24 stundir - 07.10.2008, Síða 6

6 ÞRIÐJUDAGUR 7. OKTÓBER 2008 24stundir
– bankinn þinn
vaxtaauki!
Allt að vextir ...
...
16,85%
+10%
*S
am
kv
æ
m
t
gi
ld
an
di
va
xt
at
öf
lu
SP
RO
N
21
.s
ep
t.
20
08
.V
ax
ta
au
ki
nn
le
gg
st
in
n
á
re
ik
ni
ng
in
n
um
næ
st
u
ár
am
ót
.
Nýttu þér þetta TILBOÐ og
stofnaðu reikning á spron.is
Þeir sem stofna SPRON Vaxtabót á Netinu
fyrir 3. nóvember nk. fá um næstu áramót
10% vaxtaauka á áunna vexti*
Eftir Björgu Evu Erlendsdóttur
beva@24stundir.is
Forsætisráðherra mælti fyrir frum-
varpi til laga um heimild til fjár-
veitingar úr ríkssjóði vegna sér-
stakra aðstæðna á fjármálamarkaði
o.fl., eins og það heitir, í gær.
Ráðherrar og formenn stjórnar-
flokkanna tóku einir til máls við
umræðu um neyðarlögin sem for-
sætisráðherra kvaðst kynna með
þungum hug. Hann ítrekaði marg-
sinnis að innistæður landsmanna í
bönkunum væru tryggðar og að
hagur almennings gengi fyrir öll-
um öðrum hagsmunum. „Við höf-
um ekki leyfi til að stefna íslensku
þjóðinni í voða til bjargar fjármála-
fyrirtækjum,“ sagði Geir H.
Haarde forsætisráðherra í ávarpi, á
Alþingi og á fréttamannafundi.
Þingfundi hraðað
Samkvæmt starfsáætlun þings-
ins átti að vera nefndadagur í gær.
Þess í stað fóru neyðarlög um fjár-
málastarfsemi í gegn með afbrigð-
um og hraði til þess að bankaþjón-
usta við almenning yrði tryggð.
„Heildarskuldsetning sem bank-
arnir hafa staðið fyrir er þjóðar-
búinu ofviða. Íslenska þjóðin með
sína framleiðslu ræður ekki við að
skulda jafnháar uppæðir og hér er
um að tefla.“
Samstarf við stjórnarandstöðu
Steingrímur J. Sigfússon, for-
maður Vinstri grænna, sagði að nú
yrði þjóðin að standa saman.
„Margt væri nú hægt að segja um
andvaraleysi stjórnvalda og til-
gangslausa kaffifundi. En það er
ekki til neins nú.“
Formaður VG lýsti sig reiðubú-
inn til að vinna með ríkisstjórninni
að því að bjarga almenningi og
heimilunum í landinu. Hið sama
gerðu Guðni Ágústsson, formaður
Framsóknar, og Guðjón Arnar
Kristjánsson, formaður Frjáls-
lyndra. Guðni lagði áherslu á að
Framsókn hefði varað við krepp-
unni allt frá því ríkisstjórnin tók
við völdum en hún ekki hlustað.
Hann sagði Framsókn þurfa að
fara nákvæmlega yfir málið, en
ekki yrði skorast undan samstöðu
með ríkisstjórninni.
Guðjón Arnar Kristjánsson, for-
maður Frjálslynda flokksins, tók
undir en ræddi líka skort á samráði
ríkisstjórnar við stjórnarandstöðu,
sem hefði fyrst í gær getað kynnt
sér málið. Þá hefði það reynst enn
alvarlegra en við hafði verið búist.
Þungt hljóð í andstöðunni
Þótt forystumenn allra flokka
hafi tjáð fullkominn samstarfsvilja
til að bjarga því sem bjargað verður
í íslensku efnahagslífi var þung
undiralda í ræðum formanna
stjórnarandstöðuflokkanna.
„Guði sé lof fyrir Íbúðalána-
sjóð,“ var meðal þess sem þeir tóku
til í máli sínu og sjálfstæðismenn
voru minntir á þann vilja sem fram
kom til að einkavæða Íbúðalána-
sjóð og færa öll lán frá honum til
bankanna. Félagsmálaráðherra
undirbýr samræmda þjónustumið-
stöð um ráðgjöf og þjónustu við þá
sem fara verst út úr þeim fjármála-
hamförum, sem nú ganga yfir, og
horfa framan í mestu erfiðleikana.
Björgvin G. Sigurðsson viðskipta-
ráðherra sagði frá þessu í um-
ræðum um neyðarlögin, en bætti
við hóflegri bjartsýni um stöðu
bankanna.
„Ég er sannfærður um að þessar
heimildir þarf ekki að nota í öllum
tilvikum.“
Til ábyrgðar seinna
Stjórnarandstaðan heldur til
haga hverjir bera ábyrgð. „Þetta er
eitthvað sem ég hef aldrei upplif-
að,“ segir Guðjón Arnar. „Banka-
kerfið jafnvel að hruni komið. Það
er alveg ljóst hverjir komu okkur í
þessa stöðu. Auðvitað þarf að horfa
til þess í framtíðinni. En núna eru
tímarnir svo alvarlegir að það þarf
að einbeita sér að því að lágmarka
skaðann og halda þjóðfélaginu
starfhæfu.“ Steingrímur segir að nú
verði að lágmarka tjónið „en um
leið hef ég lagt áherslu á að þeir
sem ábyrgðina bera axli hana. Al-
menningur á skýlausa kröfu á því
að þeir hlutir verði allir kannaðir
ofan í kjölinn. Í Bandaríkjunum er
þegar hafin rannsókn á framferði
sem tengist hruninu þar.“
Lög til að afstýra
þjóðargjaldþroti
 Erfiðir dagar og mikil vinna framundan, sögðu ráðherrar á þingi
 Stjórnarandstaða tekur þátt en heldur til haga hvar ábyrgð liggur
➤ Fjármálaeftirlitið fær heim-ildir til sérstakra ráðstafana.
➤ Það getur tekið yfir vald hlut-hafafundar, vikið frá stjórn og
beitt ýmiss konar valdi.
FJÁRMÁLAEFTIRLITIÐ
Neyðarlög á Alþingi
Geir H. Haarde mælti
síðdegis í gær fyrir frum-
varpi um björguin
bankaakerfisins.
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Ekkert verður af opnum fund-
um fastanefnda Alþingis í vikunni
eins og til hafði staðið. Fundirnir
verða haldnir síðar í mánuðinum.
Samkvæmt lögum um þingsköp
skulu ráðherrar að jafnaði mæta á
fundi þeirra fastanefnda sem fjalla
um þeirra málaflokka og gera grein
fyrir væntanlegum þingmálum sín-
um. Forseti Alþingis hefur óskað
eftir því að þeir fundir verði opnir.
Í því felst að fjölmiðlar geta setið
fundina og munu þeir verða sendir
út á sjónvarpsrás Alþingis. ejg
Fundir fastanefnda Alþingis
Opnum nefndar-
fundum frestað
Heildarskuldir fyrirtækja og
einstaklinga á Íslandi í erlendri
mynt nema tæplega 2.800 millj-
örðum íslenskra króna sam-
kvæmt upplýsingum frá Seðla-
banka Íslands. Á hvern íbúa
nema skuldirnar 8,6 milljónum
króna í erlendri mynt eingöngu.
Með þessum tölum er aðeins
átt við skuldir hér á landi en ekki
skuldir íslenskra fyrirtækja og
einstaklinga við erlendar fjár-
málastofnanir.
Engin önnur þjóð í heiminum
skuldar eins mikið í annarri en
þjóðarmynt miðað við höfða-
tölu.
Vegna mikillar veikingar krón-
unnar undanfarnar sex vikur,
sem nemur rúmlega 20 prósent-
um, hafa skuldirnar aukist um
rúmlega 400 milljarða króna.
Óyfirstíganlegt?
"Það er ekki annað að sjá en að
miklir erfiðleikar séu framundan
í íslensku atvinnulífi," segir Gylfi
Zoega, prófessor í hagfræði við
Háskóla Íslands. Hann segir auk-
ið atvinnuleysi og gjaldþrot fyr-
irtækja, stórra sem smárra, blasa
við. Gylfi segist jafnframt líta svo
á að íslenskt hagkerfi hafi góða
möguleika Þegar til lengri tíma
er litið. Erfiðleikarnir séu yfir-
stíganlegir þótt þeir verði miklir
á næstu mánuðum. Á meðan
grunnþættir eru sterkir, eins og
hér á landi, þá liggur fyrir að við
höfum mikla möguleika á já-
kvæðri stöðu í efnahagsmálum
horft til framtíðar. Það munu
aðrir koma í stað þeirra sem fara
illa út úr niðursveiflunni sem
þegar er hafin. Hún mun lenda
illa á mörgum einstaklingum en
þjóðin heldur áfram. Framundan
er sársaukafullt tímabil en stoðir
íslensks samfélagsINS eru sterk-
ar," segir Gylfi og vitnar til þess
að menntunarstig þjóðarinnar sé
hátt, útflutningsgreinar hafi
bjarta framtíð og góður grund-
völlur sé til enduruppbyggingar.
Eignirnar duga ekki
Þótt skuldastaðan sé slæm – í
raun afleit – hafa ýmsir á það
bent að eignir fyrirtækja og ein-
staklinga séu verðmætar á móti.
Eignir séu til fyrir að minnsta
kosti megninu af skuldunum.
Ein birtingarmynd þess al-
þjóðlega vanda sem nú blasir við
er sú að erfitt – eða næstum
ómögulegt – er að koma eignum
í verð. Í ljósi nýjustu atburða,
það er hamfara á fjármálamörk-
uðum, er ljóst að skuldabaggi
þjóðarinnar verður henni þung-
bær í nánustu framtíð.
Skuldum vafin þjóð
með „sterkar stoðir“
Magnús Halldórsson
magnush@24stundir.is
FRÉTTASKÝRING