Fréttablaðið - 08.05.2004, Blaðsíða 20

20 8. maí 2004 LAUGARDAGUR
Séra Örn Bárður Jónsson, sóknarprestur í Neskirkju, hefur hvað eftir annað vakið athygli fyrir gagnrýninn málflutning, nú síðast út af
stríðsrekstri í Írak og stuðningi Íslendinga við hann. Örn hefur áður látið í sér heyra en mörgum er í fersku minni þegar hann var settur af
sem ritari Kristnihátíðarnefndar vegna smásögu sem hann skrifaði.
Þegi ekki yfir órétti
Örn Bárður Jónsson, sóknar-prestur í Neskirkju, má vel
kallast baráttuklerkur. Það var
fyrir hans tilstilli sem nýleg
prestastefna sendi frá sér ályktun
þar sem hún harmaði stuðning
stjórnvalda við Íraksstríðið, en í
predikunum sínum hefur Örn
Bárður gagnrýnt stríðsreksturinn
í Írak og sömuleiðis deilt á Ísra-
elsstjórn vegna ofsókna hennar
gegn Palestínumönnum. Málflutn-
ingur hans hefur hvað eftir annað
vakið athygli.
„Taki maður ekki afstöðu gegn
órétti þá er maður hluti af órétt-
lætinu,“ segir Örn Bárður. „Köll-
un presta felst í því að boða fagn-
aðarerindið sem varðar mannlífið
allt. Hlutverk mitt hlýtur að felast
í því að tengja kristinn boðskap
við veruleikann. Það er ábyrgð að
segja og ekki síður að þegja um
ákveðin mál. Ef ég stend við veg-
inn og hrópa hvatningarorð að
manni sem er að berja annan
mann þá er ég samsekur. Ef ég
styð það að hafið sé ólöglegt inn-
rásarstríð þá verð ég um leið að
taka ábyrgð á öllu stríðinu. Ég get
ekki sagt eftir á: „Ég meinti þetta
ekki svona. Ég studdi að vísu
stríðið en ég vildi ekki að það
gengi svona langt“. Samkvæmt
því orsakasamhengi sem ég var
að lýsa þá eru þeir Íslendingar
sem ekki hafa andmælt Íraks-
stríðinu í vissum skilningi ábyrgir
á pyntingum sem íraskir fangar
hafa verið beittir.
Íslendingar eru miklar tilfinn-
ingaverur. Stundum er sagt að
þeir kunni ekki að rökræða, geti
einungis rifist og slegið um sig
með skáldatöktum. Í Íraksmálinu
er eins og þjóðin hugsi ekki í or-
sakasamhengi. Um 90 prósent
þjóðarinnar lýstu sig andvíg
Íraksstríðinu rétt áður en þing-
kosningar voru í landinu. Stærsti
hluti þeirra sem voru á móti stríð-
inu kaus síðan stjórnvöld sem
studdu stríðið.
Ég hef gagnrýnt Íraksstríðið.
Að baki mér hef ég ekki ómerkari
kirkjuleiðtoga en Jóhannes Pál
páfa, erkibiskupinn af Kantara-
borg og samtök eins og Lútherska
heimssambandið og Alkirkjuráð-
ið. Hinn breiði kirkjuheimur segir
nei við þessu stríði. Lútherska
kirkjan í Bandaríkjunum er and-
víg stríðinu en þar í landi er auð-
vitað líka að finna aðrar kirkju-
deildir með aðra guðfræði og til-
tekinn skilning á orði Guðs. Þær
líta svo á að þær séu í herför og
réttlæta stríðið þannig. George
Bush segist fara í þennan leiðang-
ur fyrir tilstilli Guðs. Það er
erfitt, og satt að segja ómögulegt,
að rökræða við menn sem segja:
„Guð segir mér að gera þetta“. Í
samskiptum sínum við Palestínu-
menn segja Ísraelsmenn: „Guð
gaf okkur þetta land“. Hverju á
maður að svara slíku? Ef ég segði
við þig: „Guð sagði mér að ég ætti
íbúðina þína,“ þá geturðu ekki
rökrætt það við mig, þú stendur
berskjölduð frammi fyrir fullyrð-
ingunni, sem er einhvers konar
boðskapur að handan. Og hver
getur tekið sér slíkt vald að vita
hvað handanveran segir?“
Offors Ísraelsstjórnar
Örn Bárður segir að sér hafi
fundist samúðin sem Bandaríkin
fengu 11. september mjög mikil-
væg. „Ég hefði viljað sjá alþjóða-
samfélagið virkja þessa miklu
samúð til samræðu um ástandið í
heiminum. Í vissum tilfellum
erum við að glíma við viti firrta
öfgamenn, þar sem sumir
múslimar eru. Enginn heilvita
maður er að verja þá. En það býr
eitthvað að baki þegar palestínsk
móðir bindur á sig sprengibelti,
fer á markað og sprengir sig í loft
upp. Eitthvað mikið er að þar sem
slíkt gerist. Ætli það sé alveg að
ástæðulausu að arabaheimurinn
gagnrýnir Vesturlönd? Ég held
ekki. Hins vegar er íslam í vissum
skilningi hættulegur hugmynda-
heimur, öfgafullur á köflum og
lönd íslams öldum á eftir Vestur-
löndum hvað varðar lýðræði og
þróun þjóðfélags og mennta. Sag-
an geymir hins vegar dæmi um
mikilsvert framlag arabaheims-
ins til heimsmenningarinnar. Ég
tel að efla þurfi samtal á milli
menningarheima og að við þurf-
um að setja múslimum sem vilja
setjast að á Vesturlöndum ákveð-
in skilyrði um að laga sig að gild-
ismati sem þar er við lýði. Við
þurfum að veita þeim ákveðið að-
hald, hafna öllu ofbeldi, en hefja
samræðuna til vegs og virðingar í
samskiptum einstaklinga, hópa og
þjóða.“
Í nýlegri grein í Fréttablaðinu
sakar formaður félagsins Zíon
Örn Bárð um að sá gyðingahatri
meðal íslensku þjóðarinnar. Til-
efnið er predikun en þar sagði
Örn Bárður á einum stað um
stuðning George Bush við Ísraels-
stjórn: „Voldugasti maður verald-
ar er líka hræddur og í óttanum
velur hann að selja sálu sína og
þjóðar sinnar „af ótta við Gyð-
inga“. Er það ekki hlálegt að
hugsa til þess að heiminum skuli
stjórnað með peningum, 30 silfur-
peningum, eins og sannast hefur í
makki forystumanna Bandaríkj-
anna og Ísraels?“
„Umrædd ummæli Zíonistans,
Ólafs Jóhannssonar, sem er með
fasta þætti á Omega, eru ekki
svara verð. Þau dæma sig sjálf,“
segir Örn Bárður. „Söfnuðurinn
sem hlustar á prédikanir mínar
veit betur og ræður mínar eru
birtar á vefsíðu kirkjunnar, nes-
kirkja.is. Tilvísunin í óttann við
Gyðinga kom úr guðspjallinu.
Lærisveinarnir lokuðu sig inni
eftir krossfestinguna „af ótta við
Gyðinga“ og ég tók þetta orðalag
upp sem stílbragð því frétta-
skýrendur, meðal annars Mogg-
inn, höfðu tekið þann pól í hæðina
að Bush hefði samið við Sharon og
gefið honum lausan tauminn, til
þess að tryggja sér fylgi gyðinga
fyrir næstu kosningar. Hann er
með öðrum orðum hræddur við að
fá gyðinga upp á móti sér. Þetta
kallaði Morgunblaðið í forystu-
grein „ógeðfellt bandalag“.
Mér finnst ríkisstjórnin í
Ísrael fara fram með miklu of-
forsi og á þann hátt sem ég get
ekki samþykkt sem kristinn mað-
ur,“ segir Örn Bárður. „Ég get
heldur ekki samþykkt hryðjuverk
Palestínumanna og ég get ekki
samþykkt framgöngu Bandaríkja-
manna í Íraksstríðinu og ekki
þátttöku Íslendinga í því.“
Alinn upp sem sjálfstæðis-
maður
Ert þú mjög pólitískur maður?
„Ég vona að í mér búi rík rétt-
lætiskennd. Ég er alinn upp sem
sjálfstæðismaður. Amma mín og
afi í föðurætt voru gallharðir sjálf-
stæðismenn og faðir minn var það
einnig, svo og lunginn úr fjölskyld-
unni. En sjálfstæðisstefnan sem
þau aðhylltust var allt önnur en sú
sem nú ríkir. Mér finnst sú stefna
komin út í aðra sálma og segja má
að kvótakerfið hafi til dæmis opn-
að augu mín fyrir því. Ég á hins
vegar alls ekkert sökótt við Sjálf-
stæðisflokkinn, Framsóknarflokk-
inn eða aðra flokka. Ég tel mig
taka afstöðu á hverjum tíma til
mála en ekki til manna eða flokka.
Einhverjir virðast halda að gagn-
rýni mín á tiltekin mál stjórnvalda
FERILL ARNAR BÁRÐAR
ÚR VIÐSKIPTUM Í GUÐFRÆÐI
Örn Bárður er fæddur á Ísafirði 23. nóv-
ember 1949. Sonur Salóme Margrétar
Guðmundsdóttur húsmóður og verslun-
armanns og Jóns Örnólfs Bárðarsonar
kaupmanns og iðnrekanda.
Hann tók verslunarpróf frá VÍ árið 1969
og fór þá beint í starfsnám í endurskoð-
un, til ársins 1972, er hann varð fram-
kvæmdastjóri Silfurtúns hf. til ársins
1978. Þá fór hugur Arnar að snúast í átt
til guðfræði. Árið 1977 stundaði hann
nám í eitt ár í guðfræði hjá Youth with
a Mission í Englandi, og eftir að hafa
verið fulltrúi við Útvegsbanka í eitt ár
varð Örn Bárður djákni í Grensássókn
árið 1979.
Guðfræðipróf tók Örn Bárður frá HÍ árið
1984, 34 ára að aldri. Í kjölfarið varð
hann aðstoðarprestur í Garðasókn
1984-1985 og síðan sóknarprestur í
Grindavíkurprestakalli. Hann varð verk-
efnisstjóri á Biskupsstofu árið 1990 og
fræðslustjóri kirkjunnar árið 1995. Frá
1999 hefur Örn Bárður verið prestur í
Neskirkju með hléum.
Annað: Örn Bárður var ritari stjórnar
Golfklúbbs Garðabæjar og Kópavogs
1995-1999. Einnig var hann ritari Kristni-
hátíðarnefndar frá 1993-1999.
GAGNRÝNINN PRESTUR
„Einhverjir virðast halda að gagnrýni mín á
tiltekin mál stjórnvalda beinist gegn
stjórnarflokkunum tveimur, en svo er ekki.
Hins vegar beinist hún gegn tilteknum
ákvörðunum þeirra. Og ég geri ráð fyrir að
ég muni ekki þegja yfir órétti sem verða
kann þótt stjórnarskipti verði.“
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/G
VA
Ég hef gagnrýnt
Íraksstríðið. Að baki
mér hef ég ekki ómerkari
kirkjuleiðtoga en Jóhannes
Pál páfa, erkibiskupinn af
Kantaraborg og samtök
eins og Lútherska heims-
sambandið og Alkirkjuráð-
ið. Hinn breiði kirkjuheimur
segir nei við þessu stríði.
,,