Fréttablaðið - 01.06.2004, Blaðsíða 14

Fjör í Draugasafni
Draugasafnið á Stokkseyri fylltist af lifandi
fólki á laugardaginn þegar Margrét Frí-
mannsdóttir hélt upp á
fimmtugsafmæli sitt.
Auk forseta Íslands
var allur þingflokkur
Samfylkingarinnar
mættur með Össur
Skarphéðinsson for-
mann í broddi fylk-
ingar og úr Sjálfstæð-
isflokknum voru með-
al annars Þor-
gerður Katrín
Gunnarsdóttir,
Sólveig Péturs-
dóttir og Drífa
Hjar tardótt i r,
efsti maður
flokksins í kjördæmi Margrétar. Guðni
Ágústsson og Hjálmar Árnason létu sig
ekki vanta og bæði Ögmundur Jónasson
og Steingrímur J. Sigfússon komu frá VG.
Samfylkingin sæmdi Margréti sérstöku
gullmerki fyrir störf sín, gaf henni gullúr og
þingflokkurinn söng til hennar frumsamið
kvæði Jóhanns Ársælssonar. Mesta lukku
gerði afmælisgjöf félaga hennar í Suður-
kjördæmi sem fengu Brynhildi Guðjóns-
dóttur leik- og söngkonu til að syngja lög
franska söngfuglsins Edith Piaf.
Framsókn í fatla
Í afmælisræðu sinni til Margrétar fór Öss-
ur á kostum og lét þess meðal annars get-
ið að Margrét mætti ekkert aumt sjá, og
það gilti jafnt um ekkjur, munaðarleys-
ingja, fanga eða Framsóknarflokkinn.
Sagði hann sögu úr þinginu. Guðni
Ágústsson hefði í miðjum fjölmiðlaslagn-
um þurft að fara í aðgerð því gagnstætt
Framsóknarflokknum hefði hann vaxið
upp úr sjálfum sér og þurft að láta skera
ofan af annarri öxlinni. Illa hefði gengið að
para út þingmann á móti Guðna í at-
kvæðagreiðslu þar til Margrét hefði geng-
ið í það mál. Þegar Guðni kom til baka var
hann með höndina í fatla. Að nokkrum
dögum liðnum hefði einhvern þingmaður
kallað á eftir hon-
um hvað hann ætl-
aði eiginlega að
vera lengi með fatl-
ann. Þá hefði Mar-
grét svarað að
bragði: „Guðni má
hafa fatlann eins
lengi og hann
þarfnast samúðar.“
Við búum við blandað hagkerfiþar sem einka- og ríkisrekstri
er blandað saman. Ég held að það
sé af hinu góða að á síðari árum
hefur blandan þynnst og enn fleiri
verkefni færast frá ríkinu til
einkaaðila. Ég er þó ekki þeirrar
trúar að öllu sé endilega best kom-
ið í höndum einkarekstrar. Í sum-
um efnum vil ég ekki að efnahag-
ur skipti máli þegar kemur að því
hver geti notið þeirra gæða eða
þjónustu sem er í boði, og ég held
að ég eigi mörg skoðanasystkini í
þeim efnum Tvennt er yfirleitt
nefnt: menntun og heilbrigðis-
þjónusta. Sú afdankaða ríkisstjórn
sem er við völd er með gerðum
sínum að færa þessa grundvallar-
þjónustu enn meira í hendur
einkaaðila eða í hendur einka-
reksturs, án þess að sú megin-
spurning sé rædd hvort við viljum
það eður ei. Aðferðin er einföld.
Stofnanirnar sem hafa séð okkur
landslýð fyrir þessari þjónustu
eru einfaldlega sveltar fjárhags-
lega. Þá skjóta svokallaðar einka-
stofnanir upp kollinum, þær eru
að mestum hluta greiddar af rík-
inu, en þurfa ekki að lúta sömu
lögmálum og ríkisstofnanirnar.
Þeir sem eru þjónustunnar aðnjót-
andi borga til viðbótar og allir
virðast voða glaðir. Við horfum
upp á það að æðsta menntastofnun
landsins hefur verið í fjársvelti og
upp hafa risið háskólar sem þurfa
ekki að lúta sömu reglum og geta
krafist hárra skólagjalda. Auðvit-
að eru allar líkur á að slíkir skólar
verði smartari og sniðugri en
gamli ríkisskólinn (en ekki endi-
lega betri). Kannski er það skoðun
okkar að þetta sé rétta aðferðin,
en eigum við ekki aðeins að velta
því fyrir okkur, eigum við ekki að-
eins að staldra við og spyrja okkur
hvort þetta er leiðin sem við vilj-
um fara ?
Ef einhverjir lesa þennan pist-
il, þá spyrja sumir sig ábyggilega:
hvert er manneskjan að fara? Er
þetta eitthvert fornaldarafstyrmi
sem ekki skilur kosti einkarekstr-
ar? Er manneskjan á móti einka-
skólum? Svarið við því er nei,
manneskjan er sko ekki á móti
neinu af þessu tagi. Manneskjan
vill hins vegar að meginbreyting-
ar sem verða af þessu tagi í þjóð-
félaginu séu ræddar, en þeim ekki
laumað aftan að fólki án þess að
það átti sig á.
Stjórnmálamenn síðari tíma
hér á landi, og jafnvel víðar, laum-
ast nefnilega aftan að kjósendum.
Grundvallaratriðin eru ekki rædd.
Hugsið ykkur, það er haldinn fund-
ur í Háskóla Íslands þar sem rætt
er um hvort eigi að fara fram á það
við ríkisvaldið „að fá“ að leggja á
skólagjöld (gjaldið núna, sem er
nálægt 35 þúsundum króna, heitir
innritunargjald). Þetta er grund-
vallaratriði sem stjórnmálamenn-
irnir þurfa og eiga að takast á við,
grundvallaratriði sem þeir þurfa
og eiga að segja skoðun sína á,
grundvallaratriði sem við kjósend-
ur eigum að fá að kjósa um. Með
því að setja skólann í svelti getur
þeim tekist (og er væntanlega að
takast) að knýja það fram að Há-
skóli Íslands fari fram á „að fá“ að
leggja á skólagjöld. Ábyrgðin er
þá ekki lengur þeirra, stjórnmála-
mannanna, heldur Háskólans. „Við
lögðum ekki á skólagjöld“ munu
þeir segja, „við urðum bara við
kröfum Háskólans“.
Og skólakerfið var bara byrj-
unin, nú er komið að heilbrigðis-
kerfinu. Landspítala - háskóla-
sjúkrahúsi var gert að skera nið-
ur um 800 milljónir á þessu ári og
ég held að það séu a.m.k. aðrar
800 milljónir sem því er ætlað að
skera niður á því næsta. Ekki yrði
ég hissa á að ríkisvaldinu detti
næst í hug að skynsamlegt sé að
færa eitthvað af þjónustu spítal-
ans til einkarekstrar. Þeir sem
sinna tæknifrjóvgun á þeim bæ
vilja fremur gera það sjálfir úti í
bæ, væntanlega þó með þeim rík-
isframlögum sem áður runnu til
starfseminnar inni á spítalanum –
lækkar það útgjöld ríkisins til
heilbrigðismála?
Það kúnstuga við þetta er að
sama ríkisstjórnin borgar nærri
átta milljarða á ári til landbúnað-
arins, án þess svo mikið sem velta
því fyrir sér að þar megi skera
eitthvað niður. Hluti af því fer
meira að segja í beinar útflutn-
ingsbætur, þannig að gamla rull-
an um að niðurgreiðslur komi all-
ar íslenskum neytendum til góða
er meira að segja tómt bull. – Og
nú er landbúnaðarráðherrann al-
varlega að hugsa um að setja lág-
marksverð á allt kjöt! Af hverju
er annars einn af tólf ráðherrum
landsins landbúnaðarráðherra, er
landbúnaður ekki innan við 1,5
prósent af þjóðarframleiðslu? ■
Þ órólfur Árnason borgarstjóri og Steinunn Valdís Óskarsdóttir,formaður skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkurborgar,ættu að senda Davíð Oddssyni blómakörfu og þakkarskeyti.
Ef ekki hefði verið fyrir atganginn í kringum fjölmiðlafrumvarp
forsætisráðherra hefði skurðgröfuflotinn sem þau sendu í Vatnsmýr-
ina örugglega fengið meiri athygli en raunin hefur orðið. Þar eru nú
hafnar framkvæmdir við stækkun og færslu Hringbrautar sem mun,
þegar þeim lýkur, liggja í sex akreina sveig út í Vatnsmýrina frá
Njarðargötu að Snorrabraut og þar með fleyga í sundur framtíðar-
byggð á flugvallarsvæðinu og miðbæinn. Til að setja hlutina í sam-
hengi erum við hér að tala um eins stofnbraut og liggur frá Grensás-
vegi og upp Ártúnsbrekkuna.
Þetta er auðvitað framtíðarsýn sem mörgum blöskrar en barátta
Átakshóps gegn færslu Hringbrautar hefur þrátt fyrir það fengið
furðu lítinn hljómgrunn.
Hugmyndir hópsins um lausnina á stigvaxandi bílaumferð í sátt við
mannlífið í miðbænum eru á þessa leið: „Samfelld byggð frá Reykja-
víkurhöfn að Nauthólsvík. Öll gegnumumferð fer í stokk sem liggur
frá Bústaðavegi að Melatorgi. Ofan á stokknum verða til dýrmætar
lóðir. Með þessu móti verður til mannvæn, samfelld og skilvirk byggð
í hjarta Reykjavíkur í nánum tengslum við miðbæinn, nærliggjandi
hverfi, Landspítala og Háskóla Íslands sem auk þess fá óhindrað
svæði til þróunar“.
Þessum hugmyndum hafa borgaryfirvöld sópað af borðinu á þeirri
forsendu að þær séu allt of kostnaðarsamar og hafa ekki verið tilbúin
að ræða aðra möguleika en að standa fast við að leggja sex akreina
hraðbraut í gegnum hjarta besta byggingarsvæðis höfuðborgarinnar.
Fyrir þá sem standa í þannig framkvæmdum er heppilegt þegar
upp koma enn vitlausari mál og soga til sín athygli þjóðarinnar. Ef fjöl-
miðlafrumvarp forsætisráðherra hefði ekki dúkkað upp í vor, með
öllum þeim átökum og uppnámi sem því fylgdi, hefðu Þórólfur, Stein-
unn Valdís og félagar þeirra í meirihluta borgarstjórnar örugglega
ekki sloppið svona átakalítið frá þessu máli.
Nýlokið er undirskriftasöfnun Fjölmiðlasambandsins þar sem tug-
þúsundir skráðu nafn sitt á lista sambandsins gegn lögum um eignar-
hald á fjölmiðlum. Miklu færri hafa skráð sig í undirskriftasöfnun
Átakshópsins gegn færslu Hringbrautar, en þar er barist fyrir því að
málið verði borið undir atkvæði íbúa Reykjavíkur í tengslum við
væntanlegar forsetakosningar. Þeirri undirskriftasöfnun lýkur 7. júní.
Þó að hér séu ólík mál á ferðinni svipar vinnubrögðum ríkisstjórn-
ar og borgarstjórnar um margt saman; ákvörðunin er þeirra og litlu
skiptir hvað öðrum finnst. Ríkisstjórnin og borgarstjórnin eiga annað
sameiginlegt og það er löng seta við stjórnartaumana. Reykjavíkur-
listinn fagnar um þessar mundir tíu ára valdaafmæli í höfuðborginni
og Sjálfstæðisflokkurinn hefur verið í forsæti ríkisstjórnar Íslands í
ríflega þrettán ár. Valdþreyta og andleysi er einkenni beggja. ■
1. júní 2004 ÞRIÐJUDAGUR
NOKKUR ORÐ
JÓN KALDAL
Tíu ára valdaafmælisgjöf R-listans til borgarbúa er
færsla og stækkun Hringbrautar.
Hringbrautin og
fjölmiðlafrumvarpið
Að laumast aftan
að kjósendum
ORÐRÉTT
Valdhrokahópuirnn
„Björn Bjarnason er holdgerv-
ingur þess hóps í mínum huga,
hann er í sinni skel og það er
allt í lagi, þar má hann vera.“
Margrét Frímannsdóttir, DV 29. maí
Þvílík martröð
„Einn góðan veðurdag vaknaði
frjálshyggjan upp við þann
vonda draum að skot einka-
framtaksins hafði hlaupið aftur
úr haglabyssu hennar og hæft
hana í andlitið.“
Guðbergur Bergsson, Fréttablaðið 29. maí
Lækkið skatta strax
„Því það er ljóst að ríkissjóð-
ur mun eiga verulegan tekju-
afgang núna á næstu árum og
þá þarf að ráðstafa þeim pen-
ingum beint til fólksins, því ef
ráðherrarnir komast í þá eru
þeir fljótir að eyða þeim.“
Gunnar I. Birgisson, Morgunblaðið 29. maí
Skjálfti á Mogganum eða?
„Stjórnarflokkarnir verða að
gæta þess að skattalækkunar-
málið verði ekki að stærra
ágreiningsmáli á milli þeirra
en orðið er. Í stjórnmálum
geta mál af þessu tagi farið úr
böndum með ófyrirséðum af-
leiðingum.“
Leiðarahöfundur Morgunblaðsins, 30. maí
FRÁ DEGI TIL DAGS
Ef ekki hefði verið fyrir atganginn í kringum fjöl
miðlafrumvarp forsætisráðherra hefði skurðgröfu-
flotinn sem þau sendu í Vatnsmýrina örugglega fengið
meiri athygli en raunin hefur orðið.
,,
Í haust býður skólinn nám
á annarri önn í hársnyrtingu,
ef næg þátttaka fæst.
Þeir sem hafa áhuga
innriti sig fyrir 10. júní.
Skólameistari
Skólavörðuholti • Sími 522 6500
www.ir.is • ir@ir.is
Nemar
í hársnyrtingu
ATHUGIÐ!
G
Ú
ST
AInnritun fyrir
10. júní
ÚTGÁFUFÉLAG: Frétt ehf. RITSTJÓRI: Gunnar Smári Egilsson FRÉTTASTJÓRI: Sigurjón M. Egilsson RITSTJÓRNARFULLTRÚAR: Steinunn Stefánsdóttir og Jón Kaldal
AUGLÝSINGASTJÓRI: Þórmundur Bergsson RITSTJÓRN, AUGLÝSINGAR OG DREIFING: Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík AÐALSÍMI: 515 75 00 SÍMBRÉF Á FRÉTTADEILD: 515 75 06
NETFÖNG: ritstjorn@frettabladid.is og auglysingar@frettabladid.is SETNING OG UMBROT: Frétt ehf. PRENTVINNSLA: Ísafoldarprentsmiðja ehf. Fréttablaðinu er dreift
ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fyrirtæki geta fengið blaðið gegn greiðslu
sendingarkostnaðar, 1.100 krónur á mánuði. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871
Í DAG
STEFNUBREYTING ÁN
UMRÆÐNA
VALGERÐUR
BJARNADÓTTIR
VIÐSKIPTAFRÆÐINGUR
Stjórnmálamenn
síðari tíma hér á
landi, og jafnvel víðar, laum-
ast nefnilega aftan að kjós-
endum. Grundvallaratriðin
eru ekki rædd.
,,
degitildags@frettabladid.is