Fréttablaðið - 11.05.2004, Blaðsíða 25

Myndir sem birst hafa að undan-
förnu um framferði hernámsliðsins í
Írak gagnvart stríðsföngum sínum
hafa vakið mikinn óhug um allan
heim og beint athyglinni að þeim
reglum sem gilda í stríði. Nú getum
við hér á landi lesið okkur til um
þessar reglur á íslensku því Genfar-
samningarnir eru komnir út eftir
margra ára þýðingarvinnu. Útgáfan
er samstarfsverkefni Rauða kross
Íslands og utanríkisráðuneytisins.
Eftir að myndirnar birtust var í
fjölmiðlum haft eftir einum þeirra
hermanna sem tóku þátt í pyntingun-
um að viðkomandi hefði ekki fengið
neina fræðslu um mannúðarlög og
hefði því ekki vitað að svona lagað
mætti ekki. Nú mætti halda að al-
menn siðferðisvitund ætti að nægja
til að koma í veg fyrir þá meðferð á
föngum sem við sjáum í myndunum.
En sagan sýnir að skráðar reglur eru
bókstaflega lífsnauðsynlegar fyrir
varnarlausa fanga sem eru algjör-
lega á valdi óvina sinna. Samning-
arnir gera hvort tveggja að vernda
þá sem ekki taka þátt í átökum (til
dæmis stríðsfanga og óbreytta borg-
ara) og setja skorður við því afli sem
leyfilegt er að beita. Ef hægt væri að
telja þau mannslíf sem Genfarsamn-
ingarnir hafa bjargað fengist vafa-
laust há tala.
Eins og við höfum orðið rækilega
vör við á síðustu mánuðum þá er
stríð ekki eitthvað sem leið að mestu
undir lok með heimsstyrjöldinni síð-
ari. Það er jafn mikill partur af veru-
leikanum og samtíðinni og það hefur
alltaf verið. Stríð snýst um yfirráð
og völd. Í þeim hildarleik eru börnin
afgangsstærð. Samt eru afleiðingar
stríðs alvarlegri, miskunnarlausari
og afdrifaríkari fyrir börn en fyrir
nokkurn annan hóp. Þau eru varnar-
laus og berskjölduð, bæði gagnvart
hinum fullorðnu sem heyja stríðið og
gegn sjúkdómum, matarskorti og
fráfalli foreldra sem stríð hefur svo
allt of oft í för með sér. Á næstunni
ætlar Rauði kross Íslands að einbeita
sér að fjáröflun vegna verkefna sem
tengjast aðstoð við börn á stríðs-
svæðum. Samkvæmt Genfarsamn-
ingunum njóta börn sérstakrar
verndar og eiga rétt á aðstoð við sitt
hæfi. Rauði kross Íslands starfar
víða um heim að aðstoð við börn,
bæði á stríðssvæðum og annars stað-
ar þar sem þörfin er mikil. Í Kabúl í
Afganistan starfar Steina Ólafsdóttir
sjúkraþjálfari að því að opna mið-
stöð fyrir heilalömuð börn. Á heima-
stjórnarsvæðum Palestínumanna
vinnur Rauði kross Íslands í sam-
vinnu við danska Rauða krossinn og
palestínska Rauða hálfmánann að
sálrænum stuðningi við stríðshrjáð
börn. Í sunnanverðri Afríku njóta
börn sem hafa misst foreldra sína úr
alnæmi stuðnings til þess að búa hjá
fósturforeldrum og fara í skóla.
Stuðningur Íslendinga við verk-
efni til hjálpar börnum í stríði er lið-
ur í því að framfylgja Genfarsamn-
ingunum. Það sama má segja um út-
breiðslu þekkingar um samningana,
einnig hér á landi þar sem friður hef-
ur ríkt um langt skeið. Ákvörðun Há-
skólans á Akureyri að leggja áherslu
á kennslu í mannréttindum og mann-
úðarlögum er einnig mikilvægt
framlag til eflingar á þekkingu og
umræðu um Genfarsamningana hér
á landi. Samkvæmt sameiginlegri
yfirlýsingu utanríkisráðuneytisins
og Rauða krossins á Alþjóðaráð-
stefnu Rauða krossins og Rauða hálf-
mánans í desember í fyrra ætlum
við á næstunni að stíga enn frekari
skref til þess að framfylgja ákvæð-
um Genfarsamninganna. Eins og
myndirnar frá Írak sýna svo ljóslega
verður aldrei fullunnið það verk að
fræða fólk um það hvaða reglur
gilda í stríði. Höfundur er framkv.stjóri RKÍ.
Við hvetjum lesendur til að senda okkur
línu og segja skoðun sína á fréttum
blaðsins, viðhorfum sem birtast í blaðinu
eða leggja orð í belg um málefni líðandi
stundar. Bréf skulu vera stutt og gagnorð,
50–200 orð að lengd. Ritstjórn áskilur
sér rétt til að stytta aðsent efni.
Vinsamlega sendið efnið í tölvupósti á
netfangið greinar@frettabladid.is.
Stríð eru líka takmörkunum háð
17ÞRIÐJUDAGUR 11. maí 2004
Þá og nú
Tuttuguogsjö mánuðir. Það eru ekki
nema rétt rúmlega tvö ár síðan formað-
ur Samfylkingarinnar lýsti því hátíðlega
yfir á Alþingi að það væri stefna flokksins
að opinberri stofnun yrði fengin í hend-
ur „þau tæki sem hún þarf“ til að skipta
fyrirtækinu Baugi hf. upp. Þarna átti nú
ekki að láta sér nægja að setja einhverj-
ar skorður við útþenslu fyrirtækisins, nei
það var nú hvorki meira né minna en
„skoðun okkar í Samfylkingunni“ að hið
opinbera ætti að fá þau tæki sem þyrfti
til að skipta fyrirtækinu upp. Og það var
eins og Baugur var þá. Það eru liðnir tutt-
uguogsjö mánuðir frá því að Samfylking-
in vildi að hið opinbera skipti Baugi upp
og hvað hefur breyst síðan þá? Jú það
sem hefur helst breyst er þetta: 1. Baugs-
samsteypan hefur hagnast um milljarða
króna með ýmsum viðskiptum. 2. Baug-
ur hefur verið skráður af markaði og er
því ekki lengur í undir reglum Kauphall-
arinnar. 3. Baugur hefur eignast tvö af
þremur dagblöðum landsins og margar
sjónvarps- og útvarpsstöðvar. 4. Samfylk-
ingin má nú ekki heyra á það minnst að
fyrirtækinu sé skipt upp.
Vefþjóðviljinn á andriki.is
Toppmenn í frelsi
Talsverðar breytingar urðu á stöðu
manna í Frelsisdeildinni [hjá Heimdalli,
félagi ungra sjálfstæðismanna]. Bjarni
Benediktsson skaut sér upp úr því
tuttugasta í það tíunda. Verður það að
teljast afar gott. Heildarstig deildarinnar
aukast enn og hafa nú þingmenn aðeins
eitt mínusstig að meðaltali. Á toppnum
nær Sigurður Kári öðru sætinu af Guð-
laugi Þór sem fellur niður í fimmta sæti.
Sigurður er nú sex stigum á eftir Pétri H.
Blöndal sem heldur toppsætinu. Birgir
Ármannsson hefur blandað sér í topp-
baráttuna og er í þriðja sæti með átta
stig.
Ritstjórn á frelsi.is
Til minnkunar
Skjár einn hefur orðið sér til sérstakrar
minnkunar með því að lýsa áhuga sínum
á að kaupa Stöð 2 meðan ríkisstjórnin
ofsækir Norðurljós. Enginn getur séð
þetta sem annað en tilraun til að koma
fjölmiðlinum í hendur eigenda sem eru
ríkisstjórninni þóknanlegir. Andstaðan
við fjölmiðlafrumvarpið er orðin svo al-
menn að ég velti fyrir mér hvort nokkrir
séu orðnir eftir nema Styrmir, Magnús
Ragnarsson, Illugi Gunnarsson, Andrés -
og Davíð? Man ekki eftir öðrum í svipinn.
Framsóknarmenn eru í fári að reyna að
ná fram breytingum á málinu - maður
spyr sig hvort eitthvað sé að marka at-
ganginn í allsherjarnefndinni eða hvort
það sé bara sjónarspil? Hvernig tókst
Bjarna Benediktssyni að verða mesti
kerfiskarl þingsins á örfáum mánuðum?
Hinir ungu sjálfstæðismennirnir ganga
um með hauspoka.
Egill Helgason á strik.is
AF NETINU
SIGRÚN ÁRNADÓTTIR
SKRIFAR UM GENFARSAMNINGANA