Morgunblaðið - 07.01.2005, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 7. JANÚAR 2005 45
MENNING
M
IX
A
•
fít
•
0
4
0
5
4
Þakka þér fyrir að skila spilliefnum á réttan stað
Efnamóttakan hf. býður alhliða söfnunarþjónustu spilliefna og
trúnaðargagna fyrir stofnanir og fyrirtæki. Við höfum verndun
umhverfisins að leiðarljósi og ábyrgjumst að öll meðferð efna og
gagna uppfylli ýtrustu kröfur.
Nánari upplýsingar í síma 520 2220 eða á www.efnamottakan.is
skilar þú spilliefnum?
Fjarnám allt árið
Skráning stendur yfir á heimasíðu skólans www.fa.is
Skólameistari
MIRALE
Grensásvegi 8
108 Reykjavík
sími: 517 1020
Opið:
mán. - föstud. 11-18
laugard. 11-15
af ALESSI
15% afsláttur
Í AUGLÝSINGU frá Sinfóníu-
hljómsveit Íslands stóð að Vínar-
tónleikar hljómsveitarinnar væru
ávallt skemmtilegir og hátíðlegir.
Hvað það þýðir veit ég ekki ná-
kvæmlega. Telst það vera
skemmtilegt að flytja gamlar klisj-
ur án þess að nokkuð sjáist annað
en hljómsveit í sparifötum og ekki
er sagður einn einasti brandari
nema rétt í lokin? Ekki samkvæmt
mínum kokkabókum. Ég hef farið
á marga Vínartónleika og þetta
eru þeir dapurlegustu sem ég man
eftir. Þegar hinn fjörugi Peter
Guth stjórnaði Vínartónleikunum
var annað uppi á teningnum; þó að
tónlistin væri nánast alltaf sú sama
voru tónleikarnir kryddaðir með
ýmiskonar sprelli sem oftar en
ekki var verulega fyndið. Vissulega
var uppákoman
núna hátíðleg en
skemmtileg var
hún ekki. Eru
forráðamenn
Sinfóníunnar
orðnir svo
þreyttir á Vínar-
tónleikum að
þeir eru hættir
að nenna að vera
skemmtilegir?
Er þá ekki kominn tími til að
brydda upp á einhverju nýju og
sleppa því að vera með Vínartón-
leika yfirhöfuð?
Stjórnandinn að þess sinni var
Michael Dittrich og var hann fag-
mannlegur sem slíkur þrátt fyrir
að hann væri lítill brandarakarl.
Bendingar hans voru skýrar og ná-
kvæmar og hljómsveitin spilaði
margt ágætlega. Florentina mars
eftir Fucik var t.d. prýðilega flutt-
ur þar sem flautuleikur þeirra
Martial Nardeau og Áshildar Har-
aldsdóttur var glæsilegur. Ýmis-
legt annað var ekki eins gott;
Polka-Galopp eftir Shostakovich
var óttalega loðinn og í lögunum
eftir Lehár, Stoltz og Kálmán
fylgdi hljómsveitin söngkonunni
Ingveldi Ýr Jónsdóttur ekki sem
skyldi. Var það fremur pínlegt á
köflum.
Í sjálfu sér stóð Ingveldur sig
ágætlega; hún kunni það sem hún
söng og túlkun hennar var gædd
viðeigandi tilþrifum. Því miður var
rödd hennar þó of mött fyrir tak-
markaða endurómun Háskólabíós
og auk þess hæfði kaldur hljóm-
blær raddarinnar ekkert sérstak-
lega vel þeirri tónlist sem hér var
boðið upp á. Olli útkoman óneitan-
lega vonbrigðum.
Í heildina voru þetta ekki góðir
tónleikar. Auðvitað voru þeir ekki
alslæmir; eins og áður sagði var
spilamennskan á köflum tilkomu-
mikil og falleg en miðað við flesta
aðra Vínartónleika var stemningin
ekki eins og hún átti að vera. Þeg-
ar ekkert er á boðstólum annað en
lyftutónlist; ja, þá er betra að vera
bara heima og hlusta á músíkina
úr almennilegum græjum í stað
þess að borga sig inn í ómögulegan
konsertsal og bíða eftir einhverju
skemmtilegu sem aldrei kemur.
Hvar var húmorinn?
TÓNLIST
Háskólabíó
Tónlist eftir Schrammel, Ziehrer, Lehár,
Fucik, Kálmán og fleiri. Michael Dittrich
stjórnaði Sinfóníuhljómsveit Íslands; ein-
söngvari var Ingveldur Ýr Jónsdóttir
mezzósópran. Miðvikudagur 5. janúar.
Vínartónleikar
Jónas Sen
Ingveldur Ýr
Jónsdóttir
Bækur voru margar á jóla-markaði að þessu sinni ogúrvalið er mikið.
Það er reyndar áberandi að
markaðurinn lætur sífellt meira
til sín taka svo að bækur, sem
ekki eru ofarlega á honum, eru
vonlitlar hvað varðar útbreiðslu
og sölu.
Stóru forlögin standa sig vel í
auglýsingum þótt oft séu tilvitn-
anir í lofsamlega ritdóma innan-
tómar en hafa
væntanlega
sitt gildi.
Það hefur
færst í aukana
að fjölmiðlar beina augum manna
að ákveðnum bókum, ákveðnum
höfundum.
Nýr vettvangur er líka kominn
til sögunnar sem er Netið. Þar má
líka lesa ritdóma um nýjar bæk-
ur.
Netið hefur vissulega kosti og
galla. Margir ungir höfundar
nýta Netið, til dæmis ný ljóðskáld
sem varla fá bækur sínar auglýst-
ar með öðrum hætti.
  
Það er greinilega eitthvað umað vera hjá ungum ljóðskáld-
um en eins og áður fer mest fyrir
skáldsögum. Vonin að slá í gegn
liggur í skáldsögunni og það að
geta orðið atvinnurithöfundur.
Ljóðskáldin verða að sætta sig
við fáeina aðdáendur og þeir
kaupa ekki allir bækur heldur
lesa þær í bókabúðum og á söfn-
um.
Ástæða er til að styðja við bak-
ið á ungum höfundum sem eru
ekki markaðsvænir því að þeir
hafa ýmislegt að segja sem ekki
fer í metsölubækurnar.
Aukin samkeppni, m.a. tilnefn-
ingar, verðlaun og viðurkenning-
ar, hafa átt sinn þátt í að greiða
fyrir bókum og höfundum, en
verðlaun ein búa ekki til góða
höfunda.
Ég hef ekki enn gluggað nema
í fáeinar bækur en ljóst er að
margt forvitnilegt er á boðstól-
um, ég á þá ekki eingöngu við
skáldskap heldur líka fræðibæk-
ur.
Það er ánægjuleg þróun að
fræðibækur sækja á. Nýjar bækur
koma út um íslenskan skáldskap
og skáld og bækur fræðanna
vegna sjá líka dagsljósið. Ég er
þó hræddur um að slíkar bækur
hverfi í skuggann, standi höllum
fæti á markaðnum.
Lærdómsrit Bókmenntafélags-
ins koma þó enn út sem hlýtur að
merkja að þeim sé sýndur áhugi.
Hvenær koma fleiri bækur út
um Halldór Laxness, geta menn
spurt, en það var líka bók um Jó-
hann Sigurjónsson á markaðnum
og þannig mætti áfram telja.
  
Það er ekki vanþörf á merkumerlendum ritum í þýðingu en
kofinn er alls ekki tómur þar
heldur. Má nefna Háskólaútgáf-
una og fleiri forlög.
Ellefu mínútur eftir Paulo
Coelho er vel skrifuð bók en það
getur hvarflað að manni að höf-
undurinn sé farinn að halla sér
um of að markaðnum, þeim lög-
málum sem þar ráða.
Helsta metsölubókin, Kleifar-
vatn Arnalds Indriðasonar, sýnir
og sannar að höfundurinn glímir
við stærri verkefni en áður og
bókin er læsileg.
Arnaldur er í miðri pólitískri
umræðu í þessari bók.
Það er reyndar sterk tilhneig-
ing glæpasagnahöfunda að gera
upp við samtímann.
Mikið úrval bóka
á jólamarkaðinum
’Það er ánægjuleg þró-un að fræðibækur sækja
á. Nýjar bækur koma út
um íslenskan skáldskap
og skáld og bækur fræð-
anna vegna sjá líka
dagsljósið.‘
AF LISTUM
Jóhann Hjálmarsson
johj@mbl.is Paulo CoelhoHalldór Laxness Arnaldur Indriðason
HÉR fer að mörgu leyti eigulegur
klassískur diskur. Fruntagóð spila-
mennska og innlifuð túlkun verður
manni strax ofarlega í huga, og
verkavalið er forvitnilegt – sjald-
heyrð kammerverk fyrir selló og
píanó eftir austurevrópska meistara
frá fyrri hluta 20. aldar, þ.e. ung-
verskan, rúmenskan og tvo tékk-
neska. Allir teljast þeir meðal
fremstu tónsköpunarfulltrúa síns
lands, og allir undir (að vísu mis-
miklum) þjóðlegum áhrifum. Fer
vitanlega eftir smekk hvers og eins
hversu mikið hið oft afar persónu-
lega tónmál þeirra höfðar til hans,
en sennilegt þykir mér að flest eigi
eftir að venjast mönnum vel.
Í fljótu bragði var það aðeins upp-
tökuhljómurinn sem fór svolítið
skakkt í mig, þó að einnig það atriði
sé háð einstaklingsbundnum smekk
og geti truflað færri en halda mætti.
Minnst þá sem meta skýrleika fram-
ar öðru, því hljóðfærin eru mjög ná-
læg í upptöku, sérstaklega sellóið –
óneitanlega á kostnað þeirrar vídd-
arblöndunar sem menn upplifa úr
fjarlægð í konsertsal, og jafnvel svo
að stundum gæti virzt sem hljóð-
færin væru tekin upp hvort í sínu
herbergi.
Eftir stendur þó sem sagt frábær
túlkun, er dregur vel fram persónu-
leg stílsérkenni þessara þriggja tón-
skálda, og verkin eiga flest það mik-
ið til brunns að bera, að furðulegt
má kalla hvað þau heyrast lítið hér
um slóðir. Diskinum fylgir ágætur
bæklingstexti á ensku og frönsku
um höfunda og verk eftir föður
sellistans, Gylfa Baldursson.
Austurevrópskar
kammerperlur
TÓNLIST
Íslenskar plötur
Kodály: Sellósónata Op. 4. Martinu: Til-
brigði um slóvaskt stef. Enescu: Selló-
sónata Op. 26,2. Janacek: Conte f. selló
og píanó. Bryndís Halla Gylfadóttir selló,
Edda Erlendsdóttir píanó. Bæklingstexti:
Gylfi Baldursson. Upptaka og klipping:
Olivier Manoury og Þórður Magnússon,
París feb. 2004. ERMA 200.006.
Edda og Bryndís Halla
Ríkarður Ö. Pálsson
Edda
Erlendsdóttir
Bryndís Halla
Gylfadóttir
Fréttir á SMS