Fréttablaðið - 13.03.2004, Blaðsíða 14
Það hlaut að koma að því eftirinnlenda sigra í jafnréttis-
baráttunni að hugsjónakynin
sneru sér að alþjóðlegra máli,
eins og því að samkynhneigð pör
fái að ganga í hjónaband „fyrir
Westan“ eins og sagt var á
Kanatímanum þegar við áttum
Bandaríkin en þau ekki okkur.
Maður opnar vart blað eða
skrúfar frá fjölmiðli að ekki
heyrist tekið á þessu með ein-
hverjum hætti,
helst munnlegum
að íslenskum sið,
svo fyrrverandi
kynvillingar, nú-
verandi samkyn-
hneigðir, fái að
njóta sömu rétt-
inda og hjón án
ómegðar.
Maður sér grát-
klökkar konur í
Kastljósinu af-
myndast og segja
með raddátaki, að
þær nái því ekki
að samkynhneigð-
ir megi ekki gera
hvað sem þeim þóknast í rúminu
heima hjá sér. Fréttamenn halda
þó andlitinu, samúðarfullir á
svip. Að lokum er sæst á hið
besta mál, að hommar megi fara
í hjónaband.
Ekki eru eftirbátar í útvarp-
inu. Þeir vilja að stjórnarskrá
Bandaríkanna verði breytt, ekki
með valdi heldur viðbót homm-
um og lesbíum í hag. Í ýmsum
þáttum er samt efast um að
hægt verði að breyta hugarfar-
inu í Texas, en verði hægt að
breyta því í hinum ríkjunum, þá
hefur mikið unnist. „Texas má
sigla sinn sjó með óréttlætið.“
Ekki láta dagblöðin sitt eftir
liggja. Þau eru upp til hópa (þrjú
í stórhópnum á dagblaðamark-
aðnum) svo mikið á línunni að
meginundirstaða þeirra gæti
verið gólandi homma- og lesbíu-
ger.
Prestar ættu að vara sig
Margir prestar eru líka
hlynntir giftingum og láta ljós-
mynda sig með spenntar greipar
á Biblíunni og Krist á krossi í
baksýn, bugaða af sektarkennd
yfir „hommafóbíu“ kirkjunnar.
Aðrir staðhæfa að Guð þekki
mun á kynjum í giftingarhug og
vilji að þau gagnstæðu en sam-
stæðanlegu gangi í það heilaga,
hommar séu ekki á hans vegum
við altarið. En hafi hann ekki
skapað homma og lesbíur, hver
gerði það þá? Ekki andskotinn,
þó það væri honum líkt. En ekk-
ert stendur um sköpunarverk
hans í biblíuútgáfunni frá 1981.
Prestar fylgjandi homma- og
lesbíugiftingum ættu að vara
sig. Haldi þeir svona áfram gæti
endað með því að kynjafræðin í
Háskólanum sönnuðu að Jesús,
sonur einstæðrar móður, hafi,
sökum pabbaleysis, orðið
hommi og safnað kringum sig
strákum, tólf ógiftum lærisvein-
um sem voru aldrei við kven-
mann kenndir. Takið eftir því.
Getur verið að kirkja Krists hafi
verið reist á tólf manna stelli af
laumuhommum og snúist upp í
andstæðu sína með hommahatri,
sem oft hendir menn og stofnan-
ir í feluleiknum kringum eðli
sitt?
Hreinlegt á
hommaheimilum
Umræður í fjölmiðlum eru
aðeins toppurinn á borgarís-
jakanum. Fólk talar ekki um
annað í farsíma en réttmæti
hjónabands fólks af sama kyni,
oft vegna þeirrar skoðunar að
„samkynhneigðir kunni að gift-
ast“. Lýst er á innfjálgan hátt
myndum í Séð og heyrt af inn-
lendum giftingum. Þar halda
„brúðir tvær“ á kampavíns-
glösum umvöfðum rósum. Hjá
„brúðgumunum“ tveimur er
sami kampavíns- og rósastíll, en
þeir vefja sinni rós þannig um
glasið að hægt verði að fá sér
sopa. Ein hommarós hindrar
ekki, en hæpið að hægt sé að
drekka úr lesbíuglasi á kafi í
rósum. „Það er ekkert pláss fyr-
ir varirnar,“ segja sérfræðingar.
En það sem mælir mest með
giftingum karlmanna af sama
kyni er hvað þeir halda heimil-
inu hreinu. „Þeir eru alltaf með
klútinn á lofti, lausir við kynja-
baráttuna, en ekki rykið.“ Þetta
er staðhæft eins og áttatíu pró-
sent þjóðarinnar eigi innan-
gengt á hommaheimili til að sjá
„allt puntið“.
Réttlætið sigrar
Við þessu er ekkert að segja
annað en það að réttlætið hlýtur
að sigra í þessum hjónabands-
vanda sem öðrum. En hvernig
fer ef fólk vill giftast köttum
sínum, hundum og bílum? Það
segist elska bílinn sinn, köttinn
og jafnvel ruslatunnuna.
Gleymum ekki að í vissum
trúarsöfnuðum í Bandaríkjun-
um er hægt að giftast hvölum og
talið að næstum hver hvalur við
Ísland hafi verið beittur gifting-
arofbeldi, oft af börnum, þótt
hann hafi ekki hugmynd um það.
Hvalir synda bara í sjónum sem
þeim er nóg, að minnsta kosti
þangað til þeir gera sér grein
fyrir að þeir eru ekklar eða
ekkjur og réttbornir erfingjar.
Grípur þá peningagræðgin
líka um sig hjá þeim?
En kannski veit hvalastofn-
inn um örlög Keikós og dollar-
ans: Gengi hans um þessar
mundir er ekkert til að hrópa
húrra fyrir með sporða-
köstum.■
Loðnu er ekki hægt að veiðahvenær sem er. Hún kemur og
hún fer og þess vegna verður að
veiða hana á tímanum þar á milli.
Þess vegna eru meiri kröfur sett-
ar á skipstjóra loðnuskipa en
almennt gerist.
Það sem af er
vertíðinni hefur
veður verið
vont, verra en
elstu menn
muna. Það er
undir þeim
kringumstæðum sem meiri hætta
er á að illa fari. Blessunarlega
hefur dregið mikið úr sjóslysum
og skipskaðar er fátíðir. Stærri,
öflugri og betur búin skip hafa
aukið öryggi sjómanna.
Það kemur samt ekki í veg fyr-
ir að maðurinn ræður mestu um
hvernig fer. Það er í valdi hvers og
eins hversu lengi hann er að veið-
um þegar veður eru válynd. Það er
til þess ætlast að loðnuvertíð skili
góðum ávinningi. Ekki bara fyrir
útgerðirnar, líka fyrir sjómennina.
Það vita skipstjórarnir og á þá eru
lagðar skyldur. Skipin eru stór og
dýr og það þarf að afla vel. Sjó-
mennirnir, hver og einn, treysta á
góða afkomu og eru þess vegna til-
búnir að vinna við erfiðar aðstæð-
ur. Þeir mynda þrýsting.
„Þetta er reyndar búið að vera
mjög erfið vertíð,“ segir Gísli
Runólfsson, skipstjóri á Bjarna
Ólafssyni AK, í samtali við Frétta-
blaðið um yfirstandandi vertíð.
„Loðnan kom seint og það er mik-
ill kvóti eftir og mikil pressa á
mönnum. Aðstæður hafa verið
mjög erfiðar undanfarið út af
sunnanáttinni. Ég man ekki eftir
að menn hafi verið við veiðar í
svona slæmum veðrum. Loðnan er
mjög nálægt landi og menn eru
alltaf að teygja sig lengra og
lengra á eftir henni. Það má ekk-
ert út af bregða, þá fer eins og fór
fyrir Baldvin. Það hefði svo sem
hver sem er getað lent í þessu.“
Gísli segir það sem margir
hugsa. Vont veður og hversu stutt
vertíðin er verður til þess að skip-
stjórarnir eru að veiðum við að-
stæður sem þeir væru ekki við
annars. Hefðu þeir lengri tíma biðu
þeir af sér versta veðrið en legðu
ekki skip og áhöfn í óþarfa hættu.
Þegar Gísli var spurður hvort
skipstjórarnir væru að taka of
mikla áhættu með því að sækja
loðnuna svo nærri landi sagði
Gísli: „Eru menn ekki alltaf að
taka áhættu í þessu?“
Það er einmitt það sem var gert
og það er þess vegna sem Baldvin
Þorsteinsson EA strandaði aðfara-
nótt þriðjudagsins. Það er vegna
þeirra krafna sem eru settar á
hendur þeim sem sækja sjóinn.
Það er þannig og verður ekki öðru-
vísi. Minnstu mistök geta kostað
mikið. Svo er það í tilfelli Baldvins
Þorsteinssonar. Það verðmætasta
tapaðist ekki – mannslífin. ■
Samgönguráðherra hefur geng-ið til liðs við Reykjavík, Akra-
ness og átta önnur sveitarfélög á
Vesturlandi og lýst vilja til að
Sundabraut verði flýtt. Þetta er
ekki að undra þar sem ekki er að-
eins um brýnustu samgöngubót
höfuðborgarsvæðisins að ræða
heldur einnig lang veigamesta
hagsmunamál byggða um allan
norðvesturhluta Íslands.
Fjölmargt kallar á lagningu
Sundabrautar. Viljayfirlýsing um
s a m e i n i n g u
Reykjavíkurhafn-
ar, Akraneshafnar,
Borgarneshafnar
og Grundartanga-
hafnar sem undir-
rituð var í vikunni
setur málið ræki-
lega á dagskrá.
Með henni er lagð-
ur enn frekari
grunnur að öflugri uppbyggingu á
því gríðarstóra samfellda at-
vinnusvæði sem varð að veruleika
með tilkomu Hvalfjarðarganga.
Sú uppbygging má ekki líða fyrir
seinkun Sundabrautar.
Sóknarfærin hvarvetna
Sóknarfærin við sameiningu
hafnanna eru hvarvetna. Gamla
höfnin í Reykjavík er að ganga í
endurnýjun lífdaga með nýju
skipulagi Kvosarinnar í tengslum
við hið nýja Tónlistar- og ráð-
stefnuhús, á Miðbakka og við
Mýrargötu. Lifandi hafnarstarf-
semi er ein megináhersla þeirra
umbreytinga auk þess sem komið
verður upp fullkominni aðstöðu
fyrir skemmtiferðaskip og ferða-
menn. Það er gríðarlegt hags-
munamála ferðaþjónustunnar.
Akranes verður efld sem fiski-
höfn en vaxtarmöguleikum í stór-
skipaflutningum og iðnaði verður
best sinnt með uppbyggingu á
Grundartanga. Þar er lyngt og að-
djúpt frá náttúrunnar hendi. Fyrir
vikið má taka Geldinganes undir
íbúabyggð. Þar hafði áður verið
haldið frá svæði fyrir hafnar-
starfsemi.
Hagkvæmari
atvinnustarfsemi
Lagning Sundabrautar er þó
ekki aðeins forsenda uppbygging-
ar í Geldinganesi og vítamín-
sprauta atvinnulífs á Vesturlandi.
Sundabraut myndi stytta ferða-
og flutningstíma milli Reykjavík-
ur og alls Norðvesturlands. At-
vinnustarfsemi á öllu svæðinu
verður hagkvæmari fyrir vikið.
Líklega er ekkert mikilvægara til
stuðnings við atvinnulíf og byggð
á þessu svæði en lagning Sunda-
brautar.
Þetta dæmi reiknast þó ekki
síður Sundabraut í vil. Með sam-
einingu hafna við Faxaflóa og
framsækinni uppbyggingarstefnu
fyrir athafnasvæði þeirra eykst
hagkvæmni Sundabrautar enn
frekar. Hefur hún þó lengi verið
hagkvæmasta stórframkvæmd
núverandi samgönguáætlunar.
Að öllu samanlögðu er ekki
undarlegt að sveitarfélögin tíu
sem að nýja hafnarsamlaginu
standa hafi ákveðið að bindast
samtökum um að þrýsta á um
framgang Sundabrautar. Og það
er sérstakt fagnaðarefni að sam-
gönguráðherra hafi slegist með í
för þótt skýrt hafi verið tekið
fram að það jafngilti ekki loforði.
Enginn hefur heldur beðið um
orð. Það er beðið um aðgerðir. ■
Mál manna
SIGURJÓN M. EGILSSON
■ skrifar um sjósókn og vont veður.
14 13. mars 204 LAUGARDAGUR
Útgáfufélag: Frétt ehf.
Ritstjóri: Gunnar Smári Egilsson
Fréttastjóri: Sigurjón M. Egilsson
Ritstjórnarfulltrúi: Steinunn Stefánsdóttir
Auglýsingastjóri: Þórmundur Bergsson
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing:
Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík
Aðalsími: 515 75 00
Símbréf á fréttadeild: 515 75 06
Rafpóstur: ritstjorn@frettabladid.is
Rafpóstur auglýsingadeildar:
auglysingar@frettabladid.is
Setning og umbrot: Frétt ehf.
Prentvinnsla: Ísafoldarprentsmiðja ehf.
Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuð-
borgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er
hægt að fá blaðið í völdum verslunum á lands-
byggðinni. Fyrirtæki geta fengið blaðið gegn greiðslu
sendingarkostnaðar; kr. 1.100 á mánuði.
Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni
blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum
án endurgjalds.
ISSN 1670-3871
Dauðastuna ETA?
„Á undanförnum árum hefur
ráðamenn greint á þegar rætt er
um öryggis- og varnarmál. Tals-
menn hins hefðbundna hernaðar
benda á nauðsyn þess að geta
brugðist við ógnum annarra ríkja.
Einnig sé nauðsynlegt að geta
sent hermenn til friðargæslu-
starfa, hvort heldur sem er í ná-
grannaríkjum eða í öðrum heims-
hlutum. Síðustu árin hafa þessir
einstaklingar því miður fengið
alltof mörg tækifæri til að sanna
sitt mál. Alltof mörg segjum við,
vegna þess að styrjaldir eru
ávallt skelfilegar, hvort sem hægt
er að réttlæta þær í augum fólks
eða ekki. En sífellt fleiri atvik
gefa það til kynna að fjármunum
væri betur varið annars staðar,
nefnilega í hefðbundna löggæslu
sem beinist fremur að möguleg-
um árásum innanlands.
Síðustu vikur og mánuði hafa
spænsk og frönsk stjórnvöld unn-
ið í sameiningu að því að upp-
ræta ETA með góðum árangri.
Fjölmargir hafa verið handteknir
og reyndar hefur hin almenna til-
finning verið sú að samtökin hafi
misst áhrifavald sitt. Árásin í gær
gæti verið eins konar síðasta til-
raun samtakanna til að láta að
sér kveða; nokkurs konar
dauðastuna.“
- RITSTJÓRN DEIGLUNNAR Á DEIGLAN.COM
Árangur staðfestunnar
„Þegar svona margir láta lífið, í
hvaða ríki sem er, þá er það eitt
og sér næg ástæða til að kalla
eftir endurmati á stefnu stjórn-
valda í viðkomandi ríki. Annað
væri hreinlega órökrétt. Stefna
ríkisstjórnar Aznars gagnvart
sjálfstæðishreyfingu Baska hef-
ur verið sú sem hann boðaði
áfram í gær, að beita fullri
hörku og útiloka samningavið-
ræður. Þá hafa stjórnvöld bann-
að Batasuna-flokkinn, vegna
gruns um samstarf við hryðju-
verkamenn. Með því voru um
10% kjósenda í Baskahéruðun-
um svipt kosningarétti, en það
er hlutfall þeirra sem að jafnaði
hafa treyst þessum flokki fyrir
atkvæði sínu. Sú aðför að lýð-
ræðinu hefur vakið furðu litla
umræðu um allan heim, enda
virðist mega þverbrjóta öll
mannréttindi í „stríði gegn
hryðjuverkum“.
Ekki eru hryðjuverkamenn úr
röðum Baska þeir einu sem
grunaðir eru um hryðjuverkin
11. mars. Þar koma einnig til
greina ofstækisfullir múslimar,
af því sauðahúsi sem oft eru
kallaðir al-qaida í vestrænum
fjölmiðlum. En ríkisstjórn Þjóð-
arflokksins hefur einmitt tekið
virkan þátt í „stríði gegn hryðju-
verkum“, með stuðningi sínum
við innrás og valdarán Banda-
ríkjamanna í Írak. Og hver er
árangur staðfestunnar? Er engin
þörf á
endurskoðun?“
- SVERRIR JAKOBSSON Á MURINN.IS
Það
■ Af Netinu
Hættulegar veiðar
„Eru menn
ekki alltaf að
taka áhættu í
þessu?
■
Við þessu er
ekkert að segja
annað en það
að réttlætið
hlýtur að sigra í
þessum hjóna-
bandsvanda
sem öðrum. En
hvernig fer ef
fólk vill giftast
köttum sínum,
hundum og bíl-
um? Það segist
elska bílinn
sinn, köttinn og
jafnvel rusla-
tunnuna.
Um daginnog veginn
GUÐBERGUR
BERGSSON
■
skrifar um hjóna-
bönd samkyn-
hneigðra.
Skoðundagsins
DAGUR B.
EGGERTSSON
■
skrifar um lagningu
Sundabrautar.
STURLA BÖÐVARSSON
Og það er sérstakt fagnaðarefni að samgönguráðherra hafi slegist með í för þótt skýrt hafi
verið tekið fram að það jafngilti ekki loforði. Enginn hefur heldur beðið um orð.
Það er beðið um aðgerðir.
■
Líklega er ekk-
ert mikilvægara
til stuðnings við
atvinnulíf og
byggð á Vestur-
landi en lagn-
ing Sunda-
brautar.
Sundabraut
loks á dagskrá