Tíminn - 29.04.1973, Side 18

Tíminn - 29.04.1973, Side 18
18 TÍMINN Sunnudagur 29. aprll 1973. Menn og maUfni Afkastamikið þing og starfslítil stjórnarandstaða Staerri Minm gero gero ÓLAFSFJORÐUR ..._ NORÐURLAND AKUREYRI _ ______2----- EYSTRA DALVÍK _ _____I__ RAUFARHÖFN AUSTURLAND SUÐURLAND VOPNAFJÖRÐUR----- SEY-ÐISFJÖR-ÐUR-- IjlESK AUPSTAÐUR — ESKIFJÖRÐUR FÁSKRÚÐSFJÖRÐUR _ BREIÐDALSVÍK ... _ NORÐURLAND SAUÐARKROKUR VESTRA SIGLUFJÖRCUR _ VESTMANNAEYJAR. ÞORLÁKSHÖFN---- ALLT LANDIÐ Vonbrigði stjórnarand- stæðinga Ef marka má blöö stjórnarand- stæöinga, eru forustumenn þeirra ekki vel haldnir eftir þinghaldið. I upphafi þingsins virtust þeir trúa sinum eigin sögum um, að mikill ágreiningur rfkti innan rikis- stjórnarinnar og milli stjórnar- flokkana, og þvi myndi sennilega takast aö rjúfa stjórnarsamstarf- ið áður en þinginu lyki. Ýmsir liðsmanna þeirra urðu til að trúa þessu. Nú er þinginu lokið og vitna störf þess um allt annað en mikinn ágreining milli stjórnar- flokkanna. Þrátt fyrir styttra þinghald en oft áður urðu afköst þingsins meiri en flestra þinga annarra um langt skeið. Allar vonir stjórnarandstæðinga um stjórnarslit á þinginu, eru farnar veg allrar veraldar. Hinir óbreyttu liðsmenn stjórnarflokk- anna eru að vonum gramir for- ustumönnum sinum fyrir að vera með spádóma, sem ekki reyndust á neinum rökum reistir. Þetta gildireinnig um ritstjóra stjórnar andstöðublaðanna sem voru látn- ir skrifa um það dag eftir dag, að rikisstjórnin væri alveg að springa. Þeir geta ekki leynt von- brigðum sinum. Þrautalending þeirra er sú að reyna að afsaka falsspádóma sina með stað- hæfingum um, að stjórnin hafi keppzt við að ljúka þinginu af ótta við að annars kynni hún að springa! Spádómarnir um fall stjórnarinnar muni rætast næsta haust. Lesendur stjórnarand- stöðublaðanna munu meta þá spá af þeirri reynslu, sem þeir hafa öðlazt af fyrri spám umræddra blaða um þetta efni. Sjólfstæðisflokk- urinn þorði ekki I þessu sambandi er líka hægt að hafa hliðsjón af þvi, að Mbl. sagði nokkru fyrir þinglokin, að rikisstjórnin legði allt kapp á að senda þingið heim, þvi að hún væri klofin um það, hvort senda ætti málflutningsmann til Haag, og vildi ekki láta þingið fjalla um málið. Hér i blaðinu var þá skor- að á stjórnarandstöðuna að leggja fram tillögu um þetta og fá hana afgreidda áður en þinginu lyki, enda væri ekki eftir neinu að blða i þessum efnum. Sú tillaga hefur enn ekki séð dagsins ljós. Sjálfstæðisflokkurinn treysti sér ekki til að leggja hana fram þegar til kom. Saga Mbl. um það, að rik- isst'jórnin vildi fresta þinginu af framangreindum ástæðum, reyndist þannig tilbúningur einn. Það var lika fyrirfram vitað, að Sjálfstæðisflokkurinn þorði ekki á þessu stigi að leggja þessa tillögu slna undir dóm þingsins eða þjóð- arinnar. Stjórnin þurfti þvi ekki neitt að flýta þinginu af þessum ástæðum. Alhliða umbóta- stefna Þau lög, sem nýlokið þing af- greiddi, ná til nær allra sviða þjóölífsins og eru þvi glögg merki þeirrar alhliða umbótastefnu, sem núverandi rikisstjórn fylgir. Af málum, sem snerta atvinnu- vegina og þingið afgreiddi, má nefna lög um mjög verulega efl- ingu stofnlánasjóða landbúnaðar- ins, sjávarútvegsins og iðnaðar- ins. Þá voru sett lög um búfjár- rækt, sem eru veruleg endurbót á fyrri lögum um þau efni. Breyting var gerð á orkulögunum, sem eiga að tryggja rafvæðingu þeirra sveitabæja, sem ekki fá rafmagn frá samveitum. Lög, sem sett voru um flutninga á loðnu, hafa þegar komið að miklu gágni. Þá voru sett ný hafnarlög, sem eiga vafalitið eftir að reynast mikill ávinningur fyrir atvinnurekstur dreifbýlisins. 1 húsnæðismálum dreifbýlisins var tvimælalaust stigið stórt spor með þeirri breytingu á lögunum um húsnæðismálastjórn, að sveitarfélög verði sérstaklega styrkt til að reisa 1000 leiguibúðir næstu fimm árin, en húsnæðis- skortur háir nú mörgum vaxandi útgerðarstöðum viða um land. Þá var kafli sömu laga um bygging- arsamvinnufélög endurbættur og mun það vafalitið efla starfsemi þeirra. A sviði menntamála og uppeldismála má sérstaklega nefna lög um fjölbrautaskóla og lög um dagvistunarheimili. Fjöl- brautaskólinn er nýtt skólaform, sem er vænlegt til að ryðja sér til rúms og sameina núverandi framhaldsskóla i eitt og veita verklegu námi þá viðurkenningu, sem þvi ber. A sviði heilbrigðismála ber hæst lögin um heilbrigðisþjón- ustu, en það leggur grundvöll að alveg nýju kerfi, sem er ekki sizt miðað við það að styrkja hlut dreifbýlisins. Tillögur um slíka endurskipulagningu hafa Fram- sóknarmenn flutt á mörgum undanförnum þingum. Sama gildir um lögin um dvalarheimili aldraðra, sem eiga að stuðla að nýju átaki á því sviði. A sviði réttarfarsmála má nefna itarlega löggjöf um fang- elsi og vinnuhæli, sem stefna að miklum umbótum á þvi sviði. Þá ber að nefna lög um sérstakan dómara og rannsóknardeild I ávana- og fikniefnamálum, en þar er fjallað um eitt viðkvæm- asta vandamál samtimans. Vitni um mikla athafnasemi Astæða væri til að geta margra annarra laga, sem þingið sam- þykkti, þótt þvi verði sleppt að sinni. Rétt þykir þó að minna á lögin um vátryggingar, sem herða mjög ettirlit með þessari þýðingarmiklu starfsemi. Þá er einnig rétt að minna á verulegar breytingar á lögunum um at- vinnuleysistryggingar og lögunum um kjaramál opinberra starfsmanna. Það sýnir athafnasemi núver- andi rikisstjórnar að hafa á stutt- um valdaferli undirbúið þessi mál til afgreiðslu og auk þess lagt fram margt annarra stórmála, sem talin voru þarfnast meðferðar á tveimur þingum. Meðal þeirra má nefna frum- varpið um grunnskólann, frum- varp til nýrra ábúðarlaga og frumvarp til nýrra jarðalaga. Þá var einnig frestað frumvörpum um lyfjaverzlun og lyfjagerð, sem gera ráð fyrir róttækum og umdeildum breytingum á þeim málum. Óhætt er að segja, að afgreiðsla hinna mörgu framfaramála, sem hér hafa verið nefnd, beri vitni um stórhug og bjartsýni. En þau bera einnig vitni um gott sam- starf, þótt stjórnarandstaðan reyni að hugga sig við einstök ágreiningsatriði, sem alltaf koma til sögu i samvinnu fleiri flokka. Þdttur stjórnar- andstöðunnar Það yfirlit, sem hefur verið rifjað upp hér að framan um þingstörfin, sýnir ótvirætt, að vel hefur verið unnið af hálfu rikis- stjórnarinnar og þingmeirihlut- ans. En það ber lika að viður- kenna, að stjórnarandstaðan átti sinn óbeina þátt i þessu. Hún var eins væg og fyrirferðarlitil og verið gat. Gagnrýni hennar var i senn máttlaus og ómarkviss. Til- löguflutningur hennar einkennd- ist allur af yfirboðum, enda þótt hún viðurkenndi með öðru orðinu, að framkvæmdir væru nú frekar of miklar en of litlar i landinu. I stuttu máli má þvi segja, að stjórnarandstaðan hafi verið eins þægileg fyrir rikisstjórnina og hugsazt gat. Gagnrýni hennar var meinlaus og áhrifalaus og tillögu- flutningur ábyrgðarlaus og missti þvi marks. Umræður voru oftast mjög litlar, þvi að stjórnarand- stæðingar gáfust yfirleitt fljótt upp, þegar þeir fundu hvernig málstaður þeirra var. En þetta veitti rikisstjórninni og flokkun hennar gott næði til að vinna. Stjórnarandstaðan á þannig óbeinan þátt i þvi, hve afkasta- mikið þingið varð. r Ogiltir nauðung- arsamningar Þegar landhelgissamningurinn við Breta 1961 var til umræðu á Alþingi lýstu allir þingmenn þáv. stjórnarandstöðu yfir þvi að hann væri nauðungarsamningur og að þeir myndu nota fyrsta tækifæri til að fá hann felldan úr gildi. I samræmi við þetta, gengu Fram- sóknarflokkurinn, Alþýðubanda- lagið og Samtök frjálslyndra og vinstri manna til siðustu alþingis- kosninga með þá sameiginlegu stefnuskrá, að þessir aðilar myndu beita sér fyrir niðurfell- ingu landhelgissamninganna frá 1961, ef þeir fengu meirihluta á Alþingi. I framhaldi af þvi var svo samþykkt ályktun á Alþingi 15. janúar 1972, þar sem lýst var yfir þvi, að landhelgissamingarn- ir frá 1961 væru fallnir úr gildi og þvi ekki bindandi lengur fyrir Is- land. Astæðan til þess að stjórnar- andstöðuflokkarnir á þingi 1961 vildu ekki hlita landhelgis- samningunum og beittu sér fyrir uppsögn þeirra var aðeins ein. Hún var sú, að samkvæmt þeim fengu stjórnir Bretlands og Vest- ur-Þýzkalands rétt til að leggja það undir úrskurð Alþjóðadóms- ins, ef Island færði út fiskveiði- lögsöguna i meira en 12 milur. Stjórnarandstæðingar 1961 vildu ekki una þvi og töldu það lika háskalegt, að Islendingar ættu einir allra þjóða að sætta sig i þessum efnum við úrskurð dóm- stólsins, sem hæglega gæti dæmt eftir úreltum reglum, sem yfir- gangur stórvelda hefur myndað. Þess vegna létu stjórnarand- stæðingar frá 1961 það verða eitt fyrsta verk sitt eftir að þeir fengu þingmeirihluta að lýsa þessa samninga úr gildi fallna. Það var eingöngu gert til að þurfa ekki að hlita úrskurði alþjóða- dómstólsins um útfærslu fisk- veiðilögsögunnar. Endurnýjum ekki hlekkina Nú hefur það ótrúlega skeð að alþjóðadómurinn hefur ekki viljað fallazt á að samningarnir frá 1961 séu uppsegjanlegir og sýnir það bezt, hve illa hefur ver- ið frá þeim gengið. En Islendinga skiptir þessi úrskurður ekki máli. Þeim ber að halda þvi jafnt til streitu, að rétturinn eigi ekki lög- sögu i málinu, þvi að lögsöguúr- skurður hans sé rangur og þvi muni þeir ekki heldur hlita hinum endanlega úrskurði hans i land- helgisdeilunni. Kveði rétturinn eigi að siður upp úrskurð, sem gengur gegn Islendingum, er eng- in hætta á ferðum. Bretar hefðu ekki neinn rétt til að framfylgja honum heldur yrði samkvæmt lögum Sameinuðu þjóðanna að snúa sér til öryggisráðsins og óska eftir að það framfylgi úr- skurðinum. öryggisráðið yrði þannig hinn endanlegi yfirdómari i málinu. Þeim úrskurði munum við Islendingar ekki þurfa að kviða. Þar munu fulltrúar þróun- arlandanna standa við hlið íslendinga. Fleiri myndu þar einnig koma til liðveizlu. öryggisráðið myndi aldrei ganga gegn rétti Islendinga og þeirri augljósu lagaþróun, sem er að verða i heiminum I þessum efnum. Nýlokinn fundur þess i Panama sýnir lika glöggt, að það mun fallast á, að samningarnir frá 1961 hafi verið nauðungar- samningar, þótt meirihluti Haag- dómsins gerði það ekki. Það væri furðuleg óskynsemi ef Islendingar færu aftur að setja á sig hlekki landhelgissamning- anna frá 1961 og beygðu sig að nýju undir lögsögu Alþjóðadóm- stólsins. Með þvi væru Islendingar að stefna landhelgis- málinu i óþarfa hættu. Verkin tala Glögg dæmi um afstöðu núv. rikisstjórnar til dreifbýlisins er dreifing hinna nýju skuttogara um landið, en hún sést á mynd, sem fylgir þessari grein. Aldrei áður hefur dreifbýlið eignast jafn vandaðan og fullkominn skipa- stól. Samtimis þessu er svo verið að endurbæta hraðfrystihúsin um allt land. Eitt af slikum dæmum er svo framkvæmdaáætlun rikis- ins 1973, sem var samþykkt rétt fyrir þinglokin. Hún gerir ráð fyrir nær 1200 millj. króna fram- lagi til margvislegra fram- kvæmda, sem næstum allar eru utan Reykjanessvæöisins. Aldrei hefur meira fjármagni verið varið til dreifbýlisins en i tiö nú- verandi stjórnar. Þ.Þ.

x

Tíminn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.