Fréttablaðið - 25.10.2003, Síða 28

28 25. október 2003 LAUGARDAGUR
Alltaf er þörf á einhverjum til aðreka flóttann. Í öðru lagi er
ekki sopið kálið þó í ausuna sé
komið með þetta. Við höfum séð
það áður að íslensk stjórnvöld eru
ótrúlega slyng að skæla út áfram-
haldandi hersetu. Auk þess sem
samtök herstöðvaandstæðinga
sinna almennri baráttu fyrir friði.
Miðað við stefnu núverandi vald-
hafa í Bandaríkjunum þá er enginn
hörgull á verkefnum næstu miss-
erin,“ segir Stefán Pálsson formað-
ur Samtaka herstöðvaandstæð-
inga.
Herstöðvaandstæðingar halda
aðalfund sinn í dag í sal Þjónustu-
miðstöðvar aldraðra að Vesturgötu
7 og í framhaldi af því boða þeir til
almenns málþings þar sem flytja
erindi Gunnar Karlsson sagnfræð-
ingur, Steingrímur Ólafsson rit-
stjóri og Halla Gunnarsdóttir
blaðamaður. Síðan verða almennar
umræður um stöðu mála. Þar verð-
ur meðal annars rædd sú sérkenni-
lega staða sem kom upp og kom
flatt upp á marga, jafnt friðar-
sinna, stuðningsmenn hersins, fjöl-
miðla og stjórnmálamenn, þegar
Bandaríkjamenn boðuðu stórfelld-
an niðurskurð í tengslum við her-
setu sína hérlendis. „Það var líkt
og margir vissu ekki hvernig þeir
ættu að bregðast við. Einhverjir
fóru í gamalkunnar skotgrafir og
svo framvegis en við ætlum að
reyna að draga þetta saman.“
Mótmælaspjöld sígild
Eins og áður sagði er Stefán
þeirrar skoðunnar að verkefnin séu
óþrjótandi og hann hafnar því al-
farið að þetta séu samtök örfárra
einstaklinga.
„Við viðurkennum fúslega að
þetta er ekki stærsta pólitíska mál-
ið í dag. Kemur kannski til af góðu
frá okkar sjónarhorni. Út frá
þröngum íslenskum sérhagsmun-
um. En það hefur sýnt sig að tals-
vert stór hópur lætur sig styrjald-
arrekstur á heimsvísu varða. Og
hvenær sem er getum við fengið tíu
sinnum fleiri til að mótmæla hern-
um heldur en stuðningsmenn hers-
ins gætu fengið út á götu í ein-
hverja aðgerð til stuðnings hon-
um,“ segir Stefán og bætir því við
að fréttabréf herstöðvaandstæð-
inga sé sent út í 1.500 til 1.600 ein-
tökum. „Ekki eru allir borgandi fé-
lagar en samt drjúgur hluti. Og
þetta er tiltölulega rétt félagaskrá
öfugt við það sem víða er. Grisjað
er reglulega af listanum. Og alltaf
hefur einkennt þessi samtök, þvert
á þá ímynd sem þau hafa, að vera
borin uppi af ungu fólki. Í mið-
nefndinni, sem telur tólf manns,
eru níu undir 33ja ára aldri. Svona
hefur þetta verið mjög lengi.“
Stefán lætur engan bilbug á sér
finna þrátt fyrir að rifjaðar séu upp
átakanlega fámennar Keflavíkur-
göngur og fræga mynd af honum
sjálfum einum í hópi veifandi mót-
mælaspjaldi. „Ég held að menn
flestir geri sér nú grein fyrir því að
þar var um uppstillingu að ræða,“
segir Stefán. Og aðspurður hvort
ekki sé úrelt mótmælataktík að
vera með spjöld á lofti segir hann
það tilheyra málstaðnum. „Við höf-
um reynt aðgerðir án spjalda en þá
hafa margir orðið til að fara fram á
spjöld. Spjöldin eru næstum því
jafn órjúfanlegur þáttur mótmæla-
aðgerða og það að vera kalt og vot-
ur í fæturna. Það er eitthvað rangt
við að mótmæla í sól og án spjalds.
Bandaríkjamenn hefja árásir sínar
iðulega í febrúar til að gera stöð-
urnar nógu átakanlegar á Laufás-
veginum fyrir framan sendirráð-
ið.“
Björn ómissandi
Björn Bjarnason dómsmála-
ráðherra hefur látið sig öryggi
landsins mjög varða og sett sam-
an starfshóp sem á að leggja drög
að vörnum gegn sýkla- og eitur-
efnaárás á Ísland. „Ég á voðalega
bágt með að skilja það hugarfar
sem kemur fram í því þegar menn
telja það beinlínis vandamál að
enginn vilji drepa mann. Þessi
lúsaleit að einhverjum óvinum
hefur tekið á sig mjög fíflalegar
myndir. Íslendingar eru bara svo
lánsamir að vera friðsöm smá-
þjóð. Ef eitthvað er sem ógnar
okkur er það einmitt vera hersins
og stuðningur við hernaðarstefnu
Bandaríkjanna - í rauninni það
eina sem verulega getur dregið
athyglina að okkur eða gert okkur
að skotmarki.
Það kemur á óvart að Stefán
talar næstum því hlýlega um
Björn Bjarnason, til dæmis hug-
myndir hans í þá veru að Íslend-
ingum sé nauðsyn á að koma sér
upp einskonar her.
„Hugmyndin er dásamlega gal-
in. En tengsl okkar herstöðvaand-
stæðinga við Björn einkennast af
ákveðinni gagnkvæmri virðingu
þó skringilegt sé að segja það.
Hann telur okkur vera mjög afger-
andi illmenni. Nánast eins og við
séum forsenda fyrir veru hans.
Þetta er af sama toga og þegar
þeim sem eru til vinstri og hægri
er verst við miðjumoðið. Björn trú-
ir því að öryggi sé einungis tryggt
með her. Hann er til í að borga
stórfé með slíku. Þó að maður sé
gersamlega ósammála honum í því
þá er það að sumu leyti heilsteypt-
ara viðhorf en þegar menn telja
herinn óþarfan en vilja hafa hann á
þeim forsendum að hann bjargi
einhverjum störfum.“
jakob@frettabladid.i
Þó fararsnið sé á Bandaríkjamönnum af Miðnesheiði er engan bilbug á Samtökum herstöðvaandstæðinga að finna, segja verkefnin ærin, reka
þurfi flóttann og Björn Bjarnason sé nánast lífsnauðsynlegur andófinu. Samtökin halda aðalfund sinn í dag í Þjónustumiðstöð aldraðra.
STEFÁN PÁLSSON
Segir líkast því að Bandaríkjamenn leggi í stríð meðvitað í febrúarmánuði til að gera mótmælastöður fyrir utan sendiráðið á Laufásvegi
sem átakanlegastar. „Það tilheyrir mótmælum að vera með spjald í hönd, kalt og votur í fæturna.“
Ég á voðalega bágt
með að skilja það
hugarfar sem kemur
fram í því þegar menn telja
það beinlínis vandamál að
enginn vilji drepa mann.
Þessi lúsaleit að einhverju
óvinum hefur tekið á sig
mjög fíflalegar myndir.“
,,
Þingmenn í fastanefnd fjármála-ráðuneytisins í Bretlandi hafa
tekið þarlenda banka á beinið fyrir
„hundingshátt“, og borið upp á þá
„vaxtaokur“ og „að egna gildur“
fyrir fólk. Tilefni þessarar hörðu
gagnrýni eru þeir vextir sem
bankarnir taka af greiðslukorta-
viðskiptum. Frá þessu var skýrt á
vefsetri Breska ríkisútvarpsins,
www.bbc.com
Það voru stjórnendur Barclays,
HBOS, Royal Bank of Scotland og
Lloyds TSB sem þingnefndin tók
til bæna, og sakaði þá um að kæra
sig kollótta um það vaxtastig sem
ákveðið er af Englandsbanka.
Einn nefndarmanna, James
Paskitt, spurði hvernig í ósköpun-
um stæði á því að vextir af
greiðslukortum hefðu aðeins lækk-
að um þriðjung síðan 1992, þegar
almennir bankavextir í landinu
hefðu lækkað um tvo þriðju á sama
tíma. Fátt varð um svör.
Í þessum umræðum hvöttu
þingmennirnir til þess að bankarn-
ir færu að drífa í að setja svo-
nefnda „heiðarleikareiti“ inn á
samninga sína við greiðslukort-
hafa, en „heiðarleikareitur“ á
samningi, einnig kallaður
„Schumer-reitur“ skýrir frá því á
einum stað í ljósu máli sem yfir-
leitt er falið í smáa letrinu, það er
að segja nákvæmlega hver lána-
kjörin eru sem lántakinn er að
undirgangast.
Þingmenn skömmuðu
bankana
Þingnefndin skammaði bank-
ana einnig fyrir að hafa óumbeðið
frumkvæði að því að hækka láns-
heimildir viðskiptavina sinna og
hvetja þá þannig til að taka á sig
aukna vaxtabyrði. Fred Goodwin
frá Royal Bank of Scotland mald-
aði í móinn við þessa gagnrýni og
sagði að bankinn hækkaði stund-
um heimildir viðskipta vina sinna
til að forða þeim frá refsivöxtum.
Eftir fund þingnefndarinnar og
bankamannanna sagði Norman
Lamb, einn þingnefndarmanna:
„Fólk veður í villa og svima og átt-
ar sig engan veginn á reglum um
gjaldtöku fyrir notkun á greiðslu-
kortinum, vaxtalausum tímabil-
um, kynningartilboðum og vafa-
samri markaðssetningu. Svo virð-
ist sem lánveitendur séu ekki
haldnir neinni þörf fyrir að út-
skýra reglur um lántökur fyrir
viðskiptavinum sínum á einföldu
og skiljanlegu máli.“ ■
Breskir þingmenn eru ekki ánægðir með bankana í landinu og tóku bankamenn á teppið:
Bankar skammaðir fyrir vaxtaokur
FRÁ LONDON
Þingmenn í fastanefnd fjármálaráðuneytis-
ins í Bretlandi tóku bankana á beinið fyrir
hundingshátt og vaxtaokur.
Herstöðvaandstæðingar
láta ekki deigan síga