Tíminn - 29.04.1973, Page 3

Sunnudagur 29. april 1973.
TÍMINN
3
Kyngjum
Ferðin frá Brekku
Engum er Snorri likur, dettur
manni þá sem oftar i hug, þegar
lesiö er þriðja bindi æviminninga
þessa merka skólamanns. Þar
segir frá dvöl hans á Akureyri,
kynnum af merkum samtiðar-
mönnum, námsstjórn og siöast en
ekki sizt af skólastjórn við Barna-
skóla Akureyrar. Sú stofnun átti
hug hans allan og starfsorku þann
tima, er hann hélt þar um stjórn-
völ. Við finnum glöggt við lestur
þessa þriðja bindis, að vinnan við
skóla- og uppeldismálin er Snorra
meira en aðeins launað starf
þjóðfélaginu til handa. Það er
hugsjón þess manns, er setti
merkið hátt fyrir skólann sinn og
óx við þá erfiðleika er ætið fylgja
umsvifamiklum störfum. Sjálfum
sér setti hann það mark, að auka
þekkinguna til hæfni I stjórn.
Þeirra erinda fór hann á erlenda
grund og þaðan flutti hann þann
hluta af þeim nýjungum, er jafn-
an krydduðu skólastarfið i B.A. á
hans dögum og gera sumar hverj-
ar enn. Hann fylgdi eftir kröfum
sinum til bæjarfélagsins af þeirri
festu er honum var lagið og hafði
traust til góðra starfa, þvi að for-
ráðamenn þekktu frá börnum sin-
um og öllum viðskiptum við
Snorra, að kröfur hans til sjálfs
sin, samstarfsmanna og æskunn-
ar, er hann hafði til náms og upp-
eldis, voru engu minni. Snorri
fann öðrum betur að samstaða
heimilanna og skólans var sá
uppeldisl. grunnur er efla varð,
og nást varð gagnkvæm þekking
Snorri Sigfússon.
og velvild milli þessara aðila.
Þess vegna varð hann einn aðal-
hvatamaður að stofnun blaðsins
„Heimili og skóli” og fylgir þvi úr
hlaði. jafnhliða skólastjórninni,
var hann svo kvaddur til náms-
stjórnar, sem krafðist langra og
oft erfiðra vetrarferða. Sjálfur
minnist ég slikra heimsókna hans
frá fyrstu kennsluárum i sveit-
inni. Hann fyllti kennslustofuna
lifsþrótti og frásagnargleði, en
um leið fann maður hversu næm-
ur hann var i pers.könnun. Það
kom einnig fullkomlega i ljós i
bréfum, er hann skrifaði til kenn-
aranna að lokinni heimsókn og
höfðu að geyma mat hans á
námsárangri. Siðari árin helgaði
hann sparisfjársöfnun krafta
sina, með þeim árangri, að um
nokkurt skeið voru sparimerki
seld i flestum skólum landsins,
þrátt fyrir þá almennu skoðun, að
geymd króna væri glatað fé.
Snorri þekkti jafnvel og aðrir
þetta sjónarmið og viðurkenndi
það hvað verðgildi fjárins snerti,
en uppeldið, sem fólst i þvi að
varðveita og neita sér um eyðslu
og óhóf, hafði i sér fólgna þá
stefnu til staðfestu er hverjum
vaxandi þegn er nauðsynlegt að
tileinka sér. Sparimerkjakrón-
urnar áttu að verða innstæða
barnanna til heilbrigðara lifs og
grunnur að réttmætara mati á
meðferð fjármuna.
„Ferðinni frá Brekku er lokið”,
segir höfundur i bók sinni. Þó að
ritun æviminninganna sé öll, er
höfundur enn ern, skarpur i hugs-
un og hefur enn margt jákvætt til
mála að leggja i uppeldis og
skólamálum. Ég vil hvetja alla til
að lesa ævisögu þessa merka
skólamanns. Hún geymir marg-
an fróðleik um sögu skólamála,
einkanlega hér á Norðurlandi, og
hún er i gerð sinni að nokkru hlað-
in þeirri lifsorku, sem allt af hef-
ur einkennt Snorra Sigfússon.
Indriöi Olfsson, skólastjóri.
A SKIRDAG, sem jafnframt var
sumardagurinn fyrsti, flutti
prófessor Þórhailur Vilmundar-
son erindi f Háskólabiói, sem
hann nefndi Hvers vegna hét
hann Snorri Sturiuson? Það varð
þó ekki fyrr en undir lokin, að
veruiega væri fariö að fjalla um
nafn þessa fræga tslendings,
heldur fór mestur ræðutlminn til
þess að renna stoðum undir hina
svokölluöu náttúrunafnakenn-
ingu, sem prófessorinn virðist
elska með funa hinnar fyrstu
ástar. Og satt er þaö: Astin er
göfug tiifinning, sem veita ber
fulla viröingu, þótt ekki séu allir á
eitt sáttir um hagnýtt gildi
hennar.
Það er mála sannast, að margt
i þessu erindi prófessors Þórhalls
var hið athyglisverðasta, og
sumu var hægt að renna niður án
teljandi fyrirhafnar. Það er til
dæmis mjög sennilegt, að
„kallaður” hafi orðið „kaldaður”
i meðförum kynslóðanna, þannig
að Kallaðarnes sé einfaldlega sá
staður, þar sem kallað var á ferju
yfir á. Það er ekki heldur neitt þvi
til fyrirstöðu, að Hjalli hafi orðið
Hjalti, þótt Hjallastaðir séu nú
reyndar heldur kauðalegt bæjar-
nafn — en skitt með það.
En að allir Skeggjastaðirnir á
tslandi hafi upphaflega heitið
Stekkjarstaðir, en nafnið breytzt
af þvi að sérhver fátæklingur,
sem fékk að byggja á stekkjar-
stæði, vildi endilega hefja jörðina
sina upp, bæði að verðgildi og i
augum náungans með þvi að láta
hana bera virðulegt nafn land-
námsmanns — það held ég að sé
dálitið hæpin ályktun, svo ekki sé
meira sagt. Ætli að hinum fátæk-
ari bændum hefði liðizt aö reyna
þannig að breyta almenningsálit-
inu gagnvart kotunum, þar sem
þeir hokruðu?
Ekki er það heldur sérlega trú-
legt, að leyfilegt sé að skrifa þetta
hægt
eingöngu á reikning málþróunar.
Það er ekki liklegt, aö allir
Stekkjarstaðir á landinu hafi orð-
ið að Skeggjastöðum og eldra
nafniö gleymzt með öllu (hvorki
viljandi ná óviljandi) á meðan
orðið stekkur lifði góðu lifi i mál-
inu og stekkurinn sjálfur hélt
hlutverki sinu og notagildi, öld
fram af öld.
Hefði ekki verið sanngjarnt að
lofa svo sem eins og einum
Stekkjarstöðum að lifa við hliðina
á þeim fjórum Stekkjarflötum,
sem enn eru I byggð (og hafa
meira aðsegja sima)? Hvað segir
venjuleg, heiibrigð skynsemi um
það? Já, það eru meira að segja
til Stekkjarból og Stekkjarholt,
svo óskáldleg sem þessi nöfn eru
bæði. Þeir hafa verið eitthvað
tómlátir um frægðina, sem þar
festu byggð!
Sannarlega er áhugi prófessors
Þórhalls Vilmundarsonar á ör-
nefnum allrar virðingar verður,
og áreiðanlega hefur hann oft rétt
fyrir sér. En tilhneiging hans til
alhæfingar og sá heimatrúboðs-
still.sem svo mjög einkenndi mál-
flutning hans i Háskólabiói á skir-
dag, eru hvort tveggja þess hátt
ar, að full ástæða er til þess að
áheyrendur beiti eigin dóm-
greind, en gleypi þetta ekki hrátt.
Og hræddur er ég um, að þeir
sem ætla að sporðrenna kenning-
unni um Skeggjastaðina muni
þurfa á allri sinni trúgirni að
halda um það er lýkur — og mega
vist þakka fyrir, ef hún hrekkur
til.
—VS.
til að skipta frá Bridgestone-snjódekkjum
yfir á Bridgestone-sumardekk
Bridgestone í fararbroddi ár eftir ár
Þú getur treyst Bridgestone
Laugavegi 178 * Sími 86-700
Umboðsmenn um allt land