Fréttablaðið - 11.07.2004, Blaðsíða 15

SUNNUDAGUR 11. júlí 2004
býr enginn til höfund en það er
hægt að hjálpa höfundum að læra
að skrifa fyrir leikhús,“ segir
Stefán. „Við höfum unnið að því
hörðum höndum árum saman. Við
erum með ráðgjöf og leiklistar-
ráðunaut og bjóðum höfundum
tímabundin starfslaun ef þeir
hafa spennandi hugmyndir. Við
höfum líka verið með höfunda-
námskeið og höfundasmiðjur. Við
erum á ýmsa lund að reyna að
örva fólk til að skrifa. Ég held að
þrátt fyrir allt sé ótrúlega mikið
skrifað af leikritum og að jafnaði
höfum við verið með þrjú til fimm
íslensk leikrit á ári. Það er hátt
hlutfall ef miðað er við önnur
lönd.“
Ræð ekki leikstjóra eftir kynferði
Nokkur umræða hefur orðið um
stöðu kvenna innan leikhússins
og jafnvel hafa heyrst raddir sem
segja að íslenskt leikhús sé
strákaleikhús. Um þá staðhæf-
ingu segir Stefán. „Það er eins og
hvert annað rugl. Staða kvenna í
íslensku leikhúsi hefur alla tíð
verið sterk og ótrúlega sterk í
samanburði við aðrar þjóðir. En
auðvitað er þetta vandi sem öll
leikhús í heiminum glíma við, að
karlmennirnir eru fyrirferða-
meiri en konurnar. Ég hef mark-
visst unnið gegn þessu en auðvit-
að geta komið einstaka ár, þar
sem kringumstæður og verkefni
verða til þess að meira ber á karl-
mönnunum. Stjórnunarlega er
staða kvenna góð í leikhúsinu og
á leikarasamningi í Þjóðleikhús-
inu eru yfirleitt jafn margar kon-
ur og karlar, sem ekki er algengt
í öðrum þjóðleikhúsum álfunnar.
Stundum er talað um að erfiðara
sé að finna konunum hlutverk og
það er staðreynd að það þarf að
hafa meira fyrir því, en ef maður
er meðvitaður um vandann, eins
og ég tel mig hafa verið, þá er
hægt að finna þrælgóð verk með
flottum kvenrullum. Á þeim
árum sem ég hef verið leikhús-
stjóri hafa um tuttugu karlmenn
leikstýrt en fjórtán konur. Þetta
er nokkur munur en samt ekki
áberandi mikill. Ég hef aldrei
viljað gangast undir jákvæða
mismunun heldur falið þeim ein-
staklingum verkefni sem ég tel
hæfasta til þess hverju sinni. Ég
hef aldrei ráðið leikstjóra eftir
kynferði heldur út frá mannkost-
um og hæfileikum. Hvað nýja
leikstjóra varðar hef ég frekar
ýtt undir konurnar, því að ég hef
aldrei ráðið karlleikstjóra í verk-
efni, sem ekki hefur verið búinn
að sýna hæfni sína sem leikstjóri
með atvinnufólki í öðrum leik-
húsum eða leikhópum meðan ég
hef ráðið nokkrar konur til leik-
stjórnar, sem hér hafa þreytt
frumraun sína með atvinnuleik-
urum. Ég tel mig hafa starfað og
breytt samkvæmt bestu vitund
og hef látið listræn sjónarmið
ráða ferð. Eitt af því sem maður
lærir fljótt í leikhússtjórastarfi
er að það getur gustað um mann
og maður verður að læra að of-
túlka ekki gagnrýni eða nöldur og
kippa sér ekki of mikið upp við
slíkt. Maður verður að fara sínu
fram af heiðarleika og einlægri
sannfæringu um að maður sé að
breyta rétt.“
Hefurðu einhverja skoðun á því
hver eigi að taka við þjóðleikhús-
stjórastöðunni af þér?
„Ég hef vissulega skoðun á því en
gef hana ekki upp. Þetta er gríðar-
lega kröfuhart starf, sem alls ekki
hentar öllum en ég treysti því að
eftirmaður minn muni halda
áfram því metnaðarfulla starfi,
sem byggt hefur verið upp.“
Á leið til Kaupmannahafnar
Ný verkefnaskrá Þjóðleikhússins
mun líta dagsins ljós í haust og
Stefán ber ábyrgð á henni. Hann
segist vera langt kominn með að
skipuleggja hana ásamt listræn-
um ráðgjöfum sínum. Vinsæl
verkefni frá síðasta leikári verða
áfram á fjölunum: Þetta er allt að
koma, Edith Piaf og Dýrin í
Hálsaskógi, sem öll gengu fyrir
fullu húsi til loka leikárs. Þegar
spurt er um ný verkefni segir
Stefán: „Fyrstu frumsýningar
haustsins verða Böndin á milli
okkar, sem er nýtt leikrit eftir
Kristján Þórð Hrafnsson. Hilmir
Snær Guðnason leikstýrir. Síðan
er nýtt rússneskt leikrit, Svört
mjólk, eftir kornungan höfund
Vasílij Sígarjov, en leikritið hefur
vakið gríðarlega athygli í
Evrópu. Kjartan Ragnarsson
leikstýrir. Melkorka Tekla Ólafs-
dóttir mun síðan leikstýra ítölsku
leikriti, Nítjánhundruð, eftir Al-
essandro Baricco. Þetta er magn-
að verk sem hefur verið kvik-
myndað með hundruðum leik-
enda en Jóhann Sigurðarson
ætlar að leika öll hlutverkin.
Þetta eru fyrstu nýju verkin í
haust og síðan kemur í ljós hvað
annað við bjóðum upp á.“
Þegar þú lætur af störfum verða
breytingar á þínu lífi. Ætlarðu þá
að snúa þér að leikstjórn?
„Já. Ég hef heldur haldið mig til
hlés sem leikstjóri þessi leikhús-
stjóraár, aðeins leikstýrt einu
verki annað hvert leikár og hafn-
að öllum tilboðum erlendis frá.
Úti í Evrópu eru leikhússtjórarnir
yfirleitt að leikstýra 2–3 leikritum
á ári en ég hef kosið að gefa sem
flestum öðrum tækifæri. Ég hef
þegar fengið fyrirspurnir og til-
boð um ýmis verkefni. Ég vann
mikið erlendis sem leikstjóri áður
en ég tók við Þjóðleikhúsinu. Á
næsta ári verð ég í Kaupmanna-
höfn og víðar að leikstýra, en ég
vil ekki ræða það nánar á þessu
stigi.“
Hefðirðu viljað vera lengur í starfi
þjóðleikhússtjóra?
„Ég hef verið að vinna með frá-
bæru fólki og þetta hefur verið
skemmtilegur tími. Starfið er hins
vegar þess eðlis að mér finnst
ekki rétt að sami einstaklingur sé
í því lengur en tíu, tólf ár í svona
litlu samfélagi, þótt annað tíðkist
meðal stórþjóða. Auðvitað mun ég
sakna starfsins en þetta er orðið
gott í bili og mér finnst ég vera að
skila Þjóðleikhúsinu með góðri
samvisku til eftirmanns míns og
framtíðarinnar.“
kolla@frettabladid.is
Mazda6 SDN TS sjálfskiptur
ver› 2.430.000 kr.
Ger›u
samanbur›
Komdu vi› hjá okkur
og prófa›u Mazda6
fia› er opi› alla virka daga kl. 9-18
ABS-diskahemlar
EBD-hemlajöfnun
DSC-spólvörn og stö›ugleikakerfi
Sjálfvirk loftkæling
Aksturstölva
Sóllúga
Hra›astillir (cruise control)
Rafdrifnar rú›ur a› framan og aftan
Rafdrifnir og upphita›ir hli›arspeglar
Fjarst‡r›ar samlæsingar me› fljófavörn
Velti- og a›dráttarst‡ri
Útvarpsstillingar í st‡ri
Upphitu› framsæti
Le›urklætt st‡ri
firiggja punkta öryggisbelti og stillanlegir
hnakkapú›ar í öllum sætum
Fjórir öryggisbú›ar a› framan
ISOFIX-barnastólsfestingar í aftursæti
Öryggispú›ar vi› hli›arglugga
Armpú›i milli framsæta me› tvískiptu hólfi
Armpú›i í aftursæti me› glasahaldara
Farmfestingar í farangursr‡mi
Útvarp/geislaspilari, 4 hátalarar
16" álfelgur
Mottur
Sta›albúna›ur í Mazda6 TS