Morgunblaðið - 28.10.2005, Qupperneq 6

6 FÖSTUDAGUR 28. OKTÓBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
M
Á
T
T
U
R
IN
N
&
D
Ý
R
Ð
IN

NÆTURVAKTIN KIRINO NATSUO
SELDIST Í MILLJÓNAUPPLAGI Í JAPAN
JAPÖNSKU GLÆPASAGNAVERÐLAUNIN
JAPÖNSKU BÓKMENNTAVERÐLAUNIN
TILNEFND TIL BANDARÍSKU
EDGAR-VERÐLAUNANNA
Páll Baldvin Baldvinsson, DV
ÞEIR hafa fengið ferðar sinnar virði
ferðamennirnir sem sóttu Ísland
heim til að líta sérstæð norðurljósin
sem voru í allri sinni dýrð yfir höfuð-
borginni í vikunni. Sérlega bjart var
yfir borginni og þessir síkviku sér-
stæðu ljósgeislar sáust dansa um
himininn fram undir morgun.
Ljósmynd/Jóra Jóhannsdóttir
Sjónarspil á himnum
yfir höfuðborginni
TIL eru viðurkenndar aðferðir við að meta verð-
mæti umhverfisgæða á Íslandi sem á að meta rétt
eins og annan kostnað við ákvörðun á valkostum við
framkvæmdir á borð við virkjanir að mati Geirs
Oddssonar auðlindafræðings sem flutti erindi á ráð-
stefnu Orkustofnunar um umhverfiskostnað í gær.
Geir bendir á fjölbreytni í notagildi auðlinda, t.d.
megi nefna bein not s.s. af fiskimiðum eða landi til
landbúnaðar og óbein not s.s. bindingu kolefnis í
jarðvegi vegna skógræktar eða hreinsun neyslu-
vatns í gegnum hraunog jafnvel framtíðarverðmæti
þar sem reiknað er með að auðlindir og umhverfis-
gæði verði verðmætari síðar, s.s. ósnortið land.
Geir greindi frá þróun aðferða við mat og mæl-
ingar á verðmæti umhverfisgæða, en þær er hægt
að nota við einfalda hluti eins og verð lands sem fer
undir uppistöðulón og hve mikið þurfi að greiða í
bætur vegna landmissis. Af flóknari aðferðum í því
sambandi mætti nefna óbein not fólks af umhverf-
isgæðum á borð við útivist. „Við það eru notaðar
nýjar hagfræðilegar aðferðir þar sem notaðar eru
vísbendingar um eyðslu fólks til að meta verðgildi
t.d. þjóðgarða og ferðamannastaða,“ segir Geir.
Meðal aðferða við að meta kostnað er stuðst við
svokallað skilyrt verðmætamat sem felst í að leggja
spurningalista fyrir fólk þar sem tilgreindir eru val-
kostir nýtingar tiltekins svæðis eða mismunandi
framkvæmdakostir eftir atvikum. „Fólk er innt eft-
ir því hvað það væri tilbúið til að greiða fyrir þessi
gæði. Þessi aðferð er hefðbundinn hluti af ferlinu
við mat á umhverfisáhrifum víða erlendis. Skilyrt
verðmætamat hefur þróast mikið undanfarin 15-20
ár og hefur verið notað í sambandi við virkjanakosti
í Skagafirði og lítillega í sambandi við Kárahnjúka-
virkjun,“ segir Geir. „En umhverfisverðmæti eru
takmörkuð og þess vegna eru þau verðmæt. ... Við
bæði getum og eigum að meta verðmæti umhverf-
isins og auðlinda rétt eins og annan ábata við
ákvörðun á valkostum við framkvæmdir.“
Verðmæti umhverfisgæða met-
in rétt eins og annar kostnaður
Í DAG fer fram ráðherrafundur
vegna orkusamstarfs Eystrasalts-
ríkjanna, BASREC, en aðilar að
samstarfinu ásamt Íslendingum eru
Danir, Eistar, Finnar, Lettar,
Litháar, Norðmenn, Pólverjar,
Rússar, Svíar og Þjóðverjar. Val-
gerður Sverrisdóttir, iðnaðarráð-
herra, mun ásamt Andris Piebalgs,
orkumálastjóra Evrópusambands-
ins, ávarpa fundinn sem fram fer á
Hótel Nordica en búist er við
fulltrúum allra aðildarríkja ásamt
gestum.
Meginefni fundarins er að ræða
þann árangur sem náðst hefur á
þeim tíma sem svæðisbundið sam-
starf þjóðanna í orkumálum hefur
staðið. Ákvörðun um framhald
samstarfsins verður þar að auki
tekin og áherslur næstu þriggja ára
verða lagðar.
Fundað um
árangur orku-
samstarfs Eystra-
saltsráðsins
BRÝNT er að rannsaka brenni-
steinsútblástur frá varmavirkjunum
að mati Höllu Jónsdóttur, verkefna-
stjóra hjá Iðntæknistofnun, sem í
gær flutti erindi á ráðstefnu Orku-
stofnunar um umhverfiskostnað.
Halla segir að töluvert mikið af
brennisteinsvetni berist frá varma-
virkjunum og því meira eftir því sem
virkjunin sé stærri. „Samkvæmt öll-
um evrópskum stöðlum hefur
brennisteinsvetni mikil áhrif á um-
hverfið og full ástæða til að skoða
áhrifin nánar,“ segir hún. „Það þarf
að fá því svarað hvort og þá í hvaða
formi brennisteinsvetni berst niður
með regni. Ekki síður þarf að fá svör
við því hvaða áhrif brennisteinsvetni
í jarðvegi hefur og hvernig bindingu
málmjóna og næringar í jarðvegi er
háttað.“
Ekki er þó sjáanlegur munur á
gróðurfari kringum virkjanir að
sögn Höllu, en hún fjallaði um úthrif
virkjanaframkvæmda, eða umhverf-
iskostnað, sem er útlagður kostnað-
ur sem ekki er alla jafna tekinn með
þegar reiknaður er út framleiðslu-
kostnaður orku. Með Höllu vann að
rannsókninni María Maack,
umhverfisstjóri hjá Íslenskri ný-
orku, Sigurður Jóhannesson hjá
hagfræðist. HÍ og Kjartan Due Niel-
sen meistaranemi.
Brennisteins-
útblástur frá
varmavirkjunum
FYRSTU nemarnir í nýju meist-
aranámi í tækni- og verkfræði við
Háskólann í Reykjavík (HR) munu
hefja nám eftir áramót, og gætu því
þeir fyrstu útskrifast vorið 2007, en
námið tekur þrjár til fjórar annir
eftir bakgrunni nemenda.
Námið er ætlað þeim sem lokið
hafa BSc-prófi í byggingartækni-
fræði eða byggingarverkfræði.
Nemendur geta valið á milli
tveggja sérsviða, framkvæmda og
framkvæmdastjórnunar annars
vegar, eða mannvirkjahönnunar og
mannvirkjagerðar hins vegar.
Í tilkynningu frá HR kemur fram
að lögð verði áhersla á hagnýtt nám
og hagnýtar rannsóknir í þágu at-
vinnulífsins, og verði haft samstarf
við fyrirtæki og stofnanir á fag-
sviðinu auk erlendra skóla. Nálgun
námsins eigi að gera nemendum
kleift að setja sig hratt inn í fjöl-
breytt verkefni, og auka færni í
þverfaglegu samstarfi, m.a. með
samstarfi við aðrar deildir HR.
Nýtt MSc-nám
í tækni- og verk-
fræði hjá HR
SUÐURFLUG, dótturfélag Avion
Group, varð hlutskarpast í útboði
um rekstur flugstöðvar varnarliðs-
ins á Keflavíkurflugvelli, sem fram
fór fyrr á þessu ári, og tekur því við
rekstrinum 1. des. nk. Mun Suður-
flug sjá um daglegan rekstur flug-
stöðvarinar og afgreiðslu á um þrjú
þúsund herflugvélum sem um völl-
inn fara á ári hverju. Þetta mun
efla starfsemi Suðurflugs mjög.
Suðurflug mun
reka flugstöð
varnarliðsins
JÓN Bjarnason, þingmaður Vinstri-
hreyfingarinnar – græns framboðs,
hefur sent viðskiptaráðherra fyrir-
spurn um hvort settar hafi verið eða
komi til álita að setja þjónustukvaðir
á fyrirtæki eða þjónustuaðila með al-
mannaskyldur eða ráðandi markaðs-
hlutdeild þar sem kveðið yrði á um
hámarksbiðtíma í þjónustusíma.
Jón segir biðtíma í þjónustuverum
fyrirtækja þegar sóst er eftir upplýs-
ingum óvenjumikinn. Hann hafi
ítrekað þurft að bíða með ólíkindum
lengi eftir að fá svar og nefnir sem
dæmi þjónustuver Símans. „Ég
hringdi í Símann í síðustu viku, fyrir
hádegi, og þurfti endilega að ná inn
og fá upplýsingar. Þegar ég var bú-
inn að bíða á línunni í u.þ.b. fimmtán
mínútur fékk ég svar um að ég væri
númer þrjátíu í röðinni,“ segir Jón
sem bjóst við að sérlega illa stæði á
og hringdi aftur eftir hádegi. „Þá
fékk ég sama svar eftir bið í korter –
að ég væri númer þrjátíu í röðinni.“
Hann segir enga aðra leið til að
komast að þjónustunni, á skiptiborði
Símans voru þau svör að þjónustver-
ið væri eina leiðin ef hann fyndi ekki
upplýsingarnar á vefsíðu Símans.
Líka bið vegna samgangna
En Jón segir ekki aðeins bið Sím-
ans óvenjulanga og bendir á að
margir þeir sem panti flug til Ak-
ureyrar frá Reykjavík hringi frekar
á flugvöllinn á Akureyri eða Ísafirði
en að reyna að bíða eftir svari á
Reykjavíkurflugvelli. „Þá hef ég
reynt að hringja nokkrum sinnum á
Umferðarmiðstöðina og þakkað fyrir
að rútan hafi ekki verið farin þegar
loks var svarað,“ segir Jón og bendir
á að enginn geti beðið heilan dag í
símanum eftir svari. Hann hafi því
sent fyrirspurnina og fengið afar góð
viðbrögð í kjölfarið. „Ég held að allir
hafi lent í þessu og ekki aðeins einu
sinni, þetta er því stórmál og veiga-
mikill þáttur í gæðum þjónustu
hvers fyrirtækis, ekki síst þegar um
fyrirtæki í almannaþjónustu er að
ræða eða fyrirtæki með markaðsráð-
andi hlutdeild.“
Ítrekuð óvenjulöng
bið í þjónustuverum
Eftir Andra Karl
andri@mbl.is
STOFNUN stjórnsýslufræða og
stjórnmála í samvinnu við nefnd um
endurskoðun stjórnarskrár lýðveld-
isins blæs til ráðstefnu á morgun
milli kl. 11 og 14 í Öskju, náttúru-
fræðahúsi Háskóla Íslands. Yfir-
skrift ráðstefnunnar er: Lýðræði og
vilji fólksins: Þjóðaratkvæða-
greiðslur og áhrif þeirra. Meðal
þeirra sem flytja erindi á ráðstefn-
unni verður Simon Hug, svissneskur
stjórnmálafræðingur, sem hefur rit-
að um áhrif þjóðaratkvæðagreiðslna
á stjórnmál, en tvær af hverjum
þremur þjóðaratkvæðagreiðslum í
heiminum fara fram í Sviss. Þá munu
flytja erindi Indriði H. Indriðason,
lektor í stjórnmálafræði, Svanborg
Sigmarsdóttir stjórnmálafræðingur,
Þorlákur Karlsson, deildarforseti við
Háskólann í Reykjavík, Guðmundur
Heiðar Frímannsson, prófessor og
deildarforseti við Háskólann á Ak-
ureyri, og Ólafur Þ. Harðarson, pró-
fessor og deildarforseti við Háskóla
Íslands. Munu umræðuefni spanna
allt frá mótverkandi kröftum íbúa-
lýðræðis til undirskriftasafnana og
þátttökuþröskulda í þjóðaratkvæða-
greiðslum.
Að lokum verða umræður um
þjóðaratkvæðagreiðslur á Íslandi,
þar sem við pallborð sitja alþingis-
mennirnir Birgir Ármannsson, Jón-
ína Bjartmarz, Guðjón A. Kristjáns-
son, Steingrímur J. Sigfússon og
Össur Skarphéðinsson. Þau eiga öll
sæti í stjórnarskrárnefnd.
Ráðstefna um þjóðar-
atkvæðagreiðslur