Morgunblaðið - 22.05.2005, Page 48

48 SUNNUDAGUR 22. MAÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
Íslenskir hrafnar koma sam-an tvisvar á ári til að þingaum eitthvað. Oft í gríðar-stórum hópum. Alþýðu-trúin segir, að á haustin
ákveði þeir innbyrðis skiptingu
niður á bæi og önnur praktísk
mál. Hvað til er í því veit ég ekki,
en greinilegt er að þetta virðist
mikilvægur þáttur í lífi fuglanna.
Og ómissandi, ef hitt reynist satt.
Að fundi loknum eru þeir yfirleitt
tveir saman og reyna að halda í
sér líftórunni á köldu og dimmu
Ísalandi. Þar eru flestir dagar
eins, og því eflaust tilhlökkunar-
efni – brjótandi upp hið vana-
bundna mynstur – að hittast að
vori, sem þeir einnig gera, og
ræða þá sennilega liðinn vetur og
eitthvað fleira, sem kemur að not-
um. Eða bara spjalla.
Þetta flaug um hug mér, þegar
ég heyrði í Karli Sigurbjörnssyni
biskupi í fréttatíma á Stöð 2 á
hvítasunnudag, 15. maí síðastlið-
inn. Þar kvaðst hann óttast að fyr-
irbærið „hátíð“ væri á undanhaldi
úr lífi fólks. Það mætti ekki ger-
ast; standa þyrfti „vörð um hátíð-
ina og helgidaginn vegna þess að
það greiði veg góðum gildum“.
Auðvitað var þetta rétt.
„Heilbrigð sál í hraustum lík-
ama,“ segir máltækið. Allt of oft
gleymist þar fyrri hlutinn, and-
lega fóðrið. Og vannæring er
merki um sjúklegt ástand. Til að
mannskepnan geti lifað eðlilega
verður jafnvægi að ríkja þarna á
milli. Næstu kynslóðir verða ekki
beysnar, spái ég, hafi þær verið
sveltar á annan hvorn veginn.
Í mars í fyrra var uppi umræða
í þjóðfélaginu um að færa til ein-
hverja hátíðisdaga, eða jafnvel
fjarlægja, og þar aðallega á bak
við krafa atvinnurekenda, sem
fannst þeir slíta vinnuvikuna í
sundur. Uppstigningardagur var
þar nefndur til sögunnar. Það er
einhver mesta og grófasta atlaga
að íslenskri kristni í langan tíma.
Hún var stöðvuð fyrir atbeina og
festu biskups.
Sumardagurinn fyrsti var líka í
umræðunni. Karl benti á, að hann
væri leifar af ævagömlu tímatali
og verðmæti fólgin í slíkum hefð-
um einnig. Hér skyldu menn því
fara varlega.
Hvorir tveggja eru partur af
menningarsögu okkar og þessi
ásælni í að hnika þeim til eða
farga skammarleg.
Víða í heiminum er þetta ferli
lengra komið, því miður, og lík-
lega er Frakkland þar kræfast, og
því til sönnunar er eftirfarandi
frétt á mbl.is þann 16. maí:
Milljónir Frakka héldu sig heima í dag,
annan í hvítasunnu, þrátt fyrir að ríkis-
stjórn landsins hafi ákveðið að dagurinn
skyldi ekki lengur vera frídagur og lands-
menn ættu að mæta til vinnu. Almennings-
samgöngur fóru úr skorðum í næstum því
hundrað borgum og bæjum og margar
skrifstofur hins opinbera voru lokaðar, að
því er fram kemur í frétt BBC.
Stjórnin ætlaði að breyta deginum úr frí-
degi í venjulegan vinnudag og nota tekj-
urnar í heilbrigðisþjónustu við aldraða.
Ákvörðunin mæltist hins vegar vægast sagt
illa fyrir hjá vinnandi fólki og verkalýðs-
félög boðuðu til verkfalla um allt land …
Skyldum við eiga eftir að upp-
lifa eitthvað svipað hér á landi í
framtíðinni? Vegna græðgi ákveð-
inna afla í samfélaginu, horfandi á
fáeinar krónur, sem e.t.v. myndu
sparast, ef unnt væri að gera eitt-
hvað í þessum dúr?
Nei, svei attan. Vonandi hafa
ráðamenn þjóðarinnar gæfu og
vit til að mynda skjaldborg utan
um þetta helga vé og önnur af
sama meiði.
Kristin áhrif eru á undanhaldi á
meginlandi Evrópu, hvað sem
veldur. Það kann að smita heil-
brigða líkami, rétt eins og hver
önnur veira eða baktería, sem fá
að grassera óheft, og verða að
drepsótt, og því nauðsynlegt að
halda vöku og árvekni. Ekki síst
fyrir það, að sú árátta hefur loðað
dálítið við yfirvöld hverju sinni að
taka upp eitt og annað frá
grannríkjunum, sem þótt hefur
flott og gefast vel ytra. Smæð
okkar og minnimáttarkennd er
kveikjan að því flestu. Öllum
sæmilega greindum einstakling-
um ætti þó að vera ljóst, að ekki
er eftir neinu bitastæðu að slægj-
ast í þessu tilviki, að vera að flytja
inn pest á borð við þá, sem ég
nefndi. Hún er bæði illa þefjandi
og ljót.
Göfgi hefur ekkert með hold-
lega stærð að gera. Hún er spurn-
ing um annars konar atgervi. Ver-
um stolt. Veljum íslenskt.
Ég minntist í upphafi á hrafn-
inn. Það er klókur fugl, e.t.v.
greindastur alls kyns síns, að áliti
vísindamanna. Og hann segir okk-
ur með atferli sínu, að lífið eigi
ekki bara að vera strit, endalaust.
Nauðsynlegt sé að breyta út af
vananum endrum og sinnum, hitt-
ast, gleðjast og fregna – úr öðrum
heimi sem þessum.
Ætlar manneskjan að verða
honum síðri? Þá er ég hræddur
um að vistin yrði daufleg í sveit og
borg.
„Gjaldið keisaranum það sem
keisarans er og Guði það sem
Guðs er,“ sagði meistari okkar og
Drottinn forðum. Við skulum því
gera allt til að halda í þá daga sem
minna okkur á hvar rætur okkar
liggja, hvaðan við komum, hver
við erum. Og fjölga þeim, ef eitt-
hvað er.
Í öllu slíku felst mennskan.
Hitt er ekki bjóðandi, að leyfa
að fornum stoðum verði kippt
undan tilveru okkar og sögu, og
þær lagðar á altari mammons.
Það verður engum til sóma.
Hátíð
Morgunblaðið/Jóhann Óli Hilmarsson
sigurdur.aegisson@kirkjan.is
Það er góður siður
að fagna tímamótum,
hvort sem þau eru
tengd fólki, hlutum,
atburðum, stöðum
eða öðru, enda gleði
og hamingja þá oftast
með í för. Sigurður
Ægisson gerir hér
að umtalsefni orð
biskups Íslands fyrir
skemmstu, um hátíðir
og gildi þeirra.
✝ BrynjólfurKristinsson
fæddist í Reykjavík
4. mars 1951. Hann
andaðist á LSH 10.
maí síðastliðinn.
Foreldrar hans voru
hjónin Helga Gunn-
arsdóttir húsfrú og
Kristinn H. Árnason
sælgætisframleið-
andi. Móðurforeldr-
ar voru hjónin Ingi-
björg Ágústa Ein-
arsdóttir húsfreyja,
fædd í Hrólfsskála á
Seltjarnarnesi, og
Gunnar Brynjólfsson, efnisvörð-
ur hjá Vita- og hafnamálastjórn,
ættaður frá Grindavík. Börn
þeirra voru Helga, Brynjólfur
og Margrét. Föðurforeldrarnir
voru Árni Þorsteinsson bíó-
stjóri, ættaður frá Álftanesi, og
kona hans Helga Níelsdóttir frá
Hafnarfirði. Synir þeirra Krist-
inn, Hallgeir og
Níels. Systkini
Brynjólfs eru Gunn-
ar, f. 10. janúar
1939, Helga, f. 3.
maí 1941, og Árni,
f. 29. júlí 1947, d.
10. júní 2001.
Brynjólfur tók
gagnfræðapróf og
síðar verslunarpróf
frá Verzlunarskóla
Íslands. Hann starf-
aði við heildverslun
um tíma hjá Eiríki
Ketilssyni og var
nokkuð í milli-
landasiglingum, en lengst af
starfaði hann við fyrirtæki föð-
ur síns, Sælgætisgerð KÁ, og
síðar hjá sælgætisgerðinni
Freyju en þangað var rekstur-
inn seldur eftir lát Kristins
1995.
Útför Brynjólfs var gerð frá
Fossvogskapellu 18. maí.
Mér er orða vant. Sest niður til
að skrifa nokkur kveðjuorð um
minn kæra yngsta bróður Binna en
hvernig sem ég reyni þá finn ég
ekkert nema hrósyrði og það hefði
hann ekki viljað. Ég ætla því að
láta nægja nokkur minningabrot.
Fyrstu minningarnar eru nátt-
úrlega tengdar sumarbústaðnum í
Sléttuhlíðinni, t.d. þegar fjölskyld-
an fór í fjallgöngur upp á Helgafell
sem mér þótti vera hátt fjall en þá
var Binni hafður í bakpoka sem
pabbi og mamma skiptust á að
bera.
Við áttum tvö yndisleg ömmu-
og afaheimili, bæði gullfalleg,
heimilið yfir Hafnarfjarðarbíói og
svo á Hverfisgötu 55 í Reykjavík,
sem var svo miðsvæðis og allir svo
velkomnir.
Þá voru æskuárin í Hlíðunum,
endalausir útileikir og ég alltaf að
passa þennan glóhærða fallega
bróður. Við vorum svo lánsöm að í
sama húsi eignuðumst við bæði
jafnaldra vini og hefur sá vinskap-
ur haldist allar götur síðan. Binni
var nýfermdur þegar móðir okkar
dó og sennilega hef ég þá farið að
reyna að vera mömmuleg, tíu árum
eldri en hann. Við héldum heimili
saman systkinin fjögur í ein fimm
ár eftir það. Vinahópar allra vel-
komnir. Þetta var svona skemmti-
legt ungmennaheimili með enda-
lausri músík á fóninum. Bítlarnir
voru í miklu uppáhaldi og meira að
segja klassík í bland.
Binni var einkar hjálpfús og vel
að sér og gott að leita til hans með
hvað sem var.
Undanfarin tvö ár hefur Binni
gengið í gegnum erfiðan sjúkdóm
sem hafði betur á endanum. Ekki
kvartaði hann, en reyndi eftir
bestu getu að hughreysta mig.
Svoleiðis var hann.
Helga.
Þú hafðir marga öfundsverða
kosti, Binni, m.a. frábært skop-
skyn þar sem þú naust þín svo
sannarlega á góðum stundum með
frábærum innslögum. Þetta var
jafnan vel ígrundað og hnyttið hjá
þér – umræðan og skemmtunin fór
jafnan á hærra og skemmtilegra
plan. Þú varst grallari í þér og með
lúmskt ímyndunarafl. Það var eng-
inn bægslagangur á þér. Þú fórst
fram með virðingu og hógværð og
tróðst ekki á neinum. Við áttum
okkar góðu stundir á unglingsár-
unum, m.a. í Reykjahlíðinni þar
sem þú áttir þitt heimili með
Heddu systur þinni og bræðrum
þínum Gunnari og Árna heitnum.
Þú varðst ungur fyrir móðurmissi
og þó þú talaðir ekki um það, því
þú gast verið dulur, hefur það ef-
BRYNJÓLFUR
KRISTINSSON
✝ Margrét Jóns-dóttir Hicks
fæddist í Reykjavík
7. september 1922.
Hún lést fimmtudag-
inn 28. apríl sl. Faðir
Margrétar var Jón
Sigurpálsson (1886–
1963), kaupmaður,
sonur Sigurpáls
Kristjánssonar, Flat-
ey á Skjálfanda
(1855–1890) og
Dórótheu Hólmfríð-
ar Kristinsdóttur
(1854–1940), en móð-
ir Margrétar var
Guðrún Tómasdóttir (1900–1990),
dóttir Tómasar Sigurðssonar
hreppstjóra á Barkarstöðum í
Fljótshlíð (1854–1923) og Mar-
grétar Árnadóttur (1873–1935).
Margrét var elst fjögurra systk-
ina, en systkini hennar eru:
Dóróthea, f. 1925, Guðrún Erna, f.
1930, og Tómas Sigurpáll, 1933–
1995.
Árið 1960 giftist Margrét Bret-
anum Raymond
Hicks (1913–1972),
starfsmanni í bresku
utanríkisþjónust-
unni. Þeirra dóttir
er Guðrún Jayne,
hjúkrunarkona, f. 7.
maí 1964. Jayne býr
í Englandi og er gift
Brendan Glynn og
eiga þau tvær dætur:
Lauren Megan, f.
2000, og Jessicu
Rose, f. 2005.
Margrét stundaði
nám í Verslunar-
skólanum í fjögur ár.
Hún starfaði mestan hluta ævinn-
ar við skrifstofu- og bókhalds-
störf. Mörg síðustu starfsár sín
starfaði Margrét á skrifstofu
varnarliðsins í Keflavík. Margrét
bjó árum saman erlendis en flutti
aftur til Íslands eftir lát eigin-
manns síns árið 1972.
Útför Margrétar fór fram í
kyrrþey frá Fossvogskapellu hinn
13. maí.
Hjartkær móðursystir mín, Mar-
grét Jónsdóttir, er látin á 83. ald-
ursári og langar mig að minnast
hennar með nokkrum orðum.
Gréta frænka mín var hávaxin
kona og spengileg, bein í baki og
gekk hnarreist. Alltaf vel til fara og
glæsileg á að líta, með nýlagað hár
og eldrauðar lakkaðar neglur. Ekki
eitt einasta grátt hár var að finna í
jörpu hárinu nú þegar hún var
komin á níræðisaldur, og aldrei
hafði hún þurft að nota gleraugu.
Gréta frænka var með afbrigðum
skemmtileg kona, sagði líflega frá
og kryddaði frásögnina iðulega, svo
úr varð hin mesta skemmtun, eig-
inlega óháð því hvert frásagnarefn-
ið var. Hún var hnyttin og hressi-
leg og lífgaði oft verulega upp á
umhverfi sitt. Ég hef það fyrir satt
að ein hjúkrunarkonan sem ann-
aðist hana í ellinni hafi gjarnan
gengið með minnisbók á sér til að
punkta niður snjallyrði sem féllu af
vörum Grétu.
Gréta lét sér afskaplega annt um
fjölskylduna og öll ættmenni sín og
fóru börnin í fjölskyldunni ekki
varhluta af þeirri umhyggju. Öll
settu þau Grétu efst á lista yfir
gesti í afmælisboðum og öðrum
veislum sem haldnar voru. Alltaf
skyldi Gréta mæta með stærstu
pakkana og öll ömmubörn systra
hennar fengu gríðarstór pásakaegg
frá henni um hverja páska. Jóla-
gjafirnar voru að sama skapi
rausnarlegar.
Gréta var árum saman búsett í
útlöndum, vegna starfa eiginmanns
síns, og árið 1964 fæddist þeim
dóttirin Guðrún Jayne í Englandi.
Örlögin höguðu því þannig að
Gréta varð um langt árabil viðskila
við dóttur sína en fyrir fjórum ár-
um varð hún þeirrar gæfu aðnjót-
andi að endurheimta dótturina en
það var slíkt ævintýri og þvílík
hamingjusaga að semja mætti um
það heilu bækurnar.
Ég bið algóðan Guð að taka vel á
móti þessari yndislegu frænku
minni og votta Jayne dóttur hennar
og fjölskyldunni allri samúð mína.
Guðlaug Kjartansdóttir.
Þegar ég var lítil stelpa vissi ég
að mamma ætti systur í útlöndum
sem ég hafði aldrei séð. Það var svo
þegar ég var átta ára gömul að hún
flutti heim frá Ameríku og við hitt-
umst fyrst. Þetta var Gréta
frænka. Hún var litlu barni stór
spurning, ákaflega hress og kát,
hafði búið í mörgum löndum og
ákveðin dulúð yfir fortíðinni. Gréta
frænka var mér alla tíð ákaflega
góð. Ég minnist þess að hún sendi
mér reglulega fulla skókassa af am-
erísku sælgæti frá Keflavíkurvelli,
þar sem hún vann. Það var ólýs-
anlega spennandi fyrir barn í
sveitaplássi að fá svona sendingar.
Þegar ég sjálf eignaðist börn var
Gréta frænka alltaf í miklu uppá-
haldi hjá þeim og sömu gjafmildina
og góðmennskuna upplifðu þau.
Það eru ekki margir sem maður
kynnist á lífsleiðinni sem hafa
óendanlega mikið að gefa öðrum en
gera aldrei neinar kröfur og ætlast
ekki til neins af öðrum. Hún var
þeim kostum búin. Aldrei heyrði
maður hana kvarta yfir neinu eða
tala illa um neinn. Síðustu árin fór
hún að missa minnið er alzheim-
ersjúkdómurinn herjaði á. Það var
þó alltaf hægt að spjalla um gamla
daga og þá fann maður glögglega
hversu æskuslóðirnar hjá ömmu
hennar og afa á Barkarstöðum
voru henni hugleiknar. Hún mundi
allt í smáatriðum um lífið þegar
hún var barn í sveit þótt hún myndi
ekkert hvað hafði gerst fyrir fimm
mínútum. Oft talaði hún líka hlý-
lega um árin á Bragagötunni þar
sem hún var alin upp.
Guð geymi þig, elsku Gréta, og
hafðu þökk fyrir allt.
Guðrún Kjartansdóttir.
MARGRÉT
JÓNSDÓTTIR HICKS