta, hvort
heldur var við samningu álita, dóma
eða fræðirita. Hann byggði texta
sinn upp á mjög rökfræðilegan hátt,
var bæði agaður og hnitmiðaður og
forðaðist málalengingar í lengstu lög,
og hann hafði einstakan metnað til
þess að allar bestu eigindir íslenskr-
ar tungu fengju notið sín í textanum.
Það voru mikil forréttindi sérhverj-
um þeim sem með honum vann að fá
tækifæri til að læra af honum í samn-
ingu texta og tileinka sér vinnubrögð
hans að öðru leyti. Vinna að lögfræði-
legum verkefnum var í hans huga
ekki bara verk sem þurfti að ljúka
heldur miklu fremur ástríða, ögrun
og áskorun um að gera eins vel og
unnt var. „Það sakar ekki að bíða til
morguns með að láta þetta fara“ voru
orð sem heyrðust stundum frá hon-
um. Hann vildi líta enn einu sinni yfir
málið til að vera sannfærður um að
það sem frá honum færi væri gert
eins vel og kostur væri. Allir þessir
eiginleikar Gauks gerðu það að verk-
um að hann var eftirsóttur til margra
annarra verka og starfa en þeirra
sem að ofan eru talin, svo sem við
samningu lagafrumvarpa, lögfræði-
legra álitsgerða og til setu í gerðar-
dómum.
Þótt Gaukur Jörundsson hafi í
kennslu virst nokkuð fjarlægur nem-
endum, var hann eigi að síður af-
burða kennari og honum var einstak-
lega lagið það, sem er aðalsmerki
sérhvers góðs kennara, að gera
flókna hluti einfalda. Hann fylgdi
engri einni aðferð við kennsluna um-
fram aðrar en kennslan einkenndist
þó m.a. af tvennu, annars vegar því
að fara stundum yfir gríðarlega mik-
ið efni á stuttum tíma og setja við-
fangsefnið í víðtækt lögfræðilegt
samhengi og hins vegar því að
sökkva sér djúpt ofan í þrengra efni
og brjóta til mergjar alla þá fleti á
viðkomandi efni sem hugsanlega
gátu komið upp. Í hvorum tveggja
þessum aðstæðum geta lögfræðingar
lent í störfum sínum og því hafði
þessi kennsluaðferð Gauks mikið
uppeldislegt gildi. Hann tók hlutverk
sitt sem háskólakennari alvarlega og
starfaði á þeim vettvangi undir þeim
einkunnarorðum að styðja við bakið
á nemendum sínum og ýta þeim
áfram til góðra verka. Yfir fyrirlestr-
um hans var alvörublær, en þeir voru
eigi að síður alltaf skemmtilegir,
bæði vegna þess hve þekkingin sem
hann miðlaði var mikil og vegna þess
hve snilldarlega hann gat brugðist
við óvæntum fyrirspurnum og at-
hugasemdum nemenda utan úr sal.
Fræg er sagan af því þegar einn
nemenda Gauks, sem var að búa sig
undir prófraun í eignarétti, bað hann
um að gefa sér og öðrum nemendum
einhvers konar vísbendingu um hvað
leggja bæri áherslu á í próflestrinum.
„Það get ég eðli málsins samkvæmt
ekki gert,“ sagði Gaukur, „en hafið
þið engar áhyggjur, þetta verður
með hefðbundnum hætti.“ Aðalverk-
efnið á prófi nokkrum dögum síðar
var síðan um hefð.
Gaukur Jörundsson var allra
manna mestur að vallarsýn og yfir-
bragð hans bar það með sér að þar
fór maður sem mikil reisn var yfir.
Hann var hlýr í viðkynningu, hjálp-
samur og greiðvikinn, og um andlit
hans lék milt og góðlegt bros sem
fékk samferðamenn hans til að
álykta réttilega að þar gengi góður
maður. Hann var eigi að síður dulur á
eigin hag og skoðanir og flíkaði til-
finningum sínum lítt, hann var ekki
maður fjölmennis og fjölmiðla og
forðaðist sviðsljósið eftir fremsta
megni, en naut sín þeim mun betur á
góðri stundu í þrengri hópi vina og
samverkamanna. Best naut hann sín
á heimaslóðum og var höfðingi heim
að sækja. En þar var hann ekki einn.
Við hlið hans var Ingibjörg kona
hans. Hvort sem það var á heimili
þeirra í Reykjavík, Kaldaðarnesi eða
Strassborg var hverjum gesti tekið
fagnandi. Við eigum margar minn-
ingar frá þeim samverustundum og
ekki síður frá þeim ferðalögum sem
við áttum kost á að fylgja þeim.
Gaukur var lítillátur maður og hóg-
værð var honum í blóð borin, hana
taldi hann dyggð. Kímnigáfa Gauks
var leiftrandi, frásagnir og tilsvör
voru glettin og hann gat á stundum
verið smástríðinn gagnvart þeim sem
herðar höfðu og bak til að bera slíkt,
þótt aldrei bryti hann meðalhófið í
þeim efnum frekar en öðrum. Sam-
kvæmur var hann sjálfum sér og
sannfæringu sinni trúr í hverju sem
var og gilti þá einu hver í hlut átti.
Drjúgan hluta starfsævi sinnar var
Gaukur Jörundsson erlendis. Hann
var heimsmaður í bestu og jákvæð-
ustu merkingu þess orðs, þekkti vel
háttu og siðu erlendra þjóða og
samdi sig að þeim, hann naut trausts
og virðingar á alþjóðlegum vettvangi
og þar undi hann hag sínum ágæt-
lega. Dýpst stóðu þó rætur hans í
menningu íslenskra sveita. Hann var
óðalsbóndi í Kaldaðarnesi. Heima-
hagarnir voru honum kærastir af öllu
og hann var í raun aldrei í rónni fyrr
en þangað var komið. Varpaði hann
þar af sér skikkju embættismannsins
og dómarans, íklæddist búningi
sveitamannsins og gekk til allra
þeirra verka sem búskapur í sveit út-
heimtir. Má því með miklum sanni
um hann segja að römm hafi verið
taugin sú er þann rekka dró föður-
túna til.
Við, sem þessar línur ritum, vorum
allir nemendur Gauks í lagadeild Há-
skóla Íslands og urðum síðar þeirrar
gæfu aðnjótandi að vinna náið með
honum að ýmsum verkefnum, ýmist
saman eða hver í sínu lagi. Þessa nut-
um við þegar við síðar komum að
þeim störfum sem Gaukur hafði áður
sinnt. Við erum honum þakklátir fyr-
ir þá samfylgd, þann lærdóm sem af
henni mátti draga og þá vináttu sem
hann sýndi okkur í hvívetna. Við eig-
um því auðvelt með að taka undir
með finnskum samdómara Gauks við
Mannréttindadómstólinn í Strass-
borg sem lét þau orð falla við einn
okkar sl. vor að ekki einasta væri dr.
Gaukur Jörundsson stór, hann væri
fyrst og fremst stórmenni. Þau orð
viljum við gera að okkar, um leið og
við sendum fjölskyldu hans samúðar-
kveðjur og þökkum liðnar ánægju-
stundir í hennar ranni.
Páll Hreinsson,
Tryggvi Gunnarsson,
Þorgeir Örlygsson.
Gaukur Jörundsson lauk lagaprófi
frá Háskólanum vorið 1959 og sigldi
eftir það til framhaldsnáms í eigna-
rétti og stjórnskipunarrétti. Námið
stundaði hann í Osló, Kaupmanna-
höfn og Berlín og birtust greinar eft-
ir hann um viðfangsefnin í Úlfljóti,
tímariti laganema. Eftir heimkom-
una og til 1968 var hann fulltrúi yf-
irborgardómarans í Reykjavík, en
jafnframt hélt hann áfram rannsókn-
um í fræðum sínum og samdi mikið
rit, Um eignarnám, sem hann varði
til doktorsnafnbótar 1970. Bókin er
rúmlega 400 bls. Efni hennar er leit
að markalínu milli þeirra eignaskerð-
inga, sem heimilar eru án bóta, t.d.
skattheimtu, og þeirra, sem leiða til
bótaskyldu. Farið er yfir kenningar
fræðimanna og réttarreglur. Glímt
er við hugtakið vísiregla, en sé það
talið hafa þýðingu eykur það svigrúm
til að taka tillit til breyttra sam-
félagshátta og nýrra viðhorfa með
sanngirni og réttlæti að leiðarljósi.
Ritið lofar meistara sinn en var jafn-
framt hvatning fyrir lögfræðinga til
að sinna fræðilegum viðfangsefnum.
Sú hvatning varð ekki jafnáhrifarík
og hefði þurft að vera. Það var þó
Gauki til ánægju, að Guðrún dóttir
hans og nokkrir aðrir ungir fræði-
menn hafa nýlega lokið doktorsprófi
og sent frá sér umfangsmikil fræði-
rit. Samning bókar hans krafðist
mikillar atorku og þolinmæði.
Eftir 1968 var aðalvinnustaður
Gauks í lagadeild Háskólans í tvo
áratugi. Mikill tími fór einnig til
starfa í mannréttindanefnd Evrópu.
Í hana var Gaukur kosinn 1974 og
eftir það var hann tengdur mannrétt-
indastörfum Evrópuráðsins til ævi-
loka. Mannréttindanefndin hafði að-
setur í Strassborg. Voru kærur
vegna brota á mannréttindasáttmála
Evrópu lagðar fyrir nefndina sem
aflaði gagna og sagði álit sitt. Á árinu
1998 var mannréttindanefndin sam-
einuð mannréttindadómstólnum.
Gaukur varð dómari af Íslands hálfu
og bjó því síðustu ár sín í Frakklandi
með eiginkonu sinni Ingibjörgu Ey-
þórsdóttur.
Enn er ógetið þeirra starfa Gauks,
sem mestu skiptu. Lög um umboðs-
mann Alþingis voru sett 1987. Til-
gangurinn var að treysta stöðu al-
mennings gagnvart yfirvöldum.
Þessi skipan mála var nýmæli hér á
landi og var vandaverk að finna
mann, sem væri vandanum vaxinn,
starfaði vel og af réttsýni og nyti
trausts alls almennings. Umboðs-
maður er kosinn af Alþingi og forset-
ar þingsins undir forystu Þorvaldar
Garðars Kristjánssonar undirbjuggu
kjörið vandlega. Beindist athyglin
fljótlega að Gauki og hlaut hann
kosningu. Starfinu gegndi hann frá
1988 til 1998 og mótaði starfshætti
umboðsmanns á afar farsælan hátt.
Störf Gauks og persónuleiki skip-
uðu honum fremstum í sveit jafn-
aldra hans í lögfræðingastétt lands-
ins. Hann var traustur maður og
vitur.
Hann var höfðingi heim að sækja,
ekki margorður að jafnaði en glaður
og smáglettinn. Heimili þeirra Ingi-
bjargar einkenndist um árabil af
samskiptum þriggja kynslóða, því að
Jörundur Brynjólfsson, faðir Gauks,
átti þar skjól í hárri elli. Heimilið
mótaðist af rausn og velvild, hvort
sem var í Reykjavík, Kaldaðarnesi
eða Strassborg.
Við vottum Ingibjörgu, börnum
þeirra Gauks Guðrúnu og Jörundi og
barnabörnum djúpa samúð.
Ragnhildur Helgadóttir,
Þór Vilhjálmsson.
Gaukur Jörundsson kom fyrst að
Kaldaðarnesi um fermingaraldur.
Árið 1948 fékk faðir hans, Jörundur
Brynjólfsson alþingismaður, Kaldað-
arnesið í skiptum fyrir umbætur og
húseignir sínar í Skálholti. Kaldaðar-
nes var þá í sárum vegna umsvifa
enska og ameríska setuliðsins þar á
stríðsárunum. Skilyrði fylgdu þess-
um kaupum að Jörundur tæki að sér
að hreinsa upp eftir hernámsliðið, og
við það stóðu þeir feðgar.
Ég man Gauk við nám í Miðskól-
anum á Selfossi en þaðan tók hann
landspróf 1950. Hann hvarf svo úr
sveitinni til frekara náms, fyrst við
Menntaskólann í Reykjavík og síðan
við lögfræðideild Háskóla Íslands
þar sem hann lauk glæsilegu prófi.
Framan af námsárum sínum vann
Gaukur öll sumur við bú foreldra
sinna, Jörundar og eiginkonu hans,
Guðrúnar Dalmannsdóttur. Síðan
tóku við dómarastörf í Reykjavík og
þriggja ára framhaldsnám í háskóla-
borgum ytra. Og þar af leiðandi dokt-
orspróf frá Háskóla Íslands.
Nú hefði mátt ætlað að Gaukur
væri horfinn sveit sinni, enda kominn
til kennslustarfa við Háskóla Íslands.
En svo varð ekki. Sumarið 1970 barst
mér, þá nýkomnum til oddvitastarfs í
Sandvíkurhreppi, tilkynning frá
Hagstofu Íslands þar sem Gaukur
Jörundsson prófessor tilkynnti sig og
fjölskyldu sína til heimilis að Kald-
aðarnesi. Hvernig mátti slíkt ske,
þegar atvinna mannsins var í
Reykjavík? Jú, Kaldaðarnes var gert
ættaróðal með kaupum þeirra Guð-
rúnar og Jörundar 1948 og nú ákváðu
þau hjón að færa óðalsréttinn til
einkasonar síns. Honum bar þá að
búsetja sig á jörðinni.
Þó þau Gaukur og Ingibjörg héldu
um sinn heimili sitt í Reykjavík voru
þau á heimleið. Á fimmtugsafmæli
sínu sem Gaukur hélt í húsi sínu að
Gautlandi í Reykjavík lýsti hann því
yfir við sveitunga sína að næst héldi
hann þeim afmælisveislu að Kaldað-
arnesi. Við það var staðið haustið
l994 er Gaukur varð sextugur. Ný
bygging var þá risin við Kálfhaga-
húsið, teiknuð snilldarlega af dr.
Magga Jónssyni arkitekt. Þá hafði
Gaukur Jörundsson selt allt sitt í
Reykjavík og var alkominn heim.
Þau Gaukur og Ingibjörg bjuggu
aldrei hefðbundnu búi í Kaldaðar-
nesi. Jörundur lét búskapinn árið
1963 í hendur heiðurshjónanna Ey-
þórs Einarssonar frá Laugum í
Hrepp og Guðborgar Aðalsteinsdótt-
ur. Þau brugðu búi sínu árið 1983 og
var þá ekkert eftir af búsmala í Kald-
aðarnesi nema hross Gauks og Ingi-
bjargar. En jörðin var eftir sem áður
vel nytjuð og nú vil ég nefna tvennt
sem Gaukur dreif upp: Æðarvarp
stundaði hann sem komst upp í að
gefa góðan arð og var mikið yndis-
verk þeirra hjóna. Þá var Gaukur
mikill veiðimaður að náttúru og
stundaði – vann upp – drjúga laxveiði
á jörðinni. Sagði hann mér að þar
hefði þurft bæði útsjónarsemi og
raunsæi, færa laxalátrin til eftir því
sem álar breyttu sér og honum var
gefin sú snilligáfa að sjá allt slíkt út.
Ætla mætti að einhver gjá hefði
myndast milli svo fjöllærðs manns og
sveitunga hans sem lifðu við venju-
legt búhokur. En því fór víðs fjarri.
Þau hjón voru góð heim að sækja og
gáfu sér alltaf tíma til að ræða við
sveitunga sína. Það er ekki á margra
vitorði að Gaukur var til hins síðasta
lögfræðilegur ráðunautur nágranna
sinna. Þó hér verði ekki frekar skýrt
frá, veit ég að stundum munaði það
öllu að menn hófu málarekstur sinn
við ráðleggingar í stofum Gauks í
Kaldaðarnesi.
Gaukur kallaði ekki eftir áhrifa-
stöðum í sveit sinni né héraði, en tók
vel við þeirri ábyrgð er honum barst
að höndum. Við gerð vatnsveitu í
Sandvíkurhreppi fannst okkur sem
við færðumst mikið í fang. Báðum við
Gauk að koma inn í vatnsveitunefnd,
þó ekki væri nema varamaður. Lét
hann til leiðast, en síðar sá ég í ævi-
skrám að hann taldi fram: Varamað-
ur í Vatnsveitunefnd Sandvíkur-
hrepps frá 1976. Þar kom fram hin
sérstæða og lúnkna gamansemi
hans. Hann sagði mér að hann hefði
viljað láta sjást hve hátt hann hefði
komist í sveitarmálefnum Sandvíkur-
hrepps.
Meiri alvara var þó þegar sýslung-
ar hans báðu hann að taka að sér for-
mennsku í Veiðifélagi Árnesinga, en
því vandasama starfi gegndi hann frá
1985 til dauðadags. Hann stýrði þeim
félagsskap við mikla virðingu flestra
félagsmanna og er þar nú skarð fyrir
skildi.
Gaukur Jörundsson var mikill
vinnuþjarkur og bjó greinilega við
verðuga velþóknun lögfræðistéttar-
innar. Mér sagði hann að á árum sín-
um sem umboðsmaður Alþingis hefði
hann notið þess að taka álitamálin
heim með sér til frekari úrvinnslu í
kyrrð og friði. Þótt nýtt starf hjá
Mannréttindadómstóli Evrópu
dæmdi hann til nokkurra ára útlegð-
ar var hann fegnastur þeim fríum
sem honum gáfust heima í Kaldaðar-
nesi. „Hér vil ég una ævi minnar
daga“ gat hann þá sagt eins og skáld-
ið Jónas lagði Gunnari á Hlíðarenda í
munn. Og hann hlakkaði til þeirra
ára er hann sæti loks alfarið heima í
Kaldaðarnesi við hugðarefni er hann
gat sjálfur valið.
Þótt máttarvöldin gæfu ekki Gauki
Jörundssyni grið frekar en Gunnari
Hámundarsyni er hér sem fyrr
brugðið birtu yfir sveitina heima og
ættaróðalið. Og fyrir hönd okkar
sveitunganna vil ég nú þakka sam-
verustundirnar sem við nutum sam-
an. Blessuð sé minning Gauks Jör-
undssonar.
Páll Lýðsson.
Það eru meira en fimmtíu ár liðin
síðan skólabróðir minn kallaði til mín
í frímínútum og sagði: „Komdu, ég
þarf að sýna þér svolítið.“ Ég gekk
með honum inn í stofuna við enda
gangsins. Þar sátu tveir drengir á
aftasta bekk í horninu. Annar var að
hjálpa hinum við að leysa stærð-
fræðidæmi. Það var röddin, sem
hafði vakið athygli. Hún var há og
hvell og áköf. Samt var hljómurinn
fallegur. Svo stóðu þeir upp og gengu
út úr stofunni. Útlit leiðbeinandans
vakti ekki síður athygli en röddin.
Hann var upp undir tveggja metra
hár og eftir því mjór. Ég vissi ekki
þá, að hér var á ferð Gaukur Jör-
undsson og ekki heldur, að þessi
drengur ætti fljótlega eftir að verða
annar tveggja minna góðu vina til
æviloka.
Það er fjöldi ára liðinn síðan ég sá
sýningu ljósmynda, sem hét Fjöl-
skylda þjóðanna. Mér eru sérstak-
lega í minni tvær myndir. Önnur af
SJÁ SÍÐU 24