Morgunblaðið - 07.01.2005, Blaðsíða 26

26 FÖSTUDAGUR 7. JANÚAR 2005 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
T
angi hf. sameinaðist 1.
október sl. fyrirtækjun-
um HB Granda hf. og
Svani RE-45 og heita
fyrirtækin eftir hlut-
hafafundi í gær HB Grandi hf.
Vopnafjarðarhreppur, ásamt
heimamönnum á Vopnafirði, keypti
árið 2003 ráðandi hlut í Tanga hf. af
Eskju hf. á Eskifirði. Þótti ljóst að
aflaheimildir fyrirtækisins voru
ekki nægar til að standa undir
rekstri og því gengið til samninga
um sameiningu við stærri aðila til að
renna styrkari stoðum undir rekst-
urinn.
HB Grandi hefur nú yfir að ráða
mestum kvóta íslenskra sjávarút-
vegsyfirtækja. Við sameininguna
jókst hlutdeild HB Granda í upp-
sjávartegundum umtalsvert. M.a.
um 23% í loðnukvótanum og er hann
nú 18,68%, þriðjungsaukning varð í
kolmunnakvóta og er hann rétt tæp-
lega 20,73% og félagið ræður nú
14% af kvóta Íslendinga í norsk-ís-
lensku síldinni.
Vopnafjörður liggur vel við góð-
um uppsjávarfiskimiðum og HB
Grandi fær aðgang að góðri fiski-
mjölsverksmiðju á Vopnafirði og að-
stöðu til frystingar á uppsjávarfiski
og bolfiskvinnslu. Flytja á fiski-
mjölsverksmiðju HB Granda í
Reykjavík til Vopnafjarðar en tíma-
setning þess hefur ekki verið ákveð-
in.
Bræðsla flutt austur
Ólafur Ármannsson, stjórnarfor-
maður Tanga, segir samrunann við
HB Granda farinn að hafa marktæk
áhrif á Vopnafirði. „Við fengum
mjög mikið af hráefni frá HB
Vopnafirði rekur fyrirtæ
sjávarfrystingu og bolfiskv
Vilhjálmur Vilhjálmsso
kvæmdastjóri Tanga, segis
ir sér betri nýtingu á star
aðstöðu. „Það verða mun m
svif, meiri landanir á uppsj
og fleiri verkefni,“ segir Vi
„Það liggur einnig fyrir að v
verið mjög aðhaldssamir
fjárfestingum undanfarin á
er komið að endurnýjun og
sem við erum að fara í, m
sjávarfrystihúsinu.“
Vilhjálmur segist ánæg
gang mála. „Að mínu viti
verið spurning um tíma hve
menn hefðu getað haldið ób
rekstri á Tanga.“
Gjörbreytt staða
„Þær meginbreytingar
sjáum nú eru í takt við þa
sáum fyrir áramótin,“ se
steinn Steinsson, sve
Vopnafjarðarhrepps, en hr
á meirihlutaeign í Tanga.
„Vopnafjörður komst þ
hæstu löndunarhafna á Í
við höfum verið að vinna þ
HB Granda með það að ma
Granda fyrir jól og tókum á móti 100
þúsund tonnum á síðasta ári af upp-
sjávarfiski, sem er það mesta sem
við höfum nokkru sinni tekið á
móti,“ segir Ólafur.
Hjá Tanga hafa undanfarið verið
að vinna á bilinu 110 til 220 manns,
auk fólks í þjónustugreinum í kring
sem vinna hjá fyrirtækinu. „Hér var
haldinn borgarafundur þar sem var
kynnt viljayfirlýsing HB Granda um
flutning á bræðslunni á Granda-
garði í Reykjavík til Vopnafjarðar
og að hún verði byggð upp hér,“
heldur Ólafur áfram. „Að þessu er
stefnt og verið að tala um að stækka
bræðsluna hér, sem bræðir nú um
600 tonn á sólarhring, upp í 1.000
tonn.“
Hann segir horfur fyrir árið góð-
ar. „Nú er að byrja að veiðast loðna
og tvö skip komin á miðin. Þau eiga
von á loðnu um helgina og geta þá
byrjað að frysta.“
Félagið gerir út 15 skip, þar af 5
frystitogara, 4 ísfisktogara og 6 upp-
sjávarveiðiskip. Félagið rekur fisk-
vinnsluhús í Reykjavík, á Vopnafirði
og á Akranesi og fjórar fiskimjöls-
verksmiðjur, á Akranesi, í Reykja-
vík, á Vopnafirði og í Þorlákshöfn. Á
Samruni Tanga
og Svans RE
Vopnfirðingar eiga nú aðild að stærsta s
Þorsteinn SteinÓlafur Ármannsson
Með sameiningu
þriggja fyrirtækja
segja forráðamenn í at-
vinnulífi á Vopnafirði
að atvinna verði stöð-
ugri í plássinu.
Ég held að þettaverði svonaeins og lítið ál-
ver fyrir okkur“ segir
Sveinbjörn Sigmunds-
son, Vopnfirðingur og
verksmiðjustjóri í fiski-
mjölsverksmiðju
Tanga, nú HB Granda
hf.
„Að óbreyttu gat
Tangi illa starfað,
vegna kvótamagnsins
sem var á bak við okk-
ur. Við hefðum sjálf-
sagt getað druslast
eitthvað, en minni
tekjur þýða minni
framkvæmdir og fólkið
helst ekki í heimabyggð. Í bissness
eru engar tilviljanir og því held ég
að sameiginlegir hagsmunir hafi
ráðið.
HB Grandi gaf það út í vor að
þeir ætluðu að leita sér að starfs-
stöð á Austurlandi.Við urðum fyrir
valinu og það þýðir að hér verður
mun meira brætt og fryst af upp-
sjávarfiski í framtíðinni. Seinni hluti
síðasta árs sýndi það líka. Það er
gríðarleg viðkoma af skipum í höfn-
inni. Í tvo mánuði rúma var alltaf
skip inni til löndunar á hverjum ein-
asta sólarhring og upp í þrjú skip.
Það var gríðarleg vinna
og vantaði sárlega fólk
á þessum tíma. Við
unnum bara meira og
svo kom jafnvel fólk úr
sveitunum inn og hjálp-
aði til svo málin leyst-
ust. Maður heyrir á
strákunum sem eru að
vinna hjá mér að það er
björt framtíð og menn
brattir. Auðvitað skapa
svona ofsaleg umsvif
gríðarmikla vinnu og
þörf á meira fólki. Ég
er ekki í nokkrum vafa
um að fleira fólk á eftir
að setjast hér að í
næstu framtíð.“
Hefur fulla trú á HB Granda
Sveinbjörn er spurður hvort
heimamenn óttist að HB Grandi
kunni í framtíðinni að flytja umsvif
sín á Vopnafirði annað.
„Auðvitað er eitthvað þarna
lengst niðri í manni og vissulega er
áhættan til staðar núna, miklu frek-
ar. Þá er enginn spurður í héraðinu
og um að ræða svokallaða hagræð-
ingu sem er í tísku. Ég hef samt þá
trú á HB Granda að þetta séu þann-
ig aðilar að þeir ætli sér að hafa
starfsstöð á Austurlandi. Hingað til
hafa síldin, kolmunninn og
veiðst mest hér austanland
Vopnafjörður liggur mjög v
gagnvart öllu þessu og nors
íslensku síldinni. Landfræð
Bjart fram undan og
Sveinbjörn
Sigmundsson
FORRÁÐAMENN Tanga og sveitarstjóri Vopnafjarðarhrepps er
mála um að sameining Tanga við HB Granda og Svan RE-45 sé a
góða. Með auknum kvóta í sameinuðu fyrirtæki verði meiri umsv
Vopnafirði og oftar landað uppsjávarfiski. Sveitarstjórinn segir
hreppsins verða allt aðra og sterkari fjárhagslega.
Meiri umsvif á Vopnafirði
Vilhjálmur Vilhjálmsson
SKATTAMÁL BAUGS
Baugur Group sendi fréttatil-kynningu frá sér í fyrradag,þar sem félagið skýrir frá því,
að ríkisskattstjóri hafi gert því að
greiða 464 milljónir króna vegna
endurálagningar vegna tekjuáranna
1998–2002. Þessi endurálagning
kemur í kjölfar rannsóknar skatt-
rannsóknarstjóra á skattamálum
Baugs Group og tengdra aðila en sú
rannsókn hófst skv. ábendingum
efnahagsbrotadeildar ríkislögreglu-
stjóra, sem hefur haft með höndum í
rúm tvö ár önnur mál, sem varða
sömu aðila.
Það er rétt ákvörðun hjá forráða-
mönnum Baugs Group að opinbera
sjálfir þessar niðurstöður ríkisskatt-
stjóra. Félagið mun augljóslega ekki
fallast á þessar niðurstöður athuga-
semdalaust samkvæmt því, sem fram
kemur í fréttatilkynningunni og það
er að sjálfsögðu réttur hvers og eins
skattþegns að halda fram sínum
sjónarmiðum fyrst gagnvart skatta-
yfirvöldum og síðar gagnvart dóm-
stólum, ef svo vill verkast.
Með mál af þessu tagi er farið sem
trúnaðarmál innan stjórnkerfisins
lögum samkvæmt. Ríkissjónvarpið
birti hins vegar fyrir skömmu frétt
þess efnis, að niðurstöður í skatta-
rannsókninni lægju fyrir. Eftir að
þær upplýsingar voru komnar fram
var skynsamlegt af forráðamönnum
Baugs Group að taka frumkvæði um
að birta ofangreindar tölur um end-
urálagningu.
Fyrir tveimur árum birti Morgun-
blaðið ítarlegar upplýsingar um
rannsókn skattrannsóknarstjóra á
skattamálum Jóns Ólafssonar, þá-
verandi stjórnarformanns Norður-
ljósa og fyrirtækja hans. Þær upp-
lýsingar voru birtar að frumkvæði
Jóns Ólafssonar sjálfs. Í yfirlýsingu,
sem hann sendi frá sér og birt var í
Morgunblaðinu hinn 14. febrúar
2003, sagði m.a.:
„Ég hef jafnframt heimilað lög-
mönnum mínum að afhenda Morgun-
blaðinu öll gögn varðandi skattamál
mitt og JÓCÓ ehf., enda hef ég ekk-
ert að fela hvorki gagnvart íslenzk-
um né enskum skattayfirvöldum,
sem hafa úrskurðað mig sem enskan
skattþegn frá árinu 1998 að telja.
Með því að afhenda Morgunblaðinu
öll gögn, svo blaðamenn þar geti
unnið úr þeim fréttir vonast ég til að
sögusögnum um stórfelld skattsvik
mín linni og ég fái notið þeirra mann-
réttinda á Íslandi að vera saklaus
þar til sekt hefur verið sönnuð með
þeim hætti, sem lög kveða á um.“
Óhætt er að fullyrða að með því að
leggja öll gögn á borðið hafi Jón
Ólafsson náði því markmiði sínu, að
„sögusögnum um stórfelld skattsvik
mín linni“. Hann skýrði jafnframt
frá því á sínum tíma, að ríkisskatt-
stjóri hefði lokið hluta af endur-
álagningu vegna skattrannsóknar-
innar og hann greitt þá upphæð.
Hins vegar hafa ekki borizt upplýs-
ingar frá Jóni Ólafssyni um frekari
framvindu málsins að öðru leyti til
þessa dags.
Það er auðvitað óþolandi aðstaða,
hvort sem er fyrir fyrirtæki á borð
við Baug Group, sem hefur með
höndum gífurleg umsvif í mörgum
löndum, eða athafnamenn á borð við
Jón Ólafsson, eða hvaða önnur fyr-
irtæki sem er, að sitja undir um-
ræðum um mál af þessu tagi, sem
byggjast ekki á neinum áreiðanleg-
um eða áþreifanlegum upplýsingum.
Þess vegna var það snjöll ákvörðun
hjá Jóni Ólafssyni fyrir tveimur ár-
um að leggja öll gögn á borðið og
óska eftir því við Morgunblaðið að
upp úr þeim gögnum yrði unnið,
þannig að almenningur hefði aðstöðu
til að meta málið út frá réttum upp-
lýsingum.
Þær upplýsingar, sem Baugur
Group hefur lagt fram, eru hins veg-
ar mjög takmarkaðar í samanburði
við þær upplýsingar, sem Jón Ólafs-
son birti á sínum tíma. Hiklaust má
telja, að tækju forráðamenn Baugs
sömu ákvörðun og Jón Ólafsson á
sínum tíma að birta gögn málsins op-
inberlega stæði ekki á fjölmiðlum að
koma þeim upplýsingum á framfæri
og á það áreiðanlega við bæði um
fjölmiðla þeirra sjálfra, ríkisfjöl-
miðlana og Morgunblaðið.
Baugur Group hefur ekki upplýst
hvað skattrannsóknarstjóri telur að
miklar fjárhæðir hefðu átt að koma
fram til skatts umfram það, sem
fram kom á skattskýrslum fyrirtæk-
isins. Þess vegna er óljóst hvert um-
fang málsins raunverulega er. Hins
vegar má telja víst að þar sé að ein-
hverju leyti um að ræða tekjur, sem
falla í allt önnur skattþrep en al-
mennir launþegar eiga að venjast.
Fjármagnstekjur eru t.d. einungis
skattlagðar með 10% skatti eins og
menn vita.
Fleiri félög tengd Baugi Group
komu við sögu í skattrannsókninni
samkvæmt upplýsingum forráða-
manna Baugs Groups og Gaums
bæði nú og í desember en engar upp-
lýsingar hafa borizt um málefni
þeirra félaga eða aðila. Og alveg ljóst
að þeim ber engin lagaskylda til að
birta neinar upplýsingar. Þeir geta
með réttu sagt á grundvelli ákvæða í
lögum: þetta kemur engum við.
Íslenzkt þjóðfélag er að ganga í
gegnum mikið breytingaskeið, ekki
sízt í viðskiptum. Viðskiptalífið er
orðið mjög flókið og það geta mörg
álitamál komið upp m.a. í skattamál-
um. Í raun er álitamálum af þessu
tagi ekki lokið fyrr en með dómi
Hæstaréttar, ef þolendur ákveða að
ganga svo langt. Það er aldrei hægt
að kveða upp úr um sök manna, hvort
sem er í skattamálum af því tagi, sem
nú eru til umræðu, eða t.d. varðandi
málefni olíufélaganna fyrr en hin
endanlega niðurstaða er fengin en þá
verða menn líka að hlíta henni.
Það er hins vegar frá þjóðfélags-
legu sjónarmiði umhugsunarvert í
fyrsta lagi hvað rannsókn mála getur
tekið langan tíma, þótt rannsókn um-
ræddra skattamála hafi lokið á einu
ári og í öðru lagi, hvort það er tíma-
bært að gera breytingar á upplýs-
ingaskyldu í hinum stærri málum.
Og þá er auðvitað álitamál hvað telj-
ast skuli stór mál. Kannski er rétt að
líta til nálægra landa og kanna,
hvernig staðið er að þessum málum
annars staðar.