Morgunblaðið - 19.05.2005, Síða 2

2 FIMMTUDAGUR 19. MAÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
12,3% ARÐSEMI
Nýir útreikningar Vegagerðar-
innar sýna að arðsemri tvíbreiðra
Héðinsfjarðarganga er áætluð
12,3%. Áður höfðu legið fyrir út-
reikningar á einbreiðum göngum
upp á 14,5% arðsemi.
Fjölmiðlar gagnrýndir
Vikublaðið Newsweek er sakað
um óvandaða blaðamennsku eftir að
hafa birt frétt um að bandarískir
hermenn hefðu vanhelgað Kóraninn,
sem varð til þess að mótmæli og
mannskæð átök brutust út í Afgan-
istan. Blaðið dró fréttina til baka en í
kjölfar málsins gagnrýnir Banda-
ríkjastjórn fjölmiðla fyrir að birta
ásakanir byggðar á upplýsingum frá
ónafngreindum heimildarmönnum.
Skipulögð glæpastarfsemi
Fjögur ungmenni og fylgdar-
maður þeirra voru á þriðjudag
stöðvuð á Keflavíkurflugvelli með
ólögleg ferðaskilríki. Voru þau að
koma frá London og ætluðu að kom-
ast ólöglega til Bandaríkjanna. Að
sögn sýslumannsins á Keflavíkur-
flugvelli, Jóhanns R. Benedikts-
sonar, eru sterkar vísbendingar um
að hér sé um skipulagða glæpastarf-
semi að ræða.
Nýr borgarstjóri í LA
Antonio Villa-
raigosa, sonur fá-
tækra innflytj-
enda frá Mexíkó,
var í gær kjörinn
borgarstjóri Los
Angeles. Þetta er
í fyrsta sinn í
meira en 130 ár
sem maður af
rómönskum upp-
runa er kjörinn
borgarstjóri þar.
Jarðvarmaveita í Kína
Skrifað var undir samkomulag í
Kína í gær um að Íslendingar taki
þátt í að leggja hitaveitukerfi í nýtt
hverfi í borginni Xianyang. Sam-
starfið hefur verið í undirbúningi um
nokkurn tíma.
Y f i r l i t
Í dag
Fréttaskýring 8 Umræðan 31/34
Úr verinu 14 Bréf 34
Erlent 18/19 Minningar 36/39
Höfuðborgin 23 Hestar 39
Akureyri 23 Dagbók 44
Landið 24 Víkverji 44
Austurland 24 Velvakandi 45
Listir 25 Staður og stund 46
Neytendur 26 Menning 47/53
Daglegt líf 27 Ljósvakamiðlar 54
Forystugrein 28 Veður 55
Viðhorf 30 Staksteinar 55
* * *
Morgunblaðið Kringlunni 1, 103 Reykjavík. Sími 5691100 Innlendar fréttir frett@mbl.is Ágúst Ingi Jónsson, aðstoðarfréttaritstjóri, aij@mbl.is Sigtryggur Sigtryggsson, aðstoðarfréttaritstjóri, sisi@mbl.is Erlendar fréttir Ásgeir Sverrisson, fréttastjóri,
asv@mbl.is Viðskipti vidsk@mbl.is Agnes Bragadóttir, fréttastjóri, agnes@mbl.is Úr verinu Hjörtur Gíslason, fréttastjóri, hjgi@mbl.is Daglegt líf Guðbjörg Guðmundsdóttir, gudbjorg@mbl.is Menning menning@mbl.is Orri Páll Ormarsson, ritstjórnarfulltrúi,
orri@mbl.is Skarphéðinn Guðmundsson, skarpi@mbl.is Umræðan|Bréf til blaðsins Magnús Finnsson, fulltrúi ritstjóra, magnus@mbl.is Guðlaug Sigurðardóttir, gudlaug@mbl.is Minningar minning@mbl.is Hilmar P. Þormóðsson, Stefán Ólafsson Dagbók|Kirkju-
starf Ellý H. Gunnarsdóttir, elly@mbl.is Íþróttir sport@mbl.is Sigmundur Ó. Steinarsson, fréttastjóri, sos@mbl.is Útvarp|Sjónvarp Auður Jónsdóttir, dagskra@mbl.is mbl.is netfrett@mbl.is Guðmundur Sv. Hermannsson fréttastjóri gummi@mbl.is

 



 


 
 



  

 

  

 


 


 !

"
# 




 



$ 

 
 

%&' (

 )***



 







  






NÝJAR rannsóknir á útbreiðslu skóga við land-
nám sýna að útbreiðsla þeirra hefur líklega verið
mun minni en áður hefur verið talið, eða um
8.000 ferkílómetrar í stað 25.000 ferkílómetra áð-
ur. Þetta er meðal þess sem kemur fram í nýrri
og uppfærðri útgáfu af íslenskum söguatlas, Ís-
landssagan í máli og myndum, sem er að koma út
hjá Máli og menningu. Samkvæmt þessu var Ís-
land langt frá því skógi vaxið milli fjalls og fjöru,
líkt og löngum hefur verið hermt um landnámið.
Í þessum kafla bókarinnar er m.a. vitnað í
rannsóknir Rannveigar Ólafsdóttur landfræðings
og Árna Daníels Júlíussonar sagnfræðings, sem
er annar höfundur bókarinnar ásamt Jóni Ólafi
Ísberg sagnfræðingi. Þeir hafa nú að stórum
hluta uppfært Söguatlas Iðunnar sem kom út í
þremur bindum á árunum 1989–1993 undir
þeirra ritstjórn og Helga Skúla Kjartanssonar.
Ritverkið nú er stórt í sniðum, 530 blaðsíður með
900 ljósmyndum og teikningum og 500 kortum,
þar sem greint er frá sögu Íslands frá upphafi til
vorra daga.
Ástand skóga svipað um langt skeið
Í bókinni segir að samkvæmt útreikningum
Rannveigar á útbreiðslu skóga sé miðað við út-
breiðslu birkis sem var yfir tveir metrar á hæð
og aðeins tekið tillit til hitastigs. Engu að síður
sé ljóst að verulega hafi dregið úr útbreiðslu
skóga þegar við landnám. Nýjar rannsóknir á út-
breiðslu skóga á tímabilinu frá 1100–1500 sýni
jafnframt að ástand skóga hafi verið mjög svipað
því sem nú er, eða um 1% landsins þakið skóg- og
kjarrlendi. Nýting skóga virðist hafa verið vand-
lega skipulögð allt frá því skömmu eftir landnám.
Árni Daníel segir í samtali við Morgunblaðið
að þessar rannsóknir og mun fleiri í bókinni birt-
ist nú í fyrsta sinn í alþýðlegu yfirlitsriti. Í bók-
inni hafi verið bætt við nýjum rannsóknum á
sviði sagnfræði, landfræði, jarðfræði, fornleifa-
fræði, gróðurfræði og náttúrufræði, þar sem
nýrri söguskoðun er komið á framfæri við al-
menning.
Varðandi nýjar upplýsingar um gróðurfarið
bendir Árni Daníel á að rannsókn Margrétar
Hallsdóttur hafi sýnt að uppskera birkifræja hafi
fallið um 90% á fyrstu 50 árum landnáms.
„Menn hafa ekkert botnað í því hvernig getur
staðið á þessu, þar sem löngum hefur verið hald-
ið að skógurinn hafi smám saman eyðst. Síðan
kemur í ljós, þegar miðaldaheimildir um skóga
eru skoðaðar, að ekki er talað um aðra skóga en
þá sem eru uppi nú á tímum. Fyrstu 50 ár land-
námsins virðast menn hafa unnið skipulega í því
að eyða skógi en síðan var afgangurinn látinn
meira og minna í friði í þúsund ár. Þetta hefur
komið mörgum á óvart,“ segir Árni Daníel.
Upplýsingar um gróðurfar á Íslandi í nýrri bók um Íslandssöguna
Ísland var ekki allt skógi
vaxið milli fjalls og fjöru
Eftir Björn Jóhann Björnsson
bjb@mbl.is
SEGJA má að rétt hafi verið úr
Laugaveginum við Hlemmtorg, og
var gatan opnuð fyrir umferð í gær
eftir framkvæmdir. Búið er að gera
talsverðar breytingar á gatnakerf-
inu við Hlemm, og eru enn fram-
kvæmdir á Rauðarárstíg, á milli
Laugavegar og Skúlagötu. Reiknað
er með að framkvæmdum á svæð-
inu ljúki 12. júní. Framkvæmdirnar
eru nokkurn vegin á áætlun, segir
Höskuldur Tryggvason, deildar-
stjóri á framkvæmdasviði Reykja-
víkurborgar, en vinna við lagnir
tók heldur lengri tíma en reiknað
var með. Lagfæringar á Hlemmi
voru forsenda þess að nýtt leiða-
kerfi Strætó bs. yrði tekið í notkun.
Morgunblaðið/Jim Smart
Opnað hefur verið fyrir umferð um Laugaveginn við Hlemm eftir framkvæmdir undanfarið.
Laugavegurinn opnaður við Hlemm
ÍSLENSKUR flugumferðarstjóri
kom í veg fyrir hugsanlegan árekst-
ur þegar tvær erlendar flugvélar
stefndu hvor á aðra vestur af land-
inu. Flugatvikið varð 1. ágúst 2003
og í skýrslu, sem Rannsóknarnefnd
flugslysa, RNF, gaf út í gær, kemur
fram að önnur flugvélin hafi ekki
verið í réttri hæð og henni því skipað
að lækka flugið. Mættust vélarnar
með þúsund feta hæðaraðskilnaði en
átta mílur voru á milli þeirra þegar
skipun um lækkun var gefin.
Önnur vélin var eins hreyfils af
gerðinni Piper Malibu, í einkaeigu í
Bandaríkjunum, en hin af gerðinni
BAe146-200, fjögurra hreyfla þota í
eigu færeyska flugfélagsins Atlantic
Airways. Fyrrnefnda vélin var á leið
frá Narssarssuaq á Grænlandi til
Reykjavíkur en sú síðarnefnda á leið
frá Reykjavík til Narssarssuaq. Báð-
ar vélarnar voru í radarsambandi við
íslensku flugstjórnarmiðstöðina í
Reykjavík. Minni vélin var í tilskil-
inni 23 þúsund feta hæð og færeyska
vélin átti að vera í 24 þúsund feta
hæð en hafði síðan verið beðin að
vera í 22 þúsund feta hæð.
Tók ekki eftir mistökunum
Annar flugmaðurinn, sá sem ann-
aðist fjarskiptin, staðfesti móttöku á
þeim fyrirmælum en stimplaði 23
þúsund fet inn í sjálfstýringuna án
þess að hinn flugmaðurinn tæki eftir
mistökunum. Þegar flugumferðar-
stjóri sá að vélarnar stefndu hvor á
móti annarri í sömu hæð gaf hann
þeirri færeysku fyrirskipun um að
lækka í 22 þúsund feta hæð og var
brugðist umsvifalaust við því.
Niðurstaða RNF er að samkvæmt
verklagi í flugrekstrarhandbókum
flugfélagsins hefði flugmaðurinn
sem flaug vélinni þá stundina átt að
stimpla inn hæðarfyrirmæli í sjálf-
stýringuna þegar vél er flogið á sjálf-
stýringu en ekki sá flugmaður sem
sá um fjarskiptin og tók við fyrir-
mælunum. Þegar upplýsingarnar
voru komnar í sjálfstýringuna var
vélin þar með komin í ranga hæð, þá
sömu og vélin á móti. Flugumferð-
arstjóri sá yfirvofandi hættu og gaf
fyrirmæli um að leiðrétta flughæðina
tafarlaust. RNF beinir þeim tilmæl-
um til Atlantic Airways að við gæða-
eftirlit skuli leggja áherslu á að flug-
menn fylgi verklagi fyrirtækisins.
Erlendar flugvélar stefndu hvor á aðra í sömu flughæð
Náði að koma í veg fyrir
að árekstur gæti orðið NÝ sjónvarpsstöð á vegum 365ljósvakamiðla fer í loftið íágústmánuði. Meðal þeirra
dagskrárgerðarmanna sem
hafa verið ráðnir til stöðvar-
innar er Valgerður Matthías-
dóttir, Vala Matt, sem er að
hætta með þátt sinn á Skjá ein-
um, Innlit–útlit.
Að sögn Gunnars Smára Eg-
ilssonar, forstjóra 365 ljós-
vakamiðla, er nýju stöðinni
ætlað að höfða til yngra fólks
og munu útsendingar nást á
suðvesturhorni landsins og
helstu þéttbýlisstöðum á
landsbyggðinni. Bæði innlent
og erlent dagskrárefni verður
sent út. Gunnar Smári segir að
þessa dagana sé verið að ráða
dagskrárgerðarmenn en hann
upplýsir ekki um fleiri að
sinni./52
Ný sjón-
varpsstöð í
loftið í haust
PÁLL Skúlason háskólarektor segir
að ekkert hafi verið rætt við háskóla-
yfirvöld um að staðsetja bensínstöð á
lóð í Vatnsmýrinni, í nágrenni við
nýjan spítala og háskólabyggingar.
Hann segir að Háskóli Íslands muni
mótmæla þessari staðsetningu mjög
eindregið.
„Við komum algerlega af fjöllum
um þetta mál og mér finnst það raun-
ar allt stórfurðulegt. Í allri umræðu
spítalans, háskólans og borgarinnar
hefur verið rætt um að reisa þarna
lífvísindasetur eða byggingar sem
tengja saman háskólann og spítal-
ann. Ég trúi því ekki öðru en að þetta
sé einhver misskilningur,“ sagði Páll.
Páll sagðist ekki sjá að það geti
farið saman að vera með bensínstöð á
þessum stað og þá spítala- og vís-
indastarfsemi sem þarna væri fyrir-
huguð. Hann sagði að þar að auki
væri Vatnsmýrin viðkvæmur staður.
Miklar mengunarvarnir hefðu verið
gerðar í tengslum við byggingar sem
þar hefðu verið reistar á síðustu ár-
um.
Munu mót-
mæla bens-
ínstöð í
Vatnsmýri