Tíminn - 13.03.1974, Síða 9

Miðvikudagur 13. marz 1974.
TÍMINN
9

V,
(Jtgefandi Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.), Jón Ilelgason, Tómas
Karlsson, Auglýsingastjóri: Steingrimur Gfslason. Rit-
stjórnarskrifstofur i Edduhúsinu við Lindargötu, simar.
18300-18306. Skrifstofur i Aðalstræti 7, simi 26500 — af-
greiðslusimi 12323 — augiýsingasimi 19523. Áskriftagjald
420. kr. á mánuði innan lands, i lausasölu 25 kr. eintakið.
Blaðaprent h.f.
Landverndardætlun
Landnýtingar- og landgræðslunefnd, sem
Halldór E. Sigurðsson, landbúnaðarráðherra,
skipaði30. nóv. 1971 hefur nú skilað áliti. Nefnd
þessi starfaði undir forystu Eysteins Jóns-
sonar. Verkefni nefndarinnar var viðamikið og
er nefndarálitið um 200 siður i stóru broti.
Megintillögur nefndarinnar eru þessar:
1. Landgræðslu og gróðurverndaráætlun til 5
ára. Áætlun þessi er i fimm meginþáttum: Um
gróðurvernd og landgræðslu, skógvernd og
skógrækt, rannsóknir á sviði gróðurverndar,
landgræðslu og gróðurnytjar og annað, sem
þessi mál varðar.
2. Frumvarp til laga um breytingar á lögum
um afréttarmálefni, fjallskil og fl.
3. Frumvarp til laga um breytingar á lögum
um landgræðslu.
4. Frumvarp til laga um heftingu landbrots.
5. Tiilaga um samstarfsnefnd þeirra stofn-
ana, sem hafa með höndum framkvæmd land-
græðslu- og gróðurverndaráætlunar.
6. Tillaga um fjárstuðning rikisins við lands-
hlutasamtökin, til þess að þau hafi forystu um
landnýtingarskipulag i samráði við sveitar-
stjórnir eða sveitar- og sýslustjórnir.
Tillögur nefndarinnar gera ráð fyrir, að til
framkvæmda samkvæmt áætluninni verði
varið einum milljarði króna til land- og gróður-
verndar. Skal þetta fjármagn koma til viðbótar
þeim fjárveitingum, sem þegar eru fyrir til
þessara verkefna.
Takmark gróðurverndaráætlunarinnar á að
vera að stöðva uppblástur og jarðvegs-
eyðingu og koma i veg fyrir hvers konar
gróðurskemmdir og gróðurrýrnun. Áætlunin á
að miða að því, að koma gróðurnýtingu og beit
i það horf, að gróðri fari fram. Stefnt verði að
friðun skóglenda, sem þess eru verð, og að
lagður verði grundvöllur að nýjum skógum til
fegrunar, nytja, skjóls og útivistar.
Með áætluninni er stefnt að endurgræðslu
örfoka og ógróinna sanda, sem æskilegt er talið
að breytt verði i gróðurlendi. Þá er lögð
áherzla á eflingu rannsókna á þessum sviðum,
þannig að grundvöllur sé sem traustastur
undir öllu, sem gert er til þess að ná mark-
miðum gróðurverndaráætlunarinnar.
Landnýtingarnefndin gerir ráð fyrir, að fjár-
magn til áætlunarinnar skiptist i megin-
dráttum á þennan veg:
Til almennrar gróðurverndar og land-
græðslu 705 milljónir króna.
Skógvernd og skógrækt 165 milljónir króna.
Rannsóknir á sviði gróðurverndar, land-
græðslu og gróðurnýtingar 80 milljónir króna
og til annarra verkefna 50 milljónir króna eða
samtals einn milljarður.
Áætluninni fylgir greinargerð með hverjum
einstökum þætti hennar og með nefndarálitinu
fylgir lýsing á öllum sýslum landsins með tilliti
til land- og gróðurverndar.
Um skipulag landnýtingarinnar er það
niðurstaða nefndarinnar, að landnýtingar-
skipulag verði að vaxa upp i landshlutunum
sjálfum á vegum heimamanna, en geti ekki og
eigi ekki að koma frá einu eða öðru mið-
stjórnarvaldi utan heimabyggðanna. Þvi gerir
nefndin það að tillögu sinni, að landshlutasam-
tökum sveitarfélaganna verði veittur fjár-
stuðningur til að hafa forystu og undirbúa
áætlanir um landnýtingu. TK
ERLENT YFIRLIT
Pompidou vill sýna
sjólfstæði Frakka
Ágreiningur milli hans og Willy Brandts
1 GÆR hittust þeir Pompi-
dou Frakklandsforseti og
Brésnjeff, leiðtogi Sovétrikj-
anna, suður við Svartahaf og
ræddu þar um þróun alþjóða-
mála, eins og öryggismál
Evrópu, deilurnar fyrir botni
Miðjarðarhafsins, oliumálin
o.s.frv. Þetta er þriðji við-
ræðufundur þeirra Pompidous
og Brésnjeffs á rúmu ári.
Það er bersýnilegt, að þessir
tiðu fundir þeirra Pompidous
og Brésjneffs eru þáttur i
þeirri viðleitni Frakka aö sýna
þess sem gleggst merki, að
þeir fylgi sjálfstæðri utanrik-
isstefnu. Þeir eiga að sanna,
að Frakkland sé enn riki, sem
taki þátt i mótun alþjóðíegra
mála, án nokkurrar leiðsagn-
ar utan frá.
UTANRIKISSTEFNA
Frakka hefur mjög einkennzt
af þvi siðan de Gaulle hófst til
valda i hið siðara sinn eða
siðan 1958, að Vestur-Evrópa
ætti að vera óháð Bandarikj-
unum, þótt hún hefði við þau
vissa varnarsamvinnu, engu
siður en Sovétrikjunum. Vest-
ur-Evrópa gæti myndað
sterka heild, ef rikin ,þar héldu
saman, án þess að sameinast i
eitt riki, eins og ýmsir hafa
látið sig dreyma um.
Samkvæmt kenningum de
Gaulles átti samstaða
Vestur-Evrópu að byggjast á
samstarfi sjálfstæðra rikja, en
ekki sameiningu. Það fór ekki
dult, að innan þessa samstarfs
sjálfstæðra Vestur-Evrópu-
rikja ætlaði de Gaulle Frökk-
um stærstan hlut.
Meðan kristilegir demó-
kratar fóru með völd undir
forustu Adenauer, tókst de
Gaulle allvel að leika þetta
hlutverk sitt. Báðir voru þeir
de Gaulle og Adenauer sam-
mála um, að náið samstarf
Þýzkalands og Frakklands
ætti að vera hornsteinn
vestur-evrópskrar samvinnu.
Það var með fullu samþykki
Vestur-Þjóðverja, að de
Gaulle hafði frumkvæði að
viðræðum við Rússa og fór
sjálfur i heimsókn til Moskvu
til að árétta það. Adenauer
lagði mikla áherzlu á góða
samvinnu við Bandarikin, en
samvinnan við Frakka var
mesta áhugamál hans.
ÞETTA breyttist hins vegar
verulega við valdatöku Willy
Brandts i Vestur-Þýzkalandi.
Willy Brandt og samherjar
hans leggja að visu mikla
áherzlu á góða samvinnu við
Frakka, en þeir fara ekki dult
með að varnarsamvinnan við
bandarikin sé enn mikilvæg-
ari. Willy Brandt hóf lika bein-
ar viðræður við leiðtoga
Sovétrikjanna um nýskipan
Þýzkalandsmálanna, en hafði
ekki Frakka fyrir milligöngu-
menn eins og þeir höfðu gjarn-
an viljað. Willy Brandt og
félagar hans tala lika um að
sameina Vestur-Evrópu sem
mest i eina rikisheild og hafna
þannig kenningu Gaullista um
að vestur-evrópsk samvinna
eigi að byggjast á samvinnu
sjálfstæðra rikja.
FYRSTU ARIN, sem Willy
Brandt fór með völd i
Vestur-Þýzkalandi, var hann
aðalstjarnan á himni vest-
ur-evrópskra stjórnmála. Við-'
ræður hans við leiðtoga Sovét-
rikjanna setti mestan svip á
sambúð austurs og vesturs.
Frakkar hurfu i skuggann,
enda var de Gaulle lika horf-
inn af sjónarsviðinu. Þetta
breyttist nokkuð eftir að
Pompidou Frakklandsforseti
Willy Brandt hafði gert
samningana við Sovétrikin um
Þýzkalandsmálin og ekki
fylgdi strax eins mikil breyt-
ing i kjölfarið og margir höfðu
gert sér vonir um. Willy
Brandt er nú minna á sjónar-
sviðinu en áður og vegur hans
ekki eins mikill og var um
skeið. En þá kom til sögunnar
annar maður, sem stal hlut-
verkinu af Frökkum. Það var
Nixon Bandarikjaforseti.
Hann brá sér flestum á óvart
bæði til Peking og Moskvu og
gerði sér sérstaklega dátt við
Bresjneff. Þeir hafa nú i nokk-
ur misseri haldið uppi miklu
makki og árangurinn óneitan-
lega orðið sá, að sambúð risa-
veldanna hefur farið batnandi.
Þetta hefur flestum þótt góð
tiðindi og sennilega á Nixon
eftir að fá sæmileg eftirmæli i
sögunni, þrátt fyrir Wat-
ergatemálið, vegna frum-
kvæðis sins i þessum efnum.
En þettá þokaði Frökkum enn
til hliðar á leiksviði heims-
málanna.
NÚ að undanförnu hefur
verið eins konar hlé i þessum
efnum. Árangurinn, sem
náðist af samningum Brandts
og Sovétleiðtoganna, hefur
enn ekki orðið eins mikill og
þeir bjartsýnustu gerðu sér
vonir um. Þá hefur skapazt,
a.m.k. I bili, éins konar kyrr-
staða i viðræðum risaveld-
anna. Þetta skapar Frökkum
nýtt tækifæri til að koma aftur
til sögunnar. Það hefur
Pompidou og hinn nýi utanrik-
isráðherra hans, Michel Jo-
bert, kunnað að nota sér. Þeir
hafa t.d. notað oliumálin og
deilurnar fyrir Miðjarðar-
hafsbotni til að marka sér-
staka stefnu Frakka og staðið
óragir upp i hárinu á Banda-
rikjamönnum i sambandi við
þessi mál. Þeir hafa gagnrýnt
Nixon og Kissinger fyrir að
semja við Rússa um
kjarnorkuvopn á bak við
bandamenn sina i Nato. Þeir
hafa sett Vestur-Þjóðverjum
öðru hverju þá kosti, að velja
á milli Frakídands og Banda-
rikjanna. Þetta gerðist m.a. á
ráðstefnu oliuneyzlurikjanna
þrettán i Washington, þegar
Vestur-Þjóðverjar kusu
heldur að fylgja Banda-
rikjamönnum en Frökkum.
Til að launa lambið gráa, virð-
ast Frakkar ætla að stöðva
lausn meiriháttar deilumála
innan Efnahagsbandalagsins
meðan Vestur-Þjóðverjar fara
með formennsku i ráðherra-
nefndinni, en þeir tóku við
henni um áramótin og halda
henni til júniloka. Þá taka
Frakkar við formennsku og
fara með hana næstu sex mán-
uðina.
EKKI er ósennilegt, að ýms-
um finnist stundum að brosa
megi að viðleitni Frakka til að
auglýsa óháða utanrikisstefnu
og látast vera áfram stórveldi
eftir að þeir eru hættir að vera
það. Samt er þessi afstaða
gagnleg fyrir alþjóðamálin á
ýmsan hátt. Hún knýr Banda-
rikin til þess að taka meira til-
lit en ella til samstarfsþjóða
sinna i Evrópu. Hún kemur i
veg fyrir of hraða þróun i þá
átt, að búa til eitt sameinað
riki úr Efnahagsbandalaginu.
Vel má vera, að þetta verði
stundum til að draga ýmsar
aðkallandi breytingar á lang-
inn en á móti kemur, að menn
fá meira ráðrúm til að vega
þær og meta áður en i þær er
ráðizt. Fátt er sennilega
nauðsynlegra i slikum málum
en að menn hraði sér ekki um
of.
Með öllu er rangt að túlka
afstöðu Frakka þannig að þeir
séu mótfallnir vestrænu
samstarfi. Þvert á móti er það
eitt grundvallaratriði stefnu
þeirra. En þeir vilja ekki
fórna sjálfstæði sinu vegna
þess. Þeir vilja halda áfram
að vera Frakkar. — Þ.Þ.