Fréttablaðið - 31.12.2003, Blaðsíða 18

18 31. desember 2003 MIÐVIKUDAGUR
■ Hlerað á Netinu
Við áramót
Það er komið að áramótum ogenn er það hlutskipti okkar
að nema staðar ofurlitla stund,
líta um öxl yfir farinn veg og
velta fyrir okkur fortíðinni um
leið og við hugum að þeim verk-
efnum sem eru framundan. Ára-
mótin eru að mörgu leyti tími
uppgjörs við hið liðna, tími heit-
strenginga og stefnumótunar.
Þá veltum við því fyrir okkur
hvað framtíðin beri í skauti sér
og hvaða væntingar við höfum
til morgundagsins. Það er hollt
að velta hlutunum þannig fyrir
sér af og til og auðveldar okkur
að meta það sem skiptir raun-
verulega máli.
Úr stjórnmálunum minnist
ég skemmtilegrar og spennandi
kosningabaráttu á árinu sem er
að líða. Ég er orðinn nokkuð
gamalreyndur í pólitík og hef
tekið þátt í mörgum kosningum,
en ég verð að segja að kosninga-
baráttan í vor var ein sú allra
skemmtilegasta sem ég hef tek-
ið þátt í. Þar hélst margt í hend-
ur, en við framsóknarmenn
tefldum fram sterkum fram-
bjóðendum og brydduðum upp á
nýstárlegri kosningabaráttu
sem gafst vel. Ég er afskaplega
stoltur af öllu því unga fólki sem
er komið til liðs við flokkinn og
veit að mikið fylgi okkar meðal
yngstu kjósendanna í kosning-
unum er dýrmætt veganesti inn
í framtíðina.
Auðvitað hefði ég viljað sjá
Framsóknarflokkinn fá meira
fylgi í kosningunum, en við
héldum okkar þingmannafjölda
og fengum miklu betri kosningu
en margir gerðu ráð fyrir. Það
er ekkert einfalt að koma í kosn-
ingabaráttu eftir átta ára ríkis-
stjórnarsamstarf. Í stjórnmál-
um er ekkert sjálfgefið, en ég
tel að báðir stjórnarflokkarnir
geti verið stoltir af þeim mikla
árangri sem náðst hefur og tel
farsælt fyrir þjóðina að með
þeim hafi tekist áframhaldandi
samstarf. Það hefur einkennst
af trausti og virðingu, rétt eins
og á að vera og þarf að vera.
Ég held að staðan í íslenskum
stjórnmálum sé enn að skýrast í
kjölfar alþingiskosninganna, en
því er ekki að leyna að ýmis mál
nú á síðustu dögum hafa orðið til
þess að vekja upp spurningar
um stjórnarandstöðuna. Þannig
treysti stjórnarandstaðan sér
ekki til þess að styðja frumvarp
stjórnarinnar um einhverjar
mestu réttarbætur til handa ör-
yrkjum í Íslandssögunni, upp á
ríflega einn milljarð króna,
væntanlega í því skyni að slá
pólitískar keilur. Mér þótti það
mál raunar allt með miklum
ólíkindum og sorglegt hvernig
menn sáu sér hag í því að snúa
miklu og góðu framfaramáli út í
pólitískan leðjuslag. Staðreynd-
in er sú að í tíð ríkistjórnarinnar
hafa orðið miklar umbætur á
kjörum öryrkja og við vildum
sérstaklega koma til móts við
yngstu öryrkjana með þessum
hætti. Það er sorglegt þegar slík
framfaramál snúast upp í and-
hverfu sína og síst til þess fallin
að greiða fyrir réttindabaráttu
öryrkja, sem auðvitað eiga allt
gott skilið.
Úr starfi mínu sem utanríkis-
ráðherra eru ýmsir atburðir
sem standa upp úr. Mér er t.d.
sérstaklega minnisstætt ferða-
lag sem ég tókst á hendur til
tveggja Afríkuríkja, í tengslum
við starfsemi Þróunarsamvinnu-
stofnunar Íslands. Við fórum til
Úganda, sem við höfum nýlega
tekið upp þróunarsamvinnu við,
og Mósambík. Þá sótti ég einnig
utanríkisráðherrafund Norður-
landanna og ýmissa ríkja í sunn-
anverðri Afríku í borginni
Pemba við strendur Indlands-
hafs.
Í Afríku sá ég þá miklu fá-
tækt og félagslega vanda sem
alþýða manna þarf að kljást við
en jafnframt árangurinn af því
mikla starfi sem Þróunarsam-
vinnustofnun Íslands vinnur í
þessum löndum, t.d. í sjávarút-
vegi og ýmsum félagslegum
verkefnum.
Friður er forsenda þróunar-
samvinnu en sjúkdómar og ör-
birgð geta dregið verulega úr
árangri af slíku starfi. Í mörg-
um ríkjum sunnanverðrar Afr-
íku vofa afleiðingar eyðni-
faraldurs yfir öllu lífi. Í þorpi
eftir þorp eru einungis börn og
gamalmenni þar eð heilu kyn-
slóðirnar hafa orðið eyðni að
bráð. Það er slæm tilhugsun að
þetta þarf ekki að vera svona.
Með bættu aðgengi að lyfjum og
forvörnum gætu sjúkir alið önn
fyrir börnum sínum og færri
sýkst. Eðlilegt er að Ísland verji
meira fé til þessa málaflokks.
Á undanförnum árum hefur
Ísland aukið framlög til þróun-
armála. Árið 1997 setti ríkis-
stjórnin sér það markmið að
verja 0,15% af landsframleiðslu
til þróunarsamvinnu á árinu
2003. Við það hefur verið staðið
og opinber framlög íslenska rík-
isins til þróunarsamvinnu hafa
rúmlega tvöfaldast á þessum
tíma og nema nú tæplega 1,4
milljarði króna, eða 0,17% af
landsframleiðslu. Stefnt er að
því að auka það framlag veru-
lega á næstu árum og ég er
sannfærður um að meðal Íslend-
inga er mikill hljómgrunnur að
standa myndarlega að þessum
málum, enda þekkjum við það
vel að brjótast úr fátækt til
bjargálna.
Viðræður um stækkunar-
samning EES og það sem í kjöl-
far þess fylgdi, m.a. töf á undir-
ritun, annars vegar vegna deilna
Póllands við ESB og síðar
Liechtenstein-málið bar einnig
hátt á árinu. Mig langar að rifja
upp að þegar af stað var farið
voru kröfur framkvæmda-
stjórnar í okkar garð út í hött,
sér í lagi krafan um 38 földun á
framlagi til þróunarsjóða vegna
fátækari ríkja sambandsins. Má
segja að öll utanríkisþjónustan
hafi verið undirlögð við að eiga
viðræður í aðildarríkjunum til
að fá menn ofan af kröfum þess-
um sem við hefðum aldrei getað
sætt okkur við. Um tíma var ég
orðinn áhyggjufullur um afdrif
EES-samstarfsins. Okkur tókst
hins vegar að fá aðildarríkin á
okkar band og umboð fram-
kvæmdastjórnar var ekki það
sem hún hafði óskað eftir í upp-
hafi. Niðurstaðan um fimmfalda
hækkun er mikill sigur í mínum
huga og má segja að ferlið allt
hafi rennt styrkari stoðum undir
samstarfið sem hafði satt að
segja veikst, ekki síst vegna
þess að þekking og áhugi á
samningnum hafði dalað. Róður-
inn mun herðast í stækkuðu
sambandi þrátt fyrir að þar sé
og að finna tækifæri, með nýj-
um mörkuðum og möguleikum
fyrir íslensk fyrirtæki sem er að
finna í þróunarsjóðnum.
Þegar samningaviðræður
voru loks í höfn og samningur
áritaður í júlí var ekki að sjá að
nokkuð gæti lengur komið í veg
fyrir stækkun. Þegar á hólminn
var komið og undirrita skyldi
samninginn í Lúxemborg í októ-
ber kom í ljós að Liechtenstein
átti úti óleyst mál gagnvart
Tékklandi og Slóvakíu og neitaði
að undirrita samninginn. Ísland
og Noregur sýndu samstöðu
með því að veita Liechtenstein
frest til að leysa málið. Þar
beitti ég mér mjög með fjöl-
mörgum ferðum, ótal samtölum
milli deiluaðila og fleiru og upp-
lifði enn á ný hversu viðkvæmar
og flóknar milliríkjadeilur geta
verið. Ég hef sagt það áður að
þetta mál er eitt hið erfiðasta og
um leið eitt viðkvæmasta málið
sem ég hef átt við á ferli mínu
sem utanríkisráðherra. En allt
er gott sem endar vel og skrifað
var undir í Vaduz 11. nóvember
sl. sem var ákaflega farsæl nið-
urstaða fyrir okkur Íslendinga.
Margt fleira mætti nefna sem
stendur upp úr minningunni frá
árinu sem nú er að líða. Aðal-
atriðið er að okkur Íslendingum
gengur vel sem þjóð, enda erum
við duglegt fólk til vinnu og höf-
um metnað til þess að standa
okkur vel. Ég hef mikinn metn-
að fyrir hönd minnar þjóðar og
sé fyrir mér miklar framfarir í
þessu landi á næstu árum. Til
þess höfum við allar undirstöð-
ur og nauðsynlegan grunn.
Framundan er mikið hagvaxtar-
skeið, ótal tækifæri og um leið
spennandi áskoranir. Við skul-
um ganga hægt inn um gleðinn-
ar dyr, en grípa þó óhikað þau
tækifæri sem bjóðast.
Ég þakka gott samstarf á ár-
inu sem er að líða og óska öllum
landsmönnum guðsblessunar og
farsældar á nýju ári. ■
ÁR HERNAÐARVÉLARINNAR „Ársins
2003 verður lengi minnst sem árs-
ins sem bandaríska hernaðarvélin
fór í tilefnislaust árásarstríð við
Írak - stríð sem nú er reynt að selja
eftir á sem „vel heppnað“, vegna
þess að það var stutt og náði „mark-
miðum sínum“ sem raunar breytt-
ust svo hratt að erfitt var að henda
reiður á. Nú á allra seinustu dögum
kemur í ljós að markmiðið var að
„ná Saddam Hussein“ og stuðnings-
menn stríðsins hafa fagnað eins og
þeir hafa unnið mikilvægan sigur í
umræðunni - þó að það sé erfitt að
hælast mikið í ljósi þess að ekki
nokkur einasti andstæðingur stríðs-
ins hélt því fram að ekki ætti að
fara í stríð vegna þess að Saddam
Hussein myndi ekki nást.“
Ármann Jakobsson lítur til baka á
Múrinn.is
LÆTI Í ÁRSBYRJUN „Árið hófst með
látum. Fáeinir flokksfélagar mínir
reyndu allt hvað af tók til að koma í
veg fyrir að mér yrði stillt upp á
framboðslista flokksins í Reykja-
vík. Sumir af einhverri illskiljan-
legri óvild í minn garð, aðrir til að
forðast átök um uppstillinguna og
enn aðrir sjálfum sér til framdrátt-
ar. Það var gott í þeim hremming-
um sem þá gengu yfir að finna
hverjir voru raunverulegir vinir
manns og hverjir viðhlæjendur.
Verstir voru þó þeir sem léku
tveimur eða fleiri skjöldum, þóttust
styðja mann eina stundina en níddu
mann svo á bak hina næstu sjálfum
sér til framdráttar. Það framapot
fór ekki alltaf vel með vinskapinn.“
Guðjón Ólafur Jónsson rifjar upp
árið á Hriflu.is
SKAFLAR ÁRSINS „Gönguferðin í
bylnum er alls ekki ósvipuð því ári
sem nú er að líða. Árið 2003 byrjaði
með látum og allt leit út fyrir að
vorinu myndi fylgja ýmis konar
ófögnuður og hrakfarir sem loks
myndu ríða okkur að fullu og grafa
okkur undir eitt allsherjar snjó-
skafl. En mamma prjónar sannar-
lega góða ullarsokka og við
komumst klakklaust úr verstu klíp-
unni með hjálp hlífðarfatnaðar.
Þegar litið er til baka yfir árið eru
skiptar skoðanir um árangur
flokksins í í kosningum sl. vors.
Eitt er þó á hreinu að Samfylkingin
var ágætlega búin til að takast á við
þann blindbyl er beið okkar í maí.
Við fengum ekki far með jeppum
eða smábílum enda þurftum við að
treysta á limi okkar og liði.“
Dagbjört Hákonardóttir lítur um
öxl á Pólitík.is
Áramótaávörp
formanna
Fréttablaðið bauð formönnumþeirra fimm stjórnmálaflokka
sem sæti eiga á Alþingi að birta
áramótaávörp í blaðinu í dag. Þrír
formenn, Guðjón A. Kristjánsson,
formaður Frjálslynda flokksins,
Halldór Ásgrímsson, formaður
Framsóknarflokksins og Stein-
grímur J. Sigfússon, formaður
Vinstrihreyfingarinnar - græns
framboðs, þáðu boðið.
Engin ávörp bárust frá Davíð
Oddssyni, formanni Sjálfstæðis-
flokksins né Össuri Skarphéðins-
syni, formanni Samfylkingar. ■
Áramótaávarp
HALLDÓR ÁSGRÍMSSON
■ formaður Framsóknarflokksins og
utanríkisráðherra fjallar um
árið sem er að líða.
Á r a m ó tt a á v ö r p
ff o r m a n n a