Fréttablaðið - 13.12.2004, Qupperneq 12

12 13. desember 2004 MÁNUDAGUR
TEKIÐ VIÐ NÓBELSVERÐLAUNUM
Linda B. Buck frá Bandaríkjunum tók
við Nóbelsverðlaunum fyrir lyfjafræði
í Stokkhólmi á föstudag. Hún fékk
verðlaunin ásamt Richard Axel, einnig
frá Bandaríkjunum.
Veiðiréttindi:
Eigendur sjávarjarða vilja fiska
SJÁVARÚTVEGUR Samtök eigenda
sjávarjarða ætla að stefna ríkinu
til að fá aftur útróðrarrétt. Ómar
Antonsson, formaður samtak-
anna, segir að eigendur sjávar-
jarða hafi haft þennan rétt frá
ómunatíð og hafi meðal annars
greitt af honum fasteignagjöld.
Hann segir að ríkið eigi líka að
virða eignarrétt þessara jarðeig-
enda. Svokölluð netlög nái 115
metra á haf út og það sé þeirra
einkaeign. Nú sé þeim hins vegar
meinað að veiða þar vegna kvóta-
kerfisins og rétturinn hafi verið
afhentur öðrum.
Ómar segir að landsfundir
stjórnarflokkanna hafi samþykkt
að vinna að þessum rétti sjávar-
jarða en ráðherrar þessara flokka
neiti að fylgja stefnu eigin flokka.
Þeir viti hvernig þeir eigi að snúa
sér í málinu þar sem þeir séu bún-
ir að afhenda útvegsmönnum
þennan rétt.
Í apríl 2002 sagði Ómar í fjöl-
miðlum að samtökin ætluðu að
höfða mál gegn ríkinu. Hann seg-
ir að ákvörðun um þetta hafi dreg-
ist vegna þess að lögfræðingur
hafi verið fenginn til að skoða
málið vandlega. Síðan hafi bréf
verið sent sjávarútvegsráðherra
en án árangurs. Því sé ekkert ann-
að að gera í stöðunni nú en að fara
fyrir dómstóla. - ghg
Aukaverkanir geta
leitt til innlagnar
Þunglyndislyf geta valdið örlyndi og hegðunartruflunum hjá börnum og unglingum á fyrstu stigum
meðferðar. Í alvarlegustu tilvikunum getur innlögn verið nauðsynleg meðan jafnvægi er að komast á
líðanina, segir yfirlæknir á BUGL.
HEILBRIGÐISMÁL Notkun þunglynd-
islyfja getur, í sjaldgæfum tilvik-
um, valdið svokallaðri afhamlandi
hegðun hjá börnum og unglingum
í byrjun meðferðar og er stundum
skammtaháð, að sögn Ólafs Ó.
Guðmundssonar, yfirlæknis á
Barna- og unglingageðdeildinni
við Dalbraut.
Með afhamlandi hegðun er átt
við örlyndi og hegðunartruflanir
sem geta komið fram sem tíma-
bundnar aukaverkanir þunglynd-
islyfja.
Sérfræðinefnd Evrópsku lyfja-
stofnunarinnar hefur sent út ít-
rekun um notkun allmargra
þekktra þunglyndislyfja hjá börn-
um og unglingum, þar sem þau
geti valdið aukinni hættu á sjálfs-
vígshegðun. Nefndin hefur skoð-
að ný gögn um notkun þessara
lyfja hjá börnum. Niðurstaðan var
sú að gögnin bentu til þess að auk-
in hætta væri á sjálfvígshug-
myndum og sjálfsvígstilraunum,
eða hegðun tengdri því, svo sem
sjálfsskaða, árásargirni og tilfinn-
ingasveiflum. Ekki var þó til-
kynnt um sjálfsvíg í klínískum
rannsóknum á börnum og ung-
lingum. Lagt var til að öryggi
þessara lyfja fyrir börn og ung-
linga yrði rannsakað frekar í Evr-
ópu. Þar til þær niðurstöður liggja
fyrir vill nefndin koma þeim upp-
lýsingum á framfæri til lækna,
sjúklinga og foreldra, að umrædd
lyf séu ekki skráð við þunglyndi
og kvíða hjá börnum og ungling-
um í öllum löndum Evrópu. Þessi
lyf ætti almennt ekki að nota í
þessum aldurshópi þar sem
klínískar rannsóknir hefðu sýnt
fram á aukna hættu á sjálfsvígs-
hegðun. Samt sem áður getur
verið þörf á því að ávísa þessum
lyfjum fyrir þennan hóp sjúk-
linga, segir sérfræðinefndin. Í
þeim tilvikum er mikilvægt að
fylgjast vel með sjúklingi með til-
liti til sjálfsvígshegðunar, sjálfs-
skaða og árásargirni. Það er sér-
staklega mikilvægt í upphafi með-
ferðar.
Ólafur sagði að tímabundnar
hegðunartruflanir væru þekkt en
sjaldgæf aukaverkun þunglyndis-
lyfja.
„Ef unglingur með þunglyndi
er með sjálfsskaðahugsanir er
mikilvægt að fylgjast vel með af-
hömlunareinkennum í byrjun
meðferðar meðan jafnvægi er að
komast á líðan en í alvarlegustu
tilvikunum getur innlögn verið
nauðsynleg. Hafa ber í huga að þó
að þunglyndi sé einn áhættuþátt-
ur sjálfsvíga þá geta sterkari
áhættuþættir, svo sem árásar-
girni og notkun áfengis og fíkni-
efna, verið afleiðingar þunglynd-
is. Vega þarf og meta í hverju til-
viki jákvæð áhrif á líðan og virkni
á móti hugsanlegum aukaverkun-
um, þar með talið tilhneigingu til
að skaða sjálfan sig.“
jss@frettabladid.is
KB BANKI
Hækkar vexti í kjölfar vaxtabreytinga
Seðlabankans.
KB banki:
Vextir hækka
FJÁRMÁL KB banki hefur ákveðið
að hækka vexti óverðtryggðra
inn- og útlána frá og með 11. des-
ember. Vextir óverðtryggðra út-
lána hækka um 0,75 til 1,00 pró-
sentustig.Þannig hækka kjörvext-
ir óverðtryggðra skuldabréfa úr
9,65 í 10,65 prósent.
Vextir óverðtryggðra innlána
hækka um allt að 0,80 prósentu-
stig.
Vaxtabreytingin er gerð í kjöl-
far tilkynningar Seðlabankans um
hækkun stýrivaxta um 1,00 pró-
sentustig. Bankinn breytir ekki
vöxtum verðtryggðra inn- og út-
lána. - ghg
GEÐLYF Sumar tegundir þunglyndis-
lyfja geta valdið aukinni hættu á sjálfs-
vígshegðun, að sögn sérfræðinefndar
Evrópsku lyfjastofnunarinnar.
SMÁBÁTAR
Eigendur sjávarjarða vilja fá að veiða í sjónum úti af jörðum sínum en þeir mega það ekki
núna vegna kvótakerfisins. Rúmlega tvö þúsund jarðir eru með land að sjó.
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/A
P
■ UTANRÍKISMÁL
DAVÍÐ OPNAR SENDIRÁÐ Nýtt
húsnæði sendiráðs Íslands í
Brussel var opnað við hátíðlega
athöfn í gær. Það var Davíð Odds-
son utanríkisráðherra sem opnaði
húsið. Nýja húsnæðið er við
Schuman-torgið þar sem flestar
aðalstofnanir Evrópusambandsins
hafa skrifstofur sínar. Tuttugu
manns starfa í sendiráðinu.
MIKIÐ ÁUNNIST Í KABÚL Ástand
mála í Afganistan var rætt í alls-
herjarþingi Sameinuðu þjóðanna í
fyrradag. Hjálmar W. Hannesson,
sendiherra og fastafulltrúa Ís-
lands, sagði að frá því Íslendingar
tóku við stjórn flugvallarins í
Kabúl hefði mikið áunnist í endur-
bótum á vellinum og nánasta um-
hverfi. Ísland afhendir Tyrkjum
stjórn flugvallarins 1. febrúar.