Fréttablaðið - 15.11.2003, Qupperneq 20

20 15. nóvember 2003 LAUGARDAGUR
Reynir Traustason hefur sent frá sér ævisögu Lindu Pétursdóttur fegurðardrottningar. Bókin hefur þegar vakið gríðarlega athygli en þar er
meðal annars fjallað um heimilisofbeldi sem Linda sætti af hálfu Les Robertson sambýlismanns síns.
Milljón fyrir lífsfyllinguna
Ég var að skrifa helgarviðtalvið Lindu fyrir DV í ágúst fyr-
ir rúmu ári. Fyrirsögnin var: ‘Ég
þráði dauðann’ - mjög opinskátt
viðtal. Í miðju því viðtali slökkti
ég á segulbandstækinu og sagði:
Nú förum við í bók,“ segir Reynir
Traustason, blaðamaður Frétta-
blaðsins og rithöfundur.
Að leggja líf sitt á borðið
Út er komin bókin Linda - ljós
og skuggar eftir Reyni og hann er
að segja frá því hvenær það lá
fyrir að hann ritaði sögu Lindu.
Margir spá bókinni mikilli vel-
gengni í jólabókaflóðinu. Jafnvel
metsölu þó hugtakið sé brenglað -
furðanlega margar bækur eru
metsölubækur í ljósi þess að að-
eins er eitt metið hverju sinni. Eg-
ill Örn Jóhannsson, framkvæmda-
stjóri JPV-útgáfunnar sem gefur
bókina út, segir mikla eftirspurn
fyrirliggjandi. „Eftirspurn bók-
sala var slík að við dreifðum
meira magni við útgáfu en við
höfum nokkru sinni gert fyrr.“
Haldið verður upp á útgáfu bókar-
innar á þriðjudag en einmitt þá
verður Reynir hálfrar aldar gam-
all og hefur því tvöfalda ástæðu
til að fagna. En allt um það. Aftur
að tilurð bókarinnar.
„Já, ég gerði mér grein fyrir
því að Linda, sem hefur verið al-
menningseign í öll þessi ár, var að
segja eitthvað einstakt,“ segir
Reynir. „Hún var tilbúin að leggja
allt sitt líf á borðið undanbragða-
laust. Og þar sem við sátum yfir
súrmjólk og rúgbrauði á Hótel
Borg leit hún á mig og svaraði: Já,
hvernig væri það? Þá kveikti ég á
segulbandstækinu aftur og við
héldum áfram með viðtalið.“
Sölumet slegin
Þetta viðtal varð til þess að DV
seldist sem aldrei fyrr - söluhæsta
eintak DV frá upphafi og telst því
sögulegt sem slíkt. Sjö þúsund
eintök voru prentuð aukalega og
seldust öll, eintökum blaðsins var
stolið af bókasöfnum og nánast
slegist um blaðið. Hið sama átti
við þegar Pressan birti árið 1994
frægar nektarmyndir af Lindu.
Það eintak Pressunnar varð sölu-
hæsta eintak þess blaðs. Ritstjór-
inn Karl Th. Birgisson sá í hvað
stefndi og beið í tvær vikur með
birtingu myndanna eða allt þar til
fyrsta tölublað vikublaðsins Ein-
taks kom út. Það var ákveðið
kjaftshögg í upphafi útgáfu þess
blaðs og liður í blóðugri sam-
keppni.
Reynir segir það engu máli
skipta hvað sig varði að kallast
megi að þarna sé hann að róa á
það sem fyrirfram megi teljast
fengsæl mið. „Hér hangir miklu
meira á spýtunni en krónur og
aurar. Þetta er mín fimmta bók en
fyrsta hugmyndin var sú að skrifa
bók um Lindu þó ekki hefði orðið
að því á sínum tíma.“
Góða löggan -
vonda löggan
Hugmyndina fékk Reynir þeg-
ar hann var starfandi sem blaða-
maður á DV haustið 1994 þegar
hin svokölluðu Löggumál Lindu
voru í hámæli. „Ég hringdi í hana
og mál æxluðust þannig að hún
vildi að ég skrifaði hennar hlið.
Pétur Pétursson, sem nú starfar
hjá Og Vodafone, skrifaði um
hvernig þetta horfði við löggunni.
Góða löggan og vonda löggan. Pét-
ur átti í miklum erfiðleikum og
tapaði yfirleitt í keppni um önd-
vegið í blaðinu. Ég hafði á því trú
að löggan hefði farið ómaklega
með hana í þessu máli. Sök hennar
var engin nema að bregðast illa
við því að vera dregin saklaus á
lögreglustöðina. Eftir þessa törn
nefndi ég við hana möguleikann á
bók. Linda tók sér viku umhugs-
unarfrest og sagði svo það ekki
tímabært. Eftir á að hyggja var
það hárrétt hjá henni.“
Blaðamaður - rithöfundur
„Þolinmæði,“ segir Reynir að-
spurður um muninn á því að
skrifa bók og blöð. Hann ætti að
þekkja það. Reynir heldur því
fram að allir blaðamenn gangi
með bók í maganum en dregur svo
í land, menn hafa misstóran maga.
„Annars eru menn að fjalla um
það sama. Fólk og atburði. Bókin
er bara ítarlegri. En ég sé engan
mun í sjálfu sér. Í það minnsta er
um mjög hliðstæð störf að ræða. Í
blaðamennsku fá menn fyrr og
örar sín ‘kikk’ en við bókarskrif
þarf ómælda þolinmæði. Og
stundum fer maður í ákveðið
svartnætti sem fylgir því að vera
mjög lengi að vinna að sama mál-
inu. Þar er ákveðin togstreita. Að
öðru leyti fer þetta mjög vel sam-
an.“
Reynir kannast við að rithöf-
undar tala gjarnan þannig að
blaðamennskan sé ólíkt ómerki-
legri iðja. „Já, ég hef heyrt þá
kenningu að ég eigi ekki að skrifa
bækur af því að ég er blaðamaður.
En... var Hemmingway ekki
blaðamaður? Og fleiri dæmi má
nefna. Ég held að margir af þeim
bestu hafi jafnframt verið blaða-
menn og gert góða hluti þar. Ég
sótti um aðild að rithöfundasam-
bandinu síðasta vor í einhverju
bríaríi. Hélt að ég þyrfti að gæta
minna hagsmuna því ég var á
minni fimmtu bók. Kannski þarf
einhver hæfisnefnd að koma sam-
an og hugsanlega er ég óhæfur
um að vera þar - ég veit það ekki.
Ég hef í það minnsta ekki fengið
svar enn og það eru að koma jól.
Ef sambandið telur sig ekki hafa
þörf fyrir mig sem félaga þá er
það í sátt af minni hálfu. Og ég
mun þá halda mig eingöngu við
mitt blaðamannafélag. En mín
skoðun er nú sú að flestir blaða-
menn geti orðið rithöfundar en
alls ekki allir rithöfundar blaða-
menn.“
Var aldrei fegurðardrottning
Reynir segir mikinn hluta
vinnunnar við bókina eiga sér stað
í kollinum en hin áþreifanlega
vinna hófst í janúar þegar Reynir
flaug til Vancouver í Kanada til
fundar við Lindu og hlýddi á sögu
hennar. „Síðan hefur þetta verið
öllum stundum meðfram starfi
mínu sem blaðamaður. Ég hef átt
frí í tvo daga síðan í ársbyrjun.“
Þó svo að Reynir hafi margt
reynt um sína daga hefur hann
sagt að sig hafi sett hljóðan þegar
hann hlustaði á sögu Lindu.
„Ef menn taka alvarlega því
sem þeir gera fara þeir inn í sögu-
þráðinn og upplifa það sama og
söguhetjan - með sínum eðlilegum
takmörkunum. Ég var til dæmis
aldrei fegurðardrottning. En þeg-
ar ég var að fjalla um viðkvæma
reynslu Lindu tók ég það inn á
mig. Við erum að fjalla um þung-
lyndi, sjálfsvíg, heimilisofbeldi,
alkóhólisma og þessu fylgdu gríð-
arlega erfiðar tilfinningar.“
Aðspurður hvort margt hafi
verið sagt sem ekki er að finna í
bókinni segir Reynir það eðlilega
vera svo. Velja þurfi og hafna.
„Og spyrja sig: Hvert ætlarðu
með bókina? Við ætluðum okkur
að forða einhverjum frá því að
lenda í sömu gryfjunni og Linda.
Ef tekst að bjarga einum þá er til-
ganginum náð.“
Með bakteríuna
Reynir starfaði á árum áður
sem stýrimaður og skipstjóri á
bátum og togurum. Sjóarinn sem
kom í bæinn og gerðist blaðamað-
ur og rithöfundur. Hvað gerðist?
„Ég var orðinn mjög leiður á
sjómennskunni. Mér fannst ekk-
ert óreynt í þeim efnum. Búinn að
sjá allt sem hægt er að sjá á sjó.
Þá var tímabært að reyna eitthvað
nýtt.Og ég var farinn að taka út
fyrir það að hverfa á haf út og
vera langdvölum að heiman.“
Árið 1992 fór Reynir inn á DV
sem sumarmaður. Hann hafði þá
verið fréttaritari blaðsins á Vest-
fjarðamiðum frá árinu 1983.
„Fréttaritarinn á Halamiðum, já.
En þá kviknar þessi hugmynd. En
þetta sumar 1992 náði ég
nokkrum góðum skúbbum. Sigur-
dór Sigurdórsson, sá ástsæli
söngvari, var þá fréttastjóri
blaðsins. Hann sagði við mig þeg-
ar ég var að fara eftir sumarið.
„Þú ert með bakteríuna og verður
kominn aftur í september.“ Sigur-
dór er nokkuð skýr maður. Ég
taldi þetta firru. Var þá með millj-
ón á mánuði sem skipstjóri og
taldi af og frá að hverfa í land sem
blaðamaður með 100 þúsund kall á
mánuði. En S.dór reyndist hafa á
réttu að standa þó það hafi tekið
mig tvö ár að hverfa til baka. Sá
tími var mjög hlaðinn innri tog-
streitu. Átti ég að fórna milljón-
inni fyrir lífsfyllinguna? Já, lík-
lega.“
Sjóari og heimsborgari
Mikið amstur sem fylgir því að
kynna bækur í jólabókaflóði en
Reynir segist njóta þess. „Ef þú ert
með bók sem vekur áhuga hittir
maður þúsundir manna. Þeim mun
fleiri, þeim mun betra. Við kynn-
ingu á Sonju-bók minni í fyrra kom
ég fram á 34 stöðum við upplestur
og áritarnir. Ólíkt notalegra en að
vera með bók og þurfa að grátbiðja
um að fá að lesa upp fyrir 10
manns.“
Reynir segir alla þá sem standi
sér næst komna með leið á sér, sí-
fellt talandi um þetta viðfangsefni
sitt. Áhugi hans er hins vegar
ómældur, hann er óþreytandi að
ræða þetta og nýtur þess að hitta
fólk og spjalla.
Sjóarinn sem kom að vestan er
orðinn landsþekktur maður. Reynir
gefur ekki mikið fyrir frægðina
sem slíka. „Ég lít á mig sem sam-
bland af sjóara og heimsborgara.
En ég vil fyrst og fremst vera
manneskja.“
jakob@frettabladid.is
REYNIR TRAUSTASON
Rithöfundur og blaðamaður. „Mín skoðun er að flestir blaðamenn geti orðið rithöfundar en flestir rithöfundar geta hins vegar ekki orðið blaðamenn.“
LES OG LINDA
Allt virtist leika í lyndi en hið skoska sjarmatröll reyndist ekki allt þar sem það var séð.
Ég var til dæmis
aldrei fegurðardrottning. En
þegar ég var að fjalla um
viðkvæma reynslu Lindu
tók ég það inn á mig. Við
erum að fjalla um þung-
lyndi, sjálfsvíg, heimilis-
ofbeldi, alkóhólisma og
þessu fylgdu gríðarlega erf-
iðar tilfinningar.
,,FRÉTTABLA
Ð
IÐ
/R
Ó
B
ER
T