Sunnudagsblaðið - 10.04.1966, Blaðsíða 16

ur elsku mikla á staðnum og fór
til við bæn biskups (Guðmundar
góða) og Orms frænda síns og
„sneri hann staðnum að húsum og
gangandi fé.” Getið er og í Sturl-
ungu, að Sigurður Ormsson og
Hallur Kleppjárnson tóku prest,
sem þeir áttu sökótt við, úr klaustr-
inu á Þverá til meiðingar og lima-
láts, voru þeir bannsettir Sigurður
Og Hallur fyrir þetta verk af Guð-
mundi góða. Sigurður varð síð'an
munkur á Þverá (d. 1235). Ketill
Hallsson var ábóti á Þverá 1222
—29; eru engar sögur af honum.
Eftirmaður Ketils var Árni Hjalta-
sori ábóti á Þverá 1229—52. Faðir
lians var Hjalti Klængsson Halls-
sonar Eldjáx-nssonar, Eyfirðingur
að ætt. Árni ábóti er nefndur í
Sturlungu, er hann fer á fund
Þórðar kakala, er hann var land-
fastur orðinn í Eyjafirði nokkru
eftir Örlygsbardaga 1238, þar sem
Sighvatur faðir Þórðar og bræður
hans 4 féllu. Varaði Árni ábóti
Þórð við að setjast þar að, vegna
þess hversu' ríki Kolbeins unga
væri örðið mikið norðanlands, og
sagði honum að fara suður á land
og leita þar liðveizlu hjá Hálídáni
mági sínum á Keldum og Stein-
vöru systur sinni, sem Þórður
gerði.
Þorkell var prior í Þverár-
klauslri um eða eftir daga Árna
abóta. Hann var frændi og prestur
Guðmundar góða og fylgdi hon-
um til dauðadags 1237. Hér verður
innsettur kafli úr Guðmundarsögu,
Arngríms ábóta, um Þorkel príor:
„Er þat vitat, at Þorkell lyktaði
líf með priorstétt í Þverárklaustri
norðanlands. Var hans framför
merkilig ok æskilig. Ok sakir þess
at þat efni lýtr enn nokkut til
lofs herra Guðmundi, skal þat setj-
ast i þessum sað. Prior þessi var
meinlætamaðr ok bindandis á sinn
líkani, staðfastr í guðs lofi á dag
ok nátt, því at hann hafði eigi
mcira svefn en náttúran beiddi.
En þann tíma sem hans enda-
dagr nálgaðist, talar hann svo einn
dag, sem hann sitr ósjúkr millim
bræðra sinna in locutorio: „Brott
mun ek héðan ganga” segir hann.
Ok því nærri sem hann kemr at
dyrunum, leggr hann þetta til:
,,ok mun ráð, at ek bæti barirnar,
ef ek skal fyrstr á liggja.”
Þat var undírstaða þessa máls,
at sakir fyi’nsku vóru barirnar
mjök kostaðar, ok því, at hann pri-
orinn var vel hagr á tré, gerir
hann sínum orðum. Hér með var
þat hans vani, þótt hann heldi
prioratum, at hafa vikuhald í kór
með öllu embætti sem einfaldir
bræðr. Stendr nú yfir hans vika
at segja hámessur. Sem þetta ger-
ist þann síðasta dag, sem hann
lifði þessa heims, segir hann há-
messu svo, at engi maðr sér IianS
krankdóm.
Ok sem hann er afklæddur 1
skrúðhúsi eftir messuna, segrt
hann svo munkinum, er las evang®
lium: „Nú þóttist ek verða viss 1
nótt, at þú þiggir í dag þat, er ek
mun senda þér yfir, því at cig*
mun síðar kostr.”
En þó at bróðirinn græfi eftir
á allar lundir at fi-emri kynning
þessa lilutar, fékk hann eigi orði
framar en nú var sagt, því at pri' 4
orinn fyrir tók. En raun bar vitn*
sannindum: Hann sendi bróðurn-
um eitt egg, sem hann hét, gengi
síðan með psalmum Miserere út 1
kór eftir munka sið ok víkr yfir
brík nokkura og vors heri’a Pin'
ingamark stóð yfir. Hér styðr hann
sik upp á ok hneigir krossinum
þá í stað örendur.”
Þessi ágæti kafli úr Guðmundar
sögu gefur innsýn í klaustur og
trúarlíf á þeim dögum.
Þá verður fyrir oss í ábótaröð-
inni Eyjólfur Brandsson ábóti 3
Þverá 1254—93, faðir hans var
Valla-Brandur Eyjólfson, frændi ^
Guðmundar dýra á Bakka í Öxna-
dal. Eyjólfur var prestur á Vðll'
um í Svarfaðardal, og þar vai'
harin, er hann gaf fingurgull Það’
sem Guðmundur góði hafði wcð
sér í jörðina og lengi síðan.
Eyjólfur hefur tekið forrffiði
klaustursins 1253, líklega við
dauða Þorkels príors. Eyjólfs cr
getið á Þverá veturinn 1253. cl'
hann gengur á milli brennumanna
og Gizurar Þorvaldssonar eftn"
Flugumýrarbi’ennu 22. okt. 1253-
Eyjólfur hefur verið vígður tíl a'
bóta árið 1254. Á öðru ári ábóta-
dæmis Eyjólfs urðu mikil tíðindi
í héraði. Voru þá í flokki saman
Eyjólfur ofsi Þorsteinsson
Hrafn Oddsson, annai’s vegar Þor-
gils skarði, Þoi’varður ÞÓi-
arinsson og Sturla Þórðai’son be&tr
höfðingja Þorvarður átti þungra
rauna að hefna, víg Odds bróðm'
síns í Geldingaholti í Skagafh-01
1254. Þeir Eyjólfur og Hrai'n töld*1
sig hafa umboð frá Þórði kakala
yfir sveitum norður þar, en Þ°r'
gils hafði konungsstuðning og Þréf
til valda héi’lendis og loforð fyrir
héraðsvöldum í Skagafirði. Kom11 _
Þeir Þorgils með flokk í Eyjafjðrð
1255 um sumaríð og settust að i
232 SUNNUDAGSBLAÐ - ALÞÝÐUBLAÐIÐ