Morgunblaðið - 28.10.2005, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 28. OKTÓBER 2005 31
skólafólks
g erlendis
rópskum borgum sem stýrt er frá Íslandi
Róbert segist efast um að forvarnir séu öfl-
ugar í löndunum fimm og því enn þá meiri
ástæða en ella til að styðja við verkefni sem
beint sé að ungu fólki.
Spurður um hvað það hafi verið við þetta til-
tekna verkefni sem hafi orðið til þess að
Actavis tók þátt í því svarar hann: „Mér finnst
fíkniefni og fíkniefnaváin vera eitthvað sem
menn þurfa að beina kastljósinu að. Þegar ég
heyrði af stóra íslenska verkefninu fannst mér
niðurstaðan þar vera mjög athyglisverð og
fannst að með tiltölulega einföldum aðgerðum
væri hægt að koma í veg fyrir fíkniefnaneyslu
unglinga. Með því að framkvæma svona rann-
sóknir og koma niðurstöðum þeirra vel til
skila til foreldra og annarra hagsmunaaðila,
t.d. skóla, og hvaða lykilþættir það eru sem
geta haft áhrif á hvort börn leiðist út í fíkniefni
eða ekki, þá tel ég að hægt sé að breyta miklu
og þess vegna vildum við taka þátt í því.“
Róbert segir þetta verkefni það fyrsta sinn-
ar tegundar sem Actavis styrki en rifjar upp
að fyrirtækið hafi m.a. verið styrktaraðili Um-
hyggju, Sjónarhóls og Unicef, auk þess sem
félagið hefur ávallt stutt vel við íþróttafélög
hér heima og erlendis.
Hann segir eitt af því mest spennandi við
þetta evrópska forvarnarverkefni vera það að
verið sé að flytja út íslenska þekkingu á sviði
rannsókna og forvarna. „Það hefur ekki verið
gert áður á þennan hátt og er mjög gaman að
taka þátt í þeirri útrás.“
að varðar rannsóknarþáttinn heldur
ð koma skilaboðum áleiðis hvað þarf
a að börnunum.“
tyrkur Actavis fer bæði í að styðja við
urðarrannsóknir verkefnisins sem
erða hér í samvinnu Háskóla Íslands
kólans í Reykjavík sem og að styrkja
narannsóknir og forvarnir beint í
orgum af þeim tíu sem rannsóknin
til. Er þar um að ræða borgirnar
í Litháen, Belgrad í Serbíu, Sófíu í
u, Istanbúl í Tyrklandi og Pétursborg
ndi en Actavis er með starfsemi í öll-
um borgum.
kefni í fimm borgum þar sem
Actavis hefur starfsemi
völdum þessar fimm borgir þar sem
m með starfsemi í þeim öllum í dag og
iðeigandi að tengja þær verkefninu,“
bert um ástæður valsins.
is á stærsta lyfjafyrirtæki Búlgaríu
þriðja stærsta í Serbíu. Þá er félagið
stærsta lyfjafyrirtæki Tyrklands og
uga starfsemi bæði í Litháen og Rúss-
ar borgir sem við erum að styrkja
ki mikið bolmagn til að standa straum
naði af svona forvarnarstarfi,“ segir
„Með því að styrkja verkefnið viljum
a einhverju til baka til þessara sam-
rverkefnið um 30 milljónir króna
geta breytt miklu
á
u
ni
s
la
d-
is
vörnum. Góður árangur hefði náðst í
kjölfar ungmennarannsóknanna hér á
landi í samstarfi við grasrótina.
Í tilkynningu um verkefnið kemur
fram að í hverri þátttökuborg verði
unnar kannanir að íslenskri fyrirmynd
á notkun ungmenna á fíkniefnum, við-
horfi þeirra og aðstæðum. Þá verði
einnig kannaðir lykilþættir sem rann-
sóknir sýna að mikilvægt sé að taka
tillit til í forvarnarstarfi. Fyrsta könn-
unin verður gerð strax eftir áramót en
stýrihópurinn og fulltrúar allra land-
anna sem að verkefninu koma munu
hittast í Stokkhólmi í nóvember.
Kannanir verða gerðar í borgunum
reglulega næstu árin til að mæla ár-
angur af forvarnarstarfi sem farið
verður í.
Mikilvægur þáttur í verkefninu
verður einnig viðamikið átak til að
virkja fjölskyldur, íþróttafélög, skóla
og aðrar samfélagslegar stofnanir til
stórsóknar í baráttunni gegn fíkniefn-
um. Verkefnið Ísland án eiturlyfja
sýndi m.a. að unglingar sem ættu fleiri
samverustundir með foreldrum væru
síður í hættu á að verða fíkniefna-
neyslu að bráð.
Auk framlags Actavis, sem nemur
30 milljónum króna, leggja Háskóli Ís-
lands og Háskólinn í Reykjavík fram
sérfræðivinnu, rannsóknargögn og
tölfræðigrunna auk rannsóknarfjár.
setja nafn sitt við verkefnið heldur
ætlaði hann að koma að því með virk-
um hætti. Sagðist hann m.a. telja
raunhæfan möguleika á að þjóðhöfð-
ingjar viðkomandi landa tækju að sér
að vera stuðningsaðilar verkefnisins.
Borgirnar tíu eru, auk Reykjavíkur,
Osló, Stokkhólmur, Helsinki, Riga,
Vilníus, Belgrad, Sofia, Instanbúl og
Pétursborg. Fimm fyrstnefndu borg-
irnar greiða fyrir eigin þátttöku en
með stuðningi Actavis taka austur-
evrópsku borgirnar fimm þátt. Fleiri
borgir kunna að bætast við síðar.
Aðstæður og neysla rannsökuð
Verkefnið felur í sér rannsóknir á
aðstæðum og fíkniefnaneyslu ung-
menna og í kjölfar þeirra forvarnir í
tíu borgum Evrópu. Verður verkefnið
aðlagað aðstæðum í hverju landi fyrir
sig, að sögn Kristínar Árnadóttur,
varaformanns samtakanna Evrópu-
borgir gegn eiturlyfjum (European
Cities Against Drugs), en verkefnið
verður unnið á þeirra vegum en stýrt
frá Íslandi.
Dagur B. Eggertsson, formaður
evrópska stýrihópsins sem leiðir verk-
efnið, sagði á Bessastöðum í gær að
það væri hið fyrsta sinnar tegundar og
markaði útrás íslensks rannsókn-
arstarfs í félagsvísindum og útflutning
á íslenskri þekkingu og árangri í for-
Morgunblaðið/Golli
arstjóri, Ólafur Ragnar Grímsson forseti og verndari verkefnisins, Guðfinna S.
ykjavík og Kristín Ingólfsdóttir rektor Háskóla Íslands skrifa undir samninginn.
og reynsla flutt út
SAMÞYKKT var á þingi Norður-
landaráðs í Reykjavík í vikunni að
fækka norrænu ráðherranefndun-
um úr átján í ellefu. Rannveig Guð-
mundsdóttir, forseti Norðurlanda-
ráðs, sleit þinginu um hádegisbil í
gær. Skömmu áður var danski
þingmaðurinn Ole Stavad kjörinn
forseti Norðurlandaráðs fyrir árið
2006. Hann sagði m.a., er hann
hafði verið kjörinn, að Norðurlönd-
in ættu að standa vörð um sameig-
inleg norræn gildi á borð við jafn-
ræði, traust og virðingu fyrir
náttúrunni. Danir taka við for-
mennsku í Norðurlandaráði um
áramótin og verður því næsta
Norðurlandaráðsþing að ári í Kaup-
mannahöfn.
Sigríður Anna Þórðardóttir, sam-
starfsráðherra Norðurlandanna,
segir að á þinginu hafi náðst ágæt
sátt um fyrrgreindar breytingar á
ráðherranefndunum. „Þegar upp
var staðið voru menn nokkuð sáttir
við þessar breytingar,“ segir hún
og bendir á að ráðherranefndirnar
hafi verið með sama sniði í háa
herrans tíð. Það hafi því verið kom-
inn tími til að endurskoða skipan
ráðherranefndanna, ekki síst í ljósi
þess að breytingar hafi verið gerð-
ar á Norðurlandaráði fyrir fáeinum
árum. Stefnt er að því að koma
breytingunum til framkvæmda á
næsta ári.
Fjárlögin óbreytt
Flokkahópur hægri manna lagði
fram tillögu um það á Norðurlanda-
ráðsþinginu að dregið yrði úr fjár-
heimildum Norðurlandasamstarfs-
ins sem svaraði þeirri upphæð sem
sparaðist við breytingarnar á ráð-
herranefndunum. Sú tillaga var
felld í atkvæðagreiðslu. Það þýðir
að fjárlög Norðurlandasamstarfsins
verða óbreytt á næsta ári, eða á
bilinu átta hundruð til níu hundruð
milljónir danskra króna.
Sigríður Anna segir aðspurð að
nýta eigi þá peninga sem sparast
vegna breytinga á ráðherranefnd-
unum til annarra verkefna, enda
hafi það verið einn tilgangur breyt-
inganna, þ.e. að nýta fjármuni bet-
ur á vettvangi samstarfsins. Ein af
þeim nefndum sem lagðar verða
niður á næsta ári er ráðherranefnd
um neytendamál. Sigríður Anna
segir að ráðherrar neytendamála á
Norðurlöndunum verði þó áfram í
óformlegu samstarfi og að þeir geti
jafnvel farið fram á fjármuni frá
Norðurlandasamstarfinu til ein-
stakra verkefna í neytendamálum.
Hún segir að umræddar breytingar
hafi m.a. haft það að markmiði að
gera Norðurlandasamstarfið skil-
virkara. Með þeim verði jafnvel
hægt að bregðast skjótar við ýms-
um góðum hugmyndum um verk-
efni.
Hátt í eitt þúsund manns tóku
þátt í þingi Norðurlandaráðs í
Reykjavík, sem fram fór á Hótel
Nordica. Flestir þeirra héldu heim
á leið síðdegis í gær.
Þingi Norðurlandaráðs í Reykjavík lauk í gær
Samþykkt að fækka
ráðherranefndunum
Eftir Örnu Schram
arna@mbl.is
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
„ÞAÐ er kominn tími til að segja takk
og bless við Norðurlandaráð. Þetta
er alltof dýr aðferð við að skapa af-
dönkuðum stjórnmálamönnum at-
vinnu,“ sagði í leiðara sænska dag-
blaðsins Dagens Nyheter í gær en
hann var skrifaður í tilefni af Norð-
urlandaráðsþinginu í Reykjavík.
Ráðið hefði komið ýmsu þarflegu í
framkvæmd en frá því á sjötta ára-
tugnum hefði lítið merkilegt gerst.
Í leiðaranum segir að leggja eigi
úreltar stofnanir niður, jafnvel þótt
þær eigi sér merkilega sögu. Nor-
ræna ráðið hafi þjónað sínu hlutverki.
Borin er saman umfjöllun fjölmiðla
um þingið og umfjöllun um leiðtoga-
fund Evrópusambandsins sem hófst í
London í gær. Fjöldi frétta hafi birst
um leiðtogafund ESB, um hvað sé til
umræðu og hvað ekki. Ástæðan sé sú
að fundurinn skipti máli. Fáir hafi
hins vegar heyrt af þingi Norður-
landaráðs í Reykjavík og það sé ekk-
ert skrítið; ákvarðanir ráðsins skipti
hinn almenna borgara litlu máli.
Áður fyrr hafi Norðurlandaráð þó
haft áhrif, einna helst þegar Norð-
urlöndin voru gerð að einu atvinnu-
og vegabréfasvæði. „En það var á
sjötta áratugnum. Síðan hefur ekki
mikið gerst,“ segir í leiðaranum. Í
norrænu samstarfi séu sömu frasarn-
ir endurteknir aftur og aftur. Ræða
sem flutt var um mikilvægi þess að
afnema landamærahindranir á
þinginu sl. miðvikudag gæti allt eins
hafa verið tekin orðrétt upp úr fund-
argerðarbók frá árinu 1985.
Frá þeim tíma hafi hins vegar átt
sér stað grundvallarbreytingar í Evr-
ópu, járntjaldið hafi fallið og Svíþjóð
og Finnland fylgt Danmörku eftir inn
í ESB, Ísland og Noregur hafi sitt
Evrópska efnahagssvæði.
Þegar Svíþjóð hafi gengið í ESB
hafi verið rætt um að draga verulega
úr starfsemi Norðurlandaráðs. En þá
hafi verið fundnar upp nýjar ástæður
til þess að halda starfseminni áfram;
samstarf við Eystrasaltsríkin. Þau
hafi hins vegar ákveðið að ganga í
ESB og líkt og önnur ESB-ríki eigi
þau sér fulltrúa á leiðtogafundi ESB.
Þar verði rætt um stefnuna gagnvart
Rússlandi og hvorki sænski forsætis-
ráðherrann né kollegar hans frá
Eystrasaltsríkjunum muni halda
uppi sérstakri norrænni stefnu í því
máli. Þess í stað munu þeir krefjast
sameiginlegrar stefnu ESB gagnvart
stórveldinu í austri.
„En Norðurlandaráð lifir samt.
Fullt af sjálfshóli,“ segir í leiðaran-
um.
Norrænt samstarf sé dýrt og það
kosti Svía á hverju ári 325 milljónir,
jafnvirði um þriggja milljarða ís-
lenskra króna. Norræn samvinna sé
samt sem áður ekki óþörf en hún
krefjist hins vegar ekki sérstakra
stofnana. Norðurlöndin séu ekki
sammála um alla skapaða hluti. Sví-
þjóð eigi að velja sér samherja eftir
málefnum, ekki eftir landfræðilegri
legu.
Sænska dagblaðið Dagens Nyheter vill leggja niður
stofnanir sem þjóna ekki lengur tilgangi sínum
Kominn tími til að
segja „takk og bless“
við Norðurlandaráð
Eftir Rúnar Pálmason
runarp@mbl.is
 Meira á mbl.is/ítarefni