Sunnudagsblaðið - 10.04.1966, Síða 4

bera gáfur né kurináttu, sem neitt
sé hægt að byggja á”.
Johnson þreyttist aldrei á að
hamra á því að hann væri mál-
svari „almenni'ngs", þ.e smá-
'bænda og iðnaðarmanna í
Austur-Tennessee. Og í raun-
inni var það' tryggð hans
við sjónarmið þessara fjalla-
búa, sem átti eftir að koma honum
mest í koll síðar á stjórnmálaferli
sinum. Hann studdi lvagsmunamál
þeirra, enda launuðu þeir honum
aíltaf tryggðina með átkvæði sinu,
nema cinu sinni.
- í>egar Johnson féll við kosning-
arnar 1837 var ástæðan sú, að
hann tók aðra stefnu í efnahags-
málum en kjósendur hans. Að
sjálfsögðu vildtx Tennesee-búar
halda sköttunum sem lægstum, en
um leið kröfðust þeir mjög bættra
sámgangna. Nú fékkst ekki fé frá
alríkisstjórninni til samgöngumála,
og- því hlaut kostnaður við endur-
bætur á þessu sviði að falla á fylk-
isstjórnina, þar eð einkaaðilar
voru ekki til búnir til að festa fé
í svo óarðvænlegum fyrirtækjum.
Um tvennt var því að ræða- annað
hvort að halda sköttunum niðri
og búa við slæma vegi eða borga
hærri skatta og fá betri vegi. John-
son aðhylltist þá skoðun Jeffer-
sons, að ríkið ætti helzt ekki að
skiþta sér af fjármálum, og hann
kaus fremUr-Jága skatta og vonda
végi héldur en hitt, og í samræmi
við þá sköðúh ' gféiddrTiánn at-
kvíéði á fýlkisþinginu gégn kostn-
aðarsömum éndurbótum á vega-
kérfinu. Kjóséndur Johnson reynd-
ust hiris vegar á öðru máli: Þeir
vildu heldur fá vegina bætta, jafn-
vel þótt það kostaði einhverja
skattahækkun, og því fór sem fór.
En Johrison náði sér aftur á strik.
Tennesseé-fylki lenti i fjárhags-
kröggum og vlðskiptalff fylkisins
fór nokuð úr skorðum, og þá tókst
Johnson að sannfæra kjósendurna
urii, að skoðun hans hefði verið
réttari eri hin, og í næstu kosn-
ingunum vann hann þingsæti sitt
aftúr með miklum méirihluta.
• Þetta atvik sýnir, að Johnson
hélt fast við stefnu síria og sann-
fæfingU. jafnvel þött það gæti
kóstið hann fvleistap um stundar-
sákir og valdið honum vissum erf-
iðleikiifti. Þettá samá kom fram I
fulltrúadeild Bandaríkjaþings eft
ir að Johnson hafði öðlazt þar
sæti fyrir demókrataflokkinn, en
þar bar hann fram frumvarp þess
efnis, að landnemum yrði gefinn
kostur á að kaupa ónumið land a£
ríkinu fyrir lítið fé. Til þess að
flytja þetta frumvarp þurfti tals-
vert hugrekki, því að jarðeigna-
braskarar og auðugir þrælaeig-
endur voru mjög andvígir þessu,
en áhrifa þeirra gætti sífellt meir
og meir innan flokks demókrata.
Kjósendur Johnsons í Tennes-
see voru ekki róttækir í efnahags-
máluiri; þeir fóru ekki fram á ann-
að en þeim væru veitt sömu tæki-
færi og öðrum til að spjara sig í
kapítalísku þjóðfélagi samtímans.
Róttæknin í stefnu þeirra kom
fyrst og fremst fram á sviði félags-
mála, þar eð þeir kröfðust raun-
verulegs jafnréttis við stórbændur
og plantekrueigendur í vesturhluta
fylkisins. Johnson studdi þessa
kröfu með ráðum og dáð, og í
þeim tilgangi var hann m.a. því
hlynntur að hætt yrði að láta
þrælafjölda hafa áhrif á fulltrúa-
fjölda einstakra héraða.
í framboðsræðum sínum var
Johnson gjarn á að bera saman
þá fátækt, sem hann bjó við á
æskuárum, og sældarlíf plentekru-
eigandanna, sem hann kvað sam-
felldan dans á rósum. Þetta féll
£ ágætan jarðveg í Austur-Tenn-
essee, en þegar hann hélt upptekn-
um hætti í þingsölunum í Was-
hington, gat ekki hjá því farið að
hann yrði talinn af sumum æsinga-
maður, byltingaseggur eða þá inn-
antómur blaðrari. Þetta háði John-
son talsvert, þegar hann settist
í öldungadeildina árið 1857, ekki
sízt þegar þess er gætt, að mis-
réttið í þjóðfélaginu var ekki leng-
ur það deilumál, sem hæst bar,
heldur snerust hugir manna fyrst
og fremst um þrælahaldið. Demó-
krataflokkurinn hafði á næstu ár-
um á undan orðið höfuðvígi þræla-
eigenda og þeirra, sem vildu við-
halda þrælahaldinu, en ýmsir fyrr-
vérandi fylgismenn Jacksons for-
seta úr Nofðurríkjunum, sem voru
aridstæðir þrælahaldi, höfðu átt
bátt í að stófna nýjan stjórnmála-
flokk. repúblikanaflokkinn. Þetta
einangráði Johnson talsvert inn-
an démökrataflokksins, en I þræla-
haldsmálinu var hann mjög á báð-
um áttum. Og helzta hugðarefni
sínu, jarðsölulögunum, kom hann
ekki fram.
Þegar Lincoln var kjörinn for-
seti Bandaríkjanna árið 1960
sögðu allmörg Suðurríki sig úr
lögum við Norðurríkin. Johnson
var Suðurrikjamaður, en skoðun
hans hafði ætíð verið sú, að ein-
stökum ríkjum væri óheimilt að
segja sig úr sambandinu við hin
ríkin. Og það sem tók af skarið
um afstöðu hans, var, að hann var
í hjarta sínu sannfærður um, að
deilan snerist ekki fyrst og fremst
um þrælahaldið, heldur væri um
uppgjör að ræða milli höfðingja
veldis S uö u r ríkjanna og lýð-
ræðis Norðurríkjanna, og í þeirri
deilu hikaði Johnson ekki við að
taka sér stöðu við hlið Norður-
ríkjanna. Með því stefndi hann
eigum sínum og áliti í Tennessee
að vísu í hættu, en á hinn bóginn
varð hann ríkisstjórn Lineolns ó-
missandi, þar eð hann var eini
öldungadeildarþingmaðurinn frá
Suðurríkjunum, sem hélt tryggð
við stjórnina í Washington.
Þegar stjórnarherirnir tóku
Tennessee árið 1862 lá mjög beint
við að skipa Johnson landsstjóra
yfir fylkinu. Og tveimur árum
síðar, þegar dró að forsetakosn-
ingum og fylgistap virtist vofa
yfir Lincoln, var Johnson boðið
varaforsetasætið í þeirri von, að
ffamboð hans gæti dregið ein-
hverja demókrata að listanum.
Úrslit kosninganna urðu þau að
Lincoln hélt velli, og 4. marz
1865 sór Johnson embættiseið sinn
sem varaforseti Bandaríkjanna.
Sex vikum síðar var Lincoln all-
ur og Johnson orðinn forseti. Ör-
lögin höfðu hagað því svo, að
róttækur demókrati frá Suður-
ríkjunum var orðinn forseti ríkis-
stjórnar, sem studdist aðallega við
repúblikana frá Norðurríkjunum.
í fyrstu fór mjög skaplega með
Johnson forseta og repúblikönum.
Forsetinn fór mjög hörðum orðum
um leiðtoga Suðurríkjanna í ó-
friðnum, sem þá var nýlokið með
fullum sigri Washingtonstjórnar-
innar, og menn eins og Wade
ölduneadeildarþingmaður, sem
var í hópi hinna róttækari repú-
blikana, lýstu hrifnir yfir stuðn-
220 SUNNUDAriSBLAÐ - ALÞÝÐUBLAÐIÐ