Morgunblaðið - 07.11.2005, Blaðsíða 12

12 MÁNUDAGUR 7. NÓVEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
VIÐSKIPTI/ATHAFNALÍF
TESCO, stærsta smásölukeðja Bret-
lands, gæti þurft að selja einhverjar
af verslunum sínum þar í landi. Þing-
menn, samkeppnisaðilar og ýmsir
fleiri hafa kallað eftir því að stjórn-
völd grípi í taumana til að hægt verði
að draga úr yfirburðastöðu keðjunn-
ar á markaði. Frá þessu segir í frétt á
fréttavef breska blaðsins Observer.
Í fréttinni er haft eftir Jim Dowd,
þingmanni breska Verkamanna-
flokksins, sem stýrir sérstakri þing-
nefnd sem falið hefur verið að rann-
saka stöðuna á smásölumarkaðinum í
Bretlandi, að fjórar stærstu keðjurn-
ar á þessum markaði ráði stærstum
hluta hans og hlutdeild þeirra fari
stöðugt vaxandi.
Dowd segir að þingnefndin sé að
nálgast tæknilega útfærslu á því
hvað sé einokun. Það þurfi að íhuga
lagasetningu til að taka taka á þess-
um málum. Hann segir að það hafi
verið gert í ýmsum geirum atvinnu-
lífsins í Bandaríkjunum, þó þau séu í
forystu kapitalismans í heiminum.
Fleiri sammála
Í frétt Observer er einnig haft eftir
Andrew Sims, sem er einn helsti hug-
myndasmiður samtakanna New
Economics Foundation, að það væri
rökrétt að huga að lagasetningu sem
takmarkar yfirburði einstakra keðja
á smásölumarkaði. Hann segir að
fjórar stærstu keðjurnar í Bretlandi
séu smám saman að hrista af sér
samkeppnina frá öðurm smásölum.
John Fingleton, sem stýrir þeim
hluta breska samkeppniseftirlitsins
sem snýr að því að fylgjast með því
að þar ríki eðlileg samkeppni, (Office
of Fair Trading, OFT), segir í sam-
tali við Observer, að það komi vel til
greina að neyða verslanakeðjur til að
selja frá sér verslanir. Fordæmi séu
fyrir því, en fyrir 15 árum þurftu
stærstu bruggverksmiðjurnar í
Bretlandi að gera það. Segir Fing-
elton að sú aðgerð hafi haft mjög já-
kvæð áhrifá bjórsöluna í landinu.
Í frétt Observer segir að vilji
breskra þingmanna til að koma
böndum á vöxt verslanakeðjanna hafi
aukist eftir að Tesco upplýsti að keðj-
an stefnir að því að meira en tvöfalda
fjölda verslana sinna á næstu tíu ár-
um. Önnur af fjórum stærstu keðj-
unum í landinu, Asda, hefur einnig
gefið út svipaða yfirlýsingu.
Þrýst á birgja
Á sama tíma og stóru verslana-
keðjurnar stækka stöðugt hefur öðr-
um verslunum í smásölunni í Bret-
landi farið fækkandi. Á tímabilinu frá
2001 til 2004 var samtals 7.377 óháð-
um verslunum lokað í landinu.
Í frétt Observer segir að staða
stóru keðjanna sé orðin það sterk, að
birgjar kvarti sáran undan því að
neyðast til að selja vörur sínar án
nokkurs teljandi hagnaðar.
Observer hefur eftir Lucy Neville-
Rolfe, sem stýrir laga- og almanna-
tengsladeild Tesco, að hún voni að
horft verði til þess hvað komi sér best
fyrir almenning í þessu máli öllu.
Hún vonast til þess að stjórnvöld
kynni sér starfsemi keðjunnar ná-
kvæmlega. Þá muni koma í ljós að
það væri ekki góð hugmynd að neyða
keðjuna til að draga úr umsvifunum.
Samkeppniseftirlitið í Bretlandi
(Competition Commission) hefur
vald til að skipa Tesco til að selja frá
sér verslanir. Í frétt Observer segir
að OFT-stofnunin sé nú að íhuga
hvort hún muni leggja til við stofn-
unina að rannsókn verði hafin á mat-
vörumarkaðnum
Markaðshlutdeild Tesco á smá-
sölumarkaði í Bretlandi er um 30%.
Tesco gæti þurft að selja
verslanir í Bretlandi
Þingmenn og fleiri telja koma til
greina að takmarka markaðsyfirburði
stóru verslanakeðjanna í landinu
Eftir Grétar Júníus Guðmundsson
gretar@mbl.is
Fjölgun Tesco áætlar að fjölga verslunum um helming á næstu tíu árum.
ÍSLENSK-kínverska viðskiptaráðið
stendur fyrir hátíðarráðstefnu á
morgun, þriðjudag, í tilefni af 10
ára afmæli ráðsins.
Í tilkynningu frá viðskiptaráðinu
segir að hvergi í heiminum sé jafn-
mikill uppgangur og í Kína um
þessar mundir. Hagvöxturinn í
landinu hafi verið gríðarlegur
undanfarin ár, fyrirtæki spretti
fram og lífskjör þegnanna batni.
Samhliða bættum kjörum hafi kín-
verskum ferðamönnum fjölgað
mjög í Evrópu og því sé spáð að kín-
verskir ferðamenn vera í kringum
100 milljónir í heiminum árið 2020.
Innlendir og erlendir fyrirles-
arar munu á ráðstefnunni fjalla um
sóknartækifæri fyrir íslenska
ferðaþjónustu sem felast í sífellt
vaxandi ferðalögum Kínverja til
Evrópu. Ráðstefnan fer fram í sal A
á Hótel Sögu kl. 13:00–16:30. Sturla
Böðvarsson, samgönguráðherra
opnar ráðstefnuna.
Hægt er að skrá þátttöku með því
að senda tölvupóst á Guðmundu
Smáradóttur, gudmunda@fis.is.
Hátíðarráðstefna íslensk-
kínverska viðskiptaráðsins
TILBOÐ Suður-afríska trygginga-
félagsins Old Mutual í sænska trygg-
ingafélagið Skandia verður ekki
hækkað, jafnvel þótt það gæti orðið til
þess að auka stuðning hluthafa
Skandia við það. Þetta sagði Jim
Sutcliffe, forstjóri OM, á blaðamanna-
fundi í Jóhannesarborg en greint er
frá því á fréttavefnum Bloomberg að
hann hafi jafnframt sagt að fyrirtæk-
ið telji sig eiga góða von um að fá sam-
þykki 90% hluthafanna.
Eins og greint hefur verið frá í
Morgunblaðinu hafa 14,5% hluthafa í
Skandia þegar hafnað tilboðinu og
jafnframt hafa Aktiespararna, sam-
tök sænskra fjárfesta, fengið umboð
um 10 þúsund félaga sinna til þess að
hafna tilboðinu. Ekki er ljóst hversu
stórt hlutfall hluthafa er þar um að
ræða.
Tilboðið átti upphaflega
að vera hærra
Á fundinum vitnaði Sutcliffe jafn-
framt í bréf frá Hans-Erik Anders-
son, forstjóra Skandia, þar sem segir
að tilboðið sé nú orðið fjandsamlegt.
Áður hefur stjórn Skandia neitað að
mæla með tilboðinu, nokkuð sem ger-
ir það fjandsamlegt, en Andersson
hefur hingað til
ekki lýst því yfir
að hann telji svo
vera. Hann hefur
þó gefið það
sterklega í skyn.
Á blaðamanna-
fundi sem fór
fram degi síðar
sagði Sutcliffe síð-
an að upphaflega
hefði tilboðið í Skandia átt að vera
hærra en við áreiðanleikakönnun hafi
veikleikar í fyrirtækinum komið í ljós.
Benti hann á að samlegðaráhrif hefðu
ekki orðið eins mikil og von var á en
jafnframt að skattaafsláttur í framtíð-
inni hefði orðið minni en búist var við.
Harry Vos, forstöðumaður fjár-
festatengsla hjá Skandia, segir í sam-
tali við Dagens Industri að þessi um-
mæli komi honum í opna skjöldu.
„Samkvæmt tilboðslýsingu Old
Mutual frá 19. október styrkti
áreiðanleikakönnunin félagið í trú
sinni á samruna við Skandia,“ segir
Vos og bætir við að ástæða þess að til-
boðið var lægra en upphaflega hafði
verið gefið til kynna sé frekar sú að
OM hafi ekki getað fjármagnað kaup-
in.
Tilboðið í Skandia
verður ekki hækkað
Jim Sutcliffe
HAGNAÐUR breska flugfélagsins
British Airways (BA), þriðja stærsta
flugfélags Evrópu, fyrir skatta á
þriðja fjórðungi ársins dróst saman
um 18% í 241 milljónir punda eða
25,5 milljarða króna en meiri hagn-
aður á sama tímabili í fyrra skýrist
einkum af hagnaði af sölu ástralska
flugfélagsins Quantas. Þá bætist við
að talið er að verkfall á Heathrow í
ágúst hafi kostað félagið á bilinu 3,7
til 4,8 milljarða króna og ekki bætti
úr skák að eldneytiskostnaður Brit-
ish Airways hækkaði um hvorki
meira né minna en rúmt 51% miðað
við sama tímabil í fyrra. Velta félags-
ins á fjórðungnum jókst þó um 8,2%
og farþegum fjölgaði um 6,4%.
Forstjóri British Airways, Willie
Walsh, sagði í samtali við BBC að
niðurstaðan væri ásættanleg en
nauðsynlegt væri að draga enn frek-
ar úr kostnaði en þegar hefur verið
gert.
Verkfall og eldsneytisverð
étur upp hagnað BA
ERLENDIR fjárfestar gætu komið
til með að hafa meiri áhrif á rekstur
bandarískra flugfélaga í framtíðinni.
Bandarísk stjórnvöld skoða nú þann
möguleika að auka áhrif erlendra fé-
laga í bandarískum flugfélögum, s.s.
hvað snertir flugleiðir, markaðssetn-
ingu o.fl., að því er kemur fram í frétt
á vef BBC. Það er gert í þeim til-
gangi að laða að meira erlent fjár-
magn í greinina en allmörg banda-
rísk flugfélög hafa á undanförnum
misserum og raunar allar götur síð-
an 11. september 2001 átt í rekstr-
arerfiðleikum, sótt um greiðslu-
stöðvun eða orðið gjaldþrota.
Samanlagt tap bandarískra flug-
félaga gæti þannig numið allt að 10
milljörðum dala í ár.
Mjög takmarkandi reglur
Núverandi reglur takmarka mjög
áhrif erlendra fjárfesta í bandarísk-
um flugfélögum. Þeir mega þannig
ekki eiga meira en 49% hlutafjár og
geta aðeins ráðið yfir 25% af at-
kvæðamagni og segja stjórnvöld
vestra að ekki komi til tals að breyta
þeim. Þau séu þó að leita leiða til að
auka áhrif erlendra fjárfesta þannig
að þeir hafi meira að segja um
ákvarðanir í flugfélögunum.
„Enginn kjölfestu- eða umbreyt-
ingarfjárfestir er reiðubúinn að
koma inn í flugfélögin ef hann hefur
engin áhrif,“ segir Jeffrey Shane, að-
stoðarráðherra samgöngumála. „Við
teljum að með því að auðvelda þátt-
töku annarra en bandarískra ríkis-
borgara getum við aukið fjármagns-
flæðið til bandarískra flugfélaga.“
Reuters
Mikið tap Delta Airlines er eitt af
þeim bandarísku flugfélögum sem
barist hafa í bökkum.
Vilja erlent
fjármagn í
flugreksturinn
HAGNAÐUR Volkswagen, stærsta
bílaframleiðanda í Evrópu, eftir
skatta á fyrstu níu mánuðum ársins
nam 658 milljónum evra, jafngildi
liðlega 47 milljarða króna á móti 459
milljóna evra hagnaði á sama tíma-
bili í fyrra. Sala félagsins á tíma-
bilinu jókst um 5,3% frá því í fyrra í
um fimm þúsund milljarða króna. Í
bifreiðum talið jókst umsetningin
um 3,1% í 3,86 milljónir bíla. Betri
afkoma skýrist einnig af umfangs-
miklum sparnaðaragerðum hjá
Volkswage, að því er kemur fram í
frétt Das Handelsblatt.
Undir væntingum
Aðkoma Volkswagen á þriðja
fjórðungi ársins reyndist þó vera
undir væntingum markaðsrýna.
Staðan á mikilvægustu mörkuðum
eins og í Kína en umfram allt í
Bandaríkjunum er áfram erfið og
segir í tilkynningu Volkswagen að
gert sé ráð fyrir að samkeppnin
muni aukast enn ferkar.
„Að auki göngum við út frá því að
hið háa verð á hráolíu sem leitt hefur
til hærra methás eldsneytisverðs
muni áfram draga úr kaupáhuga
fólks á bílum,“ segir í tilkynningu
Volkswagen. Þar kom hins vegar
ekki fram nákvæm tala um það
hversu mörgum starfsmönnum
Volkswagen ætlar að segja upp en
sérfræðingar reikna með að bara í
Þýskalandi muni félagið fækka
stöðugildum um tíu þúsund.
Reuters
Bílaturninn Nýir bílar við verk-
smiðju VW í Wolfsburg.
Ekki bjart
framundan hjá
Volkswagen
Eftir Arnór Gísla Ólafsson
arnorg@mbl.is
VERÐ á áli með afhendingu eftir þrjá mánuði náði nýj-
um hæðum á markaði í London snemma á fimmtudag í
síðustu viku, en stuttu eftir opnun hækkaði verðið í 2.019
dollara fyrir tonnið. Verðið hefur ekki verið hærra síðan í
febrúar 1995. Frá þessu er greint í frétt á vefmiðli Fin-
ancial Times.
Við lokun markaðar á miðvikudagkostaði tonnið um
tvö þúsund dollara en þegar leið á fimmtudaginn lækkaði
það lítillega og um hádegi kostaði tonnið af áli 2.010 doll-
ara.
Sérfræðingar telja að mikil spákaupmennska hafi leitt
til þess að verð hækkaði.
Ef marka má verð á framvirkum samningum fyrir
næstu fimmtán mánuði í Nymex-kauphöllinni í New
York má gera ráð fyrir að verð haldi áfram að hækka allt
fram í janúar en taki síðan að lækka lítillega.
Verð á áli ekki hærra í tíu ár
Morgunblaðið/Þorkell