Morgunblaðið - 28.10.2005, Qupperneq 1

STOFNAÐ 1913 292. TBL. 93. ÁRG. FÖSTUDAGUR 28. OKTÓBER 2005 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS mbl.is
Fá›u koss
frá afmælisbarninu
ÍS
LE
N
SK
A
A
U
G
L†
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
/S
IA
.I
S
N
A
T
24
84
1
0
9/
20
04
.
Er Bond
Snæfellingur?
Vestur-Íslendingur sagður fyrirmynd
njósnara hennar hátignar | Landið
Bílar og Íþróttir í dag
Bílar | Bíll ársins 2006 valinn
Skattpíndir bíleigendur í
Danmörku Íþróttir | Guðrún Sóley til Breiðabliks
Árni
Gautur búinn að gleyma mistökunum
„DREIFING veiðiréttarins í sjávar-
útvegi er miklu meiri heldur en
svarar dreifingu eignaraðildar í
langflestum stóru atvinnuvegunum
okkar. Og það er furðulegt að menn
halda áfram að tala um samþjöppun
í sjávarútvegi og vá af henni en ljá
því ekki máls að setja skorður við
eignarhaldi einokunar- og fákeppn-
isfyrirtækja á viðkvæmasta sviði
lýðræðis okkar, fjölmiðlamarkaðn-
um, þar sem þó er eitt skýrasta
dæmið um samþjappað eignarhald,“
sagði sjávarútvegsráðherra, Einar
Kristinn Guðfinnsson, á aðalfundi
LÍÚ í gær.
Einar Kristinn benti á að tæplega
eitt þúsund aðilar stæðu fyrir at-
vinnurekstri í útgerð í landinu, þar
af væru tæplega 300 einstaklings-
útgerðir og rúmlega 650 félög. Ekk-
ert fyrirtæki gæti átt meira en 12%
kvótans samkvæmt lögum. „Það er
enginn vafi á að þessi lög hafa náð
markmiði sínu og eru að mínu mati
ein ástæða þess að smám saman hef-
ur skapast meiri friður um atvinnu-
greinina. Ég er þeirrar skoðunar að
menn eigi að geta fundið sér mikið
svigrúm til athafna innan þeirrar
löggjafar,“ sagði ráðherra.
Fram kom að tuttugu og eitt félag
ræður yfir meiru en 1% heildarafla-
heimilda. Mörg þessara fyrirtækja
eru með starfsstöðvar víða um land.
Hvað ef eitt
fyrirtæki ætti 60%?
Ráðherra sagði meðal annars:
„Sjávarútvegur er einmitt eitt
gleggsta dæmið í íslensku atvinnulífi
um tiltölulega dreift eignarhald. Eða
hvað ætli yrði sagt um okkar ágætu
atvinnugrein ef einstök fyrirtæki
réðu 50 til 60 prósent aflaheimilda,
eða skiptu kvótanum í tvennt eða
þrennt? Viðlíka aðstæður eru til
staðar í ýmsum öðrum atvinnugrein-
um hér á landi.“ Nefndi Einar m.a.
fjölmiðla, smásölu, tryggingamark-
að, flutninga og fjármálamarkað.
Einar Kristinn sagði að stóru fyr-
irtækin í sjávarútvegi hefðu engu að
síður eflst. „Stór og öflug fyrirtæki
eru bráðnauðsynleg fyrir íslensk
sjávarútveg. Þau eru forsenda þess
að hægt er að ráðast í áhættusaman
og fjármagnsfrekan rekstur.“
Dreifðari eign í sjávarút-
vegi en öðrum greinum
Sjávarútvegsráðherra segir kvótaþakið eina
ástæðu meiri friðar um sjávarútveginn
New York. AP, AFP. | Um 2.200 fyrirtæki greiddu
íröskum stjórnvöldum mútur eða inntu af hendi
aðrar ólöglegar greiðslur í tengslum við olíu-
söluáætlun Sameinuðu þjóðanna á árunum
1996–2003. Þetta kemur fram í fimmtu og síð-
ustu skýrslu óháðrar nefndar sem rannsakaði
málið.
Rannsóknarnefndin gagnrýnir einnig yfir-
stjórn Sameinuðu þjóðanna fyrir að hafa ekki
komið í veg fyrir spillinguna. „Áætlunin hefði
ekki verið svona gegnsýrð af spillingu ef Sam-
einuðu þjóðirnar og stofnanir þeirra hefðu
stjórnað henni af kostgæfni,“ sagði Paul Volck-
er, formaður nefndarinnar og fyrrverandi
Á meðal fyrirtækja sem nefnd eru í skýrsl-
unni er dótturfyrirtæki Volvo í Brussel, þrjú
dótturfyrirtæki Siemens í Þýskalandi, þýska
bílafyrirtækið DaimlerChrysler, bandarísku
olíufyrirtækin Bayoil og Costal Corp, rússneski
olíurisinn Gazprom og dótturfyrirtæki rúss-
neska olíufyrirtækisins Lukoil.
Kofi Annan, framkvæmdastjóri Sameinuðu
þjóðanna, hvatti til þess í gærkvöldi að fyrir-
tæki, sem grunuð eru um mútugreiðslurnar,
yrðu lögsótt í löndum sem hafa lögsögu á hendi
í málum þeirra.
seðlabankastjóri Bandaríkjanna. „Skýrslan
sýnir hvernig Saddam tókst að leika sér að
kerfinu til að auðgast á því,“ sagði Sean McCor-
mack, talsmaður bandaríska utanríkisráðu-
neytisins. „Þetta staðfestir líka mikilvægi þess
að komið verði á umbótum á framkvæmda-
stjórn Sameinuðu þjóðanna.“
Annan hvetur til lögsókna
Rannsóknin leiddi í ljós að fyrirtæki í 66 lönd-
um greiddu stjórnvöldum í Írak samtals 1,8
milljarða dollara, sem samsvarar 108 milljörð-
um króna, til að hreppa viðskipti í tengslum við
áætlunina um olíu fyrir mat.
Fyrirtæki í 66 löndum
bendluð við mútur í Írak
 Yfir tvö þúsund | 16
25 ÁRA sögu jarðstöðvarinnar
Skyggnis austan við Úlfarsfell er
lokið og verið er að rífa hinn stóra
og áberandi loftnetsdisk. Um árabil
fóru millilandasímtöl um gervi-
hnött í gegnum Skyggni, sem var
um tíma eina símatengingin frá
landinu. Frá 1994 þegar sæsíma-
strengurinn CANTAT var tekinn í
notkun gegndi Skyggnir einkum
hlutverki varastöðvar. Nú leysa sæ-
strengirnir FARICE og CANTAT
hvor annan af ef bilun verður, en
langan tíma tók að koma á vara-
sambandi um gervihnött í gegnum
Skyggni ef CANTAT bilaði. Kostn-
aður við gervihnattasamband fór
líka hækkandi og mælti allt gegn
því að halda rekstrinum áfram, að
sögn Evu Magnúsdóttur, upplýs-
ingafulltrúa Símans. Við stöðina
eru nokkur lítil loftnet sem verða
áfram notuð til að taka við send-
ingum frá gervihnöttum.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Skyggnir tekinn niður
Gaza-borg. AFP. | Að minnsta kosti sjö Palest-
ínumenn biðu bana og þrettán særðust, þar
af tveir lífshættulega, þegar her Ísraels gerði
flugskeytaárás á bifreið á norðanverðu Gaza-
svæðinu í gær.
Þremur flugskeytum var skotið á bíl
tveggja liðsmanna samtakanna Íslamskt
jíhad skammt norðan við Gaza-borg. Auk
þeirra lágu fimm vegfarendur í valnum og
talið er að þeir tengist ekki samtökunum.
Daginn áður létu fimm Ísraelar lífið í
sjálfsmorðsárás Palestínumanns í ísraelska
strandbænum Hadera og Íslamskt jíhad
lýsti henni á hendur sér. Ariel Sharon, for-
sætisráðherra Ísraels, sagði að árásinni yrði
svarað með „viðamiklum aðgerðum þar til
hryðjuverkunum lýkur“.
Sjö féllu í
árás á Gaza
Ríga. AFP. | Mikill meirihluti þings Lett-
lands samþykkti í gær frumvarp til laga
um nýjar siðareglur þar sem þingmönn-
um er bannað að bölva og reykja á al-
mannafæri.
Markmiðið með frumvarpinu er að
auka virðingu þingsins þar sem það
þykir hafa sett ofan með heitum um-
ræðum sem einkennst hafa af „öskri og
skrækjum eins og á sölutorgum“, svo
notuð séu orð höfundar frumvarpsins,
Janis Strazdins, þingmanns Bandalags
græningja og bænda.
Frumvarpið kveður á um að þing-
mönnum beri að vera ávallt kurteisir á
opinberum vettvangi og forðast atburði
sem geti grafið undan virðingu þings-
ins.
Frumvarpið var samþykkt með
þremur fjórðu atkvæða eftir fyrstu um-
ræðu og búist er við að það verði að lög-
um á næstu mánuðum.
Þingmönn-
um gert að
vera prúðir
 Nýtingarréttur | 12