Morgunblaðið - 10.09.2005, Qupperneq 16

16 LAUGARDAGUR 10. SEPTEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
YFIRVÖLD í Louisiana sögðu í
gær, að búið væri að flytja frá New
Orleans alla þá, sem samþykkt hefðu
það með góðu, og nú yrði ekki komist
hjá því að beita valdi gegn þeim, sem
enn streittust við. Margt bendir nú
til, að manntjónið í borginni hafi ver-
ið miklu minna en óttast var.
Talsmaður lögreglunnar sagði í
gær, að líklega væru enn í New
Orleans fimm til tíu þúsund manns,
sem ekki vildu yfirgefa hana af ýms-
um ástæðum. Sagði hann, að nú yrði
lagt enn harðar en áður að þessu
fólki að fara burt og valdi beitt ef allt
annað brygðist. Í gær var haft eftir
Jason Rule, yfirmanni í strandgæsl-
unni, að sumt af þessu fólki væri
hálfutan við sig og ruglað, vissi
stundum ekki hvert það væri eða
héldi, að vatnið væri að fara og allt
yrði eins og áður.
Í New Orleans er nú farið að safna
saman líkum þeirra, sem fórust í
hamförunum, en endanleg tala
þeirra verður líklega ekki ljós fyrr
en eftir nokkra mánuði. Ray Nagin,
borgarstjóri í New Orleans, hefur
nefnt töluna 10.000 en æ fleira bend-
ir til, að miklu færri hafi farist í ham-
förunum.
„Ég held, að við höfum verið
heppnari en óttast var,“ sagði öld-
ungadeildarþingmaðurinn Walter
Boasso. Benti hann á, að búið er að
bjarga og flytja burt frá New
Orleans á annað hundrað þúsunda
manna og fara um öll hverfi borgar-
innar. Sagði hann, að vissulega ættu
eftir að finnast mörg lík þegar flóð-
vatnið sjatnaði, en líklega ekkert í
líkingu við ótta manna fyrst eftir
hamfarirnar.
Réttarkerfið hrundi
Afleiðingar hamfaranna birtast í
mörgum myndum og eru meðal ann-
ars þær, að réttarkerfið í New
Orleans og nágrenni er hrunið. Sem
dæmi um það er nefnt, að fangar hafi
verið fluttir frá borginni og í fangelsi
annars staðar í Louisiana en nú viti
enginn lengur hvort þeir hafi verið
settir inn fyrir ölvun á almannafæri
eða morðtilraun. Sjálfir hafa þeir
ekki fengið tækifæri til að grennslast
fyrir um ástvini sína og vita því ekki
hvort þeir eru lífs eða liðnir.
Talið er, að unnt verði að bjarga
flestum tölvugögnum, en mikið af
réttarfarsgögnum á pappír er ónýtt.
Flest mál eru því í uppnámi, afbrota-
mál, skilnaðarmál, gjaldþrotamál og
öll önnur, og lögfræðingarnir, sem
áður höfðu þau með höndum, eru
margir búnir að missa skrifstofuna
sína og allt, sem í henni var. Það er
heldur ekki lengur eftir neinu kerfi
að fara, til dæmis hvað varðar
greiðslur og annað. Á meðan bíða
hundruð manna í fangelsi, sumir fyr-
ir litlar sakir, og vita ekkert hvenær
mál þeirra verða tekin fyrir. Er
ástandinu líkt við það, sem var eftir
brunann mikla í Chicago 1871 og eft-
ir jarðskjálftann í San Francisco
1906.
Reyna að fara huldu höfði
Sumt af því fólki, sem bjargað var
frá New Orleans og öðrum hamfara-
svæðum, hugsanlega á bilinu 25 til
35.000 manns, kemur aðeins í
neyðarskýlin á nóttinni en lætur sig
hverfa strax og birtir. Hér er um að
ræða ólöglega innflytjendur, einkum
frá Mexíkó, og þeir gera allt til að
forðast opinbera embættismenn.
Fundur með þeim gæti þýtt brott-
flutning úr landi. Hefur Vicente Fox,
forseti Mexíkós, hvatt þetta fólk til
að leita til ræðismanna Mexíkós eða
hjálparstofnana en við því hafa fáir
orðið.
Deilur um björgunarstarfið og við-
brögð stjórnvalda harðna með degi
hverjum og jafnt repúblikanar sem
demókratar gagnrýna ríkisstjórn
George W. Bush fyrir andvaraleysi.
Colin Powell, fyrrverandi utanríkis-
ráðherra, bættist í gagnrýnendahóp-
inn í gær. Sagði hann í viðtali við
Barböru Walters á ABC News, að
stjórnvöld á öllu stigum hefðu brugð-
ist.
Mistök á mistök ofan
„Mistökin áttu sér stað hvarvetna,
í viðkomandi héruðum og ríkjum og
hjá alríkisstjórninni. Það var
margbúið að vara við hættunni, sem
vofði yfir New Orleans, en við því var
ekki brugðist,“ sagði Powell.
Bandaríkjaþing samþykkti í fyrra-
dag að bæta 51,8 milljörðum dollara
við þá 10,5 milljarða, sem áður höfðu
verið ákveðnir í björgunar- og upp-
byggingarstarfið en margir telja, að
kostnaður muni verða miklu meiri,
jafnvel allt að 150 milljarðar dollara.
Hefur ríkisstjórnin ákveðið að gang-
ast fyrir eigin rannsókn á viðbröfð-
um við hamförunum en demókratar
krefjast óháðrar rannsóknar. Hót-
uðu þeir í gær að taka engan þátt í
rannsókn ríkisstjórnar á sinni eigin
frammistöðu.
65% telja landið
vera á rangri leið
Fram kemur í AP-Ipsos-skoðana-
könnun, sem birt var í gær, að 54%
Bandaríkjamanna telja rangt að
endurreisa þá hluta New Orleans,
sem liggja lægra en sjávarmál. Þá
telja nú 65%, að landið sé á rangri
leið en voru 59% í síðasta mánuði.
39% telja nú, að Bush standi sig vel í
embætti og hafa aldrei verið færri.
Manntjónið hugsanlega
minna en óttast var
Lögregla og hermenn ætla að leggja hart að þeim sem eftir eru í New
Orleans, allt að 10.000 manns, að fara burt en búast ella til að beita valdi
AP
Íbúi í New Orleans á sjúkrabörum í einni af mörgum læknastöðvum, sem settar hafa verið upp til bráðabirgða í
borginni. Þar hefur verið brugðist við alls konar meiðslum og öðrum meinum, sem upp hafa komið.
Eftir Svein Sigurðsson
svs@mbl.is
HOSNI Mubarak, forseti Egypta-
lands, vann stórsigur í forsetakosn-
ingunum á miðvikudag en þær voru
þær fyrstu í sögu
landsins með lýð-
ræðislegu yfir-
bragði. Sam-
kvæmt fyrstu
tölum fékk hann
meira en 80% at-
kvæða en af-
gangurinn skipt-
ist síðan milli níu
keppinauta hans.
Segja þeir raun-
ar að mikil svik hafi verið í tafli og
nefna meðal annars að sumir hafi
verið neyddir til að kjósa, öðrum
greitt fyrir það, sums staðar hafi
engir starfsmenn verið á kjör-
stöðum og oft hafi bifreiðar í eigu
ríkisins verið notaðar til að flytja
fólk á kjörstað.
Eftirlitsmenn í kosningunum
taka undir það að margt hafi verið
athugavert en segja að samt hafi
verið um tímamót að ræða í
egypskri stjórnmálasögu. Í fyrsta
sinn hafi stjórnarandstaðan og fjöl-
miðlar verið frjáls að því að berjast
gegn sitjandi forseta. Fram að
þessu hefur fólki aðeins haft kost á
að segja já eða nei við þeim fram-
bjóðanda, sem þingið hefur valið.
Kjörsókn nú var aðeins 23%
Eigandi Lancet
gagnrýndur
RITSTJÓRAR og blaðamenn á
Lancet, hinu kunna, breska tímariti
um læknavísindi, birtu í gær leiðara
með mjög harðri gagnrýni á eig-
anda og útgefanda tímaritsins fyrir
tengsl hans við vopnaiðnaðinn.
Segjast þeir ekki hafa vitað það
fyrr en fyrir fáum vikum að útgef-
andinn, Reed Elsevier, hefði komið
að skipulagningu og uppsetningu
mikillar vopnasýningar í næstu
viku, einnar þeirra stærstu í Evr-
ópu. Skora þeir á Elsevier að losa
algerlega um þessi tengsl. Í svari
Reed Elseviers, sem birtist við hlið
leiðarans, segir hann að vopnaiðn-
aðurinn gegni stóru hlutverki við
að verja frelsið og öryggi þjóðar-
innar.
Pílagrímurinn
Vladímír Pútín
VLADÍMÍR Pútín, forseti Rúss-
lands, hóf í gær langþráða píla-
grímsgöngu til Athos-fjalls, munka-
samfélags í
Norður-Grikk-
landi og eins
mesta helgistað-
ar rétttrúnaðar-
kirkjunnar. Kom
hann á forseta-
snekkjunni til
Dafni, sem er
hafnarborg
skammt frá, og
ætlaði að skoða
að minnsta kosti tvö stór klaustur
af alls tuttugu. Er annað þeirra
rússneskt.
Pútín segist vera mjög trúaður
og hafi hann ávallt verið með kross
frá móður sinni, líka þegar hann
var æðsti yfirmaður KGB, rúss-
nesku leynilögreglunnar. Heldur
hann merki rússnesku rétttrún-
aðarkirkjunnar hátt á loft og hefur
gert margt til að auka áhrif hennar
eftir margra áratuga kúgun í tíð
kommúnista.
Mjög öflugur
jarðskjálfti
MIKILL jarðskjálfti, 7,3 á Richter-
kvarða, varð í gær á hafsbotni und-
an Papúa Nýju-Gíneu. Olli hann
ekki flóðbylgju eða skemmdum svo
vitað sé um en fréttir höfðu þó ekki
borist frá mörgum einangruðum
frumskógarþorpum á ströndinni.
Voru upptök skjálftans 96 km undir
sjávarbotni og er haft eftir fólki í
bænum Rabaul að jörðin hafi skek-
ist til fremur hægt í þrjár eða fjórar
mínútur.
Mubarak vann
yfirburðasigur
Hosni Mubarak
Vladímír Pútín
Washington. AFP. | Michael Brown,
yfirmaður FEMA, bandarísku al-
mannavarnanna, hafði litla sem
enga reynslu af hjálpar- og neyð-
arstörfum áður en hann kom til
stofnunarinnar. Kom það fram í
bandaríska tímaritinu Time í gær.
Tímaritið segir, að í opinberu
æviágripi Michael Browns á
heimasíðu bandarísku almanna-
varnanna komi fram, að hann hafi
stjórnað almannavörnum í borg-
inni Edmond í Oklakoma frá 1975
til 1978 en Time hefur það eftir
talsmanni borgarinnar, að Brown
hafi á þessum tíma verið eins kon-
ar lærlingur enda engu ráðið og
ekkert undir hann borið. Á þess-
um tíma, 1975, var Michael Brown
aðeins tvítugur að aldri.
Margir hafa krafist þess, að
Brown segi af sér vegna ófull-
nægjandi viðbragða við fellibyln-
um Katrínu og afleiðingum hans
og ekki er líklegt, að þessar mis-
sagnir bæti um fyrir honum.
Voru vinir Bush
Washington Post sagði í gær,
að fimm af átta æðstu yfirmönn-
um FEMA hefðu fengið starfið án
nokkurrar eiginlegrar reynslu af
almannavörnum. Sagði blaðið, að
einu verðleikar þeirra hefðu verið
„tengsl við Bush forseta og kosn-
ingarnar árið 2000“.
Reynslulausir
yfirmenn
Berlín. AFP. | Ný könnun gefur til
kynna að Þjóðverjar séu nú svart-
sýnni á framtíð sína en nokkru sinni
síðan Vestur- og Austur-Þýskaland
sameinuðust haustið 1990. Hlutfall
þeirra sem sögðust óttast eða óttast
mjög hvað framtíðin bæri í skauti
sér reyndist vera 52% eða tvöfalt
hærra en fyrir 15 árum.
Þingkosningar verða í Þýska-
landi 18. þessa mánaðar. Yfirleitt
hefur svartsýni verið mun algeng-
ari í austurhluta landsins en vestur-
hlutanum en nú hefur dregið mjög
saman í þeim efnum, munurinn að-
eins þrjú prósentustig. Könnunin,
sem birt var á fimmtudag, var gerð
á vegum tryggingafélagsins R+V
meðal 2.400 karla og kvenna um
allt landið og kom fram að 68% að-
spurðra eru hrædd um að þau missi
vinnuna, 70% óttast versnandi efna-
hag og 72% hækkandi verðlag.
Hlutfall þeirra sem bera ugg í
brjósti vegna þess að þeir gætu
veikst illa eða misst vinnuna hefur
hækkað mikið. Þess má geta að
hlutfall þeirra sem eru yfir sextugu
hefur á 15 árum hækkað, þeir voru
þá um 20% en eru nú um 25%.
Í ljós kom að tveir af hverjum
þremur hafa litla trú á stjórnmála-
mönnum og lausnum sem þeir boða.
„Þegar helstu stjórnmálaflokkar
deila um grundvallaratriði líður
mörgum borgurum illa,“ segir
Manfred Schmidt, stjórnmálafræð-
ingur sem vann að könnuninni.
Þjóðverjar óttast
framtíðina