Fréttablaðið - 08.11.2004, Blaðsíða 16

Þórólfur Árnason fékk að ganga
svipugöngin í sjónvarpinu á
föstudagskvöld – ekki einu sinni
heldur tvisvar. Áður gekk hann
þau í fyrra þegar fyrst komst í há-
mæli að hann hefði vitað af/tekið
þátt í ólöglegu samráði olíufélag-
anna. Þá baðst hann afsökunar á
sínum þætti í samsærinu mikla
gegn almenningi.
Ekki var auðvelt að henda reið-
ur á skýringum Þórólfs að þessu
sinni út af frammígripum, fussi
og hnussi og þrálátum skilaboð-
um um vanþóknun þáttastjórn-
endanna á málflutningi hans en
daginn áður hafði Davíð Oddsson
látið þau boð út ganga að sér
fyndist Þórólfi hlíft í fjölmiðlum.
Það átti greinilega ekki að vakna
grunsemdarvottur um slíkt – en
almennt fer samt betur á því að
áhorfendum sé leyft að draga
sjálfum ályktanir af málflutningi
fólks.
Skýringar Þórólfs eru ekki all-
ar sannfærandi: til dæmis á
minnispunktum frá fundi um
þriggja króna hækkun bensín-
verðs sem honum gengur erfið-
lega að koma heim og saman við
staðhæfingu sína um að hann hafi
aldrei komið að samráði um verð
en býður okkur þess í stað upp á
nokkuð þvælið tal um óformlegt
spjall í byrjun fundar um almenn-
ar hræringar á markaði...
Og hvað? Var maðurinn ekki
markaðsstjóri hjá olíufélagi? Átti
hann að segja upp? Gera upp-
reisn? Eða gera það sem hann
gerði: taka næsta djobbi sem byð-
ist...
Talað hefur verið um að hengd-
ur sé bakari fyrir smið – eigum
við ekki fremur að segja að hér sé
hengdur fyrrverandi handlangari
fyrir smið. Þórólfur var vissulega
staddur í samsærinu gegn al-
menningi miðju, en það virkar
þrátt fyrir allt ankannalega á
mann að hann skuli gerður að
blóraböggli í nákvæmlega þessu
máli. Ásamt ýmsu öðru fólki varð
hann kringum aldamótin að tákn-
mynd fyrir nýja tíma í íslensku
viðskiptalífi þegar hann starfaði
hjá Tali og hóf kraftmikla og glað-
lega samkeppni við stóra Ríkis-
flokks-fyrirtækið, Landssímann.
Þetta fólk færði okkur heim sann-
inn um að hægt væri að stunda
viðskipti á Íslandi án þess að vera
í Kolkrabbanum eða SÍS-upp-
vakningnum.
Í rauninni var frjálsri sam-
keppni þröngvað upp á Íslendinga
við inngönguna í EES. Fram að
því aðhylltist valdastéttin á Ís-
landi þá óorðuðu kennisetningu
að samkeppni í viðskiptum væri
ekki bara óæskileg hér á landi
heldur líka óhugsandi í svo smáu
samfélagi. Forsvarsmenn Sjálf-
stæðisflokksins voru lengi að átta
sig á þeim breytingum sem frjáls-
ræði í viðskiptum hafði, enda
þekktu þeir sennilega lítt til kap-
ítalisma, og uppgötvuðu ekki fyrr
en um seinan að hann hafði í för
með sér að alls konar skillítið fólk
gæti komist í álnir án þess að hafa
sérleyfi frá Flokknum.
Það var m.ö.o. ekki fyrr en
með aðildinni að EES sem samráð
olíufélaganna varð ólöglegt. Og
rétt eins og forsvarsmenn Sjálf-
stæðisflokksins töldu að hægt
væri að taka upp alls kyns lög án
þess að það væri „svo bókstaflega
meint“, þá virtust menn úr við-
skiptaarmi Flokksins – og SÍS-
uppvakningnum – telja að þeir
gætu haldið uppteknum hætti um
samráð hvað sem liði einhverjum
paragröffum í Brussel. Lengi vel
gekk það. En svo kom að því að
ekki var lengur hægt að þráast
við að leyfa Samkeppnisstofnun
að sinna eftirlitshlutverki sínu.
Og því fór sem fór.
Hvern á að hengja? Hver er
Smiðurinn í þessu máli? Kristinn
Björnsson segir fólk – en á móti
má spyrja: hverju erum við bætt-
ari með því að smána hann opin-
berlega, eða hina, Einar Bene-
diktsson og Geir Magnússon?
Væri ekki nær og mikilvægara
fyrir fólkið í landinu að láta rann-
saka okrið hjá tryggingarfélögun-
um sem okkur er gert að gjalda tí-
und?
Þetta á ekki að snúast um ein-
staklinga heldur að brjóta niður
vont kerfi. Forstjórarnir eru part-
ur af því kerfi og draga dám af
því. Sjálfsagt er að svipta þá veg-
tyllum og háum stöðum en það á
líka að gefa þeim kost á endur-
hæfingu. Mætti ekki senda þá á
skólabekk í Háskólann í Reykja-
vík? Þessu má líkja við það þegar
múrinn féll og alls konar fólk sem
hafði verið hluti af valdakerfi
austur-þýska Kommúnistaflokks-
ins hóf nýtt líf, frjálst undan
þrúgandi oki valda sinna. Menn
hér voru misjafnlega fljótir að
koma sér út úr þessu kerfi –
Þórólfur var með þeim fyrstu.
Það er enginn sérstakur smið-
ur, bara hús sem er löngu risið,
stórt og ljótt. Við eigum að jafna
það við jörðu. ■
Í kvöld verður ljóst hvort grunnskólakennarar fallast á eðahafna miðlunartillögu ríkissáttasemjara í kjaradeilu þeirra viðsveitarfélögin. Ef eitthvað er að marka umtal meðal kennara
nær tillagan ekki fram að ganga. Athyglisvert er að meðal þeirra at-
riða í tillögunni sem vakið hafa óánægju eru mál sem samninga-
nefnd Kennarasambandsins lagði áherslu á í viðræðunum við full-
trúa sveitarfélaganna. Ber þetta vott um einkennilegt sambands-
leysi milli hins almenna kennara og forystusveitarinnar.
Verði samningarnir felldir á verkfallið að hefjast að nýju strax á
morgun, þriðjudag. Eftir sjö vikna vinnustöðvun og síðan einnar
viku kennslu er þetta algjörlega óviðunandi framvinda. Kemur ekki
á óvart að þolinmæði foreldra skólabarna og alls almennings er
þrotin. Í skoðanakönnun Fréttablaðsins nú um helgina kvað mikill
meirihluti þátttakenda til greina koma að setja lög til að binda enda
á verkfallið ef miðlunartillagan yrði felld. Fróðlegt er að sjá hve af-
staða kvenna í málinu er afdráttarlaus. Rúmlega 65% þeirra telja
koma til greina að setja lög á verkfallið. Kannski sýnir þetta að
konur skynja í ríkari mæli en karlar ábyrgðina á uppeldi og mennt-
un barna.
Hvað lagasetningu áhrærir er unnt að fara ýmsar leiðir. Ein er að
lögfesta miðlunartillögu ríkissáttasemjara. Það er umdeilanleg að-
ferð sem hætt er við að ófriður verði um. Á þessum vettvangi hef-
ur áður verið hvatt til þess að gerðardómi verði falið að útkljá deil-
una. Það er sanngjörn leið sem er hlutlaus gagnvart báðum aðilum,
sveitarfélögunum og Kennarasambandinu. Lög um slíkan gerðar-
dóm ætti að vera unnt að afgreiða á skömmum tíma á Alþingi
þannig að kennsluhléið vegna endurnýjaðs verkfalls yrði ekki nema
einn eða tveir dagar. Best væri að Kennarasambandið og sveitar-
félögin lýstu opinberlega yfir stuðningi við hugmyndina. Frjáls
gerðardómur væri enn betri leið en hætt er við að tafsamt verði að
koma honum á vegna þess stirðleika sem einkennir samband odda-
manna deilenda. Úrskurður gerðardóms ætti ekki að gilda nema til
skamms tíma. Æskilegast er að frjálsir samningar takist um kaup
og kjör kennara eins og annarra stétta. Og til lengri tíma litið er
mikilvægt að kennarastéttin sé sátt við kjör sín og þau taki mið af
menntun hennar og mikilvægi starfsins.
Óskandi væri að niðurstaða atkvæðagreiðslunnar meðal kennara
leiddi í ljós að þessar vangaveltur hafi verið ótímabærar. En því
miður eru komnar fram svo sterkar vísbendingar um neikvæð við-
brögð við miðlunartillögunni að óhjákvæmilegt er að hafa svör við
því á reiðum höndum hvað gera eigi verði hún felld. ■
8. nóvember 2004 MÁNUDAGUR
SJÓNARMIÐ
GUÐMUNDUR MAGNÚSSON
Þjóðin styður lög á kennaraverkfallið
verði miðlunartillagan felld.
Gerðardómur er
sanngjörn leið
FRÁ DEGI TIL DAGS
Á þessum vettvangi hefur áður verið hvatt til
þess að gerðardómi verði falið að útkljá deiluna.
Það er sanngjörn leið sem er hlutlaus gagnvart báðum
aðilum, sveitarfélögunum og Kennarasambandinu. Lög
um slíkan gerðardóm ætti að vera unnt að afgreiða á
skömmum tíma á Alþingi þannig að kennsluhléið vegna
endurnýjaðs verkfalls yrði ekki nema einn eða tveir
dagar. Best væri að Kennarasambandið og sveitarfélögin
lýstu opinberlega yfir stuðningi við hugmyndina.
,,
Í DAG
OLÍUSAMSÆRIÐ
GUÐMUNDUR
ANDRI
THORSSON
Í rauninni var frjálsri
samkeppni þröngv-
að upp á Íslendinga við
inngönguna í EES. Fram að
því aðhylltist valdastéttin á
Íslandi þá óorðuðu kenni-
setningu að samkeppni í
viðskiptum væri ekki bara
óæskileg hér á landi heldur
líka óhugsandi í svo smáu
samfélagi.
,,
Að hengja handlangara fyrir smið
Leyndarmál
Utanríkisráðuneytið hefur neitað að af-
henda Morgunblaðinu skýrslu Hallgríms
Sigurðssonar, yfirmanns flugvallarins í
Kabúl, vegna árásarinnar sem gerð var á
íslenska friðargæsluliða 23. október sl.
Hið sama á við um flest önnur gögn sem
ráðuneytið hefur tekið saman vegna
málsins. Frá þessu er skýrt í Morgunblað-
inu í gær. Það segir að
Gunnar Snorri Gunnars-
son ráðuneytisstjóri
telji umrædd gögn
undanþegin af-
hendingarskyldu
samkvæmt upp-
lýsingalögum. Ekki
kemur fram hvort
blaðið hyggist áfrý-
ja ákvörðuninni til úrskurðarnefndar um
upplýsingamál eins og lög heimila.
Leyndin yfir skjölunum bendir til þess að
ráðuneytið telji að þar sé eitthvað að
finna sem ekki þoli dagsljósið og eykur
þar af leiðandi áhugann á þeim.
Mótmælaslóðir
Samtök herstöðvaandstæðinga efndu til
sögugöngu um „mótmælaslóðir“ í
Reykjavík á laugardaginn. Má
segja að það hafi verið vel
við hæfi því sjálf eru
samtökin fyrir löngu
orðin sögulegt fyrir-
bæri sem fáir aðrir en
miðaldra og eldri
borgarar landsins
hafa heyrt um.
Í húsnæðisleit
Sameining Háskólans í Reykjavík og
Tækniháskólans kallar á sameiginlegt
húsnæði. Ásdís Halla Bragadóttir, bæj-
arstjóri í Garðabæ, hefur boðið fram
stórt landsvæði í sínu bæjarfélagi undir
háskólaþorp sem hún telur að muni
vel henta hinum sameinaða háskóla.
Ásdís Halla er í einstakri aðstöðu til að
kynna þessa tillögu því sjálf situr hún í
yfirstjórn skólans, háskólaráðinu. En
það tæki hins vegar nokkur ár að bygg-
ja upp háskólasvæðið í Garðabæ. Þess
vegna hafa sjónir manna einnig beinst
að skjótvirkari lausnum. Ein er sú að
kaupa Morgunblaðshúsið í Kringlunni
fyrir háskólann. Hvert Mogginn færi þá
er önnur saga.
gm@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: Frétt ehf. RITSTJÓRI: Kári Jónasson FRÉTTARITSTJÓRAR: Sigurjón M. Egilsson og Sigmundur Ernir Rúnarsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Jón Kaldal FULLTRÚI
RITSTJÓRA: Guðmundur Magnússon RITSTJÓRNARFULLTRÚI: Steinunn Stefánsdóttir AUGLÝSINGASTJÓRI: Þórmundur Bergsson RITSTJÓRN, AUGLÝSINGAR OG DREIFING:
Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík AÐALSÍMI: 550 5000 SÍMBRÉF Á FRÉTTADEILD: 550 5006 NETFÖNG: ritstjorn@frettabladid.is og auglysingar@frettabladid.is VEFFANG: visir.is
SETNING OG UMBROT: Frétt ehf. PRENTVINNSLA: Ísafoldarprentsmiðja ehf. Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er hægt
að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871
SKOÐANIR OG UMRÆÐUR Á VISIR.IS