Tíminn - 20.10.1974, Blaðsíða 15

Tíminn - 20.10.1974, Blaðsíða 15
Sunnudagur. 20. október. 1974 TÍMINN 15 Jónas Guðmundsson: FÁEIN ORD UM 40% VERÐBÓLGU — eftir mann, sem kann ekki hagfræði BEZT OG ÓDÝRAST AÐ BÚA Á ÍSLANDI Hagfræði heitir eitt háleitasta fag æðri skóla og stofnana, þar sem al- varlegir menn kryfja til mergjar verðmæta- sköpun, eyðsluvenjur og allan fjandann, sem við kemur fjárhagslega af- komu þjóðanna. Það er innan þessarar fræðigreinar, þar sem menn fá hálfa önd og hálfa flöksu af rauðvini, og íslendingar setja staðfest verðbólgumet, 40% verðbólga. 1/2 önd á kjaft Tveir menn sitja á köldum vetrardegi inni á veitingahúsi. Annar drekkur kaffibolla og reynir aö orna sér við ofninn, hinn er i burgeismat, hefur heila önd á borðinu og heila flösku af rauðvini og hann getur ekki dulið ánægju sina, én sá með kaffið gef- ur honum dapurlegt auga. Maðurinn með kaffið litur spurnaraugum á manninn með öndina. — Sá á nú gott, hugsar hann með sér. Þetta hlýtur að kosta stórfé, og hann finnur til svolitillar gremju, þegar hann hugleiðir þann mikla mun, sem er á kjörum manna, þrátt fyrir sjúkrasamlög og ellilaun, en svo heldur hann áfram að lesa blaðið sitt til að gleyma raunum sinum. A máli hagfræðinnar heitir þetta ekki heldur einfaldlega 1/2 önd og 1/2 flaska af vini á mann, þegar búið er að deila veitingun- um niður á gestina tvo. Siðan kemur einn bolli af kaffi, m.ö.o. 1/2 bolli af kaffi á mann. island i 10 sæti i velsæld Það er orðið langt siðan ég las þessa litlu rógsögu um hag- fræðina, mig minnir að hún hafi staðið I einhverri kennslubók, og reyndar var ég alveg búinn að gleyma henni, þegar ég sá blaðið suðri I Þýzkalandi, þar sem okkur var sagt, að Island, væri I 10. sæti að velsæld (framleiðslu- verðmæti á ibúa) en i 6. sæti I eyðslu (á hvern ibúa) og þar rikti 40% verðbólga, sem væri heims- met. Þetta var nokkuð fyrir Dani. — Er það rétt, sem stendur I blööunum, að þið hafið sett heimsmet i verðbólgu? spuröu þeir og voru alveg steinhissa. Ég las það i blöðunum. Ég heyrði það i útvarpinu, sögðu þeir til skýringar. Verðbólgan er bara 16,5% I Danmörku. Ég hefi þvi miður fleygt blaöinu, svo ég get ekki upplýst, hver býr til svona tölur, en þær eru alþjóðlegar, svo mikið er vfst og ábúðarfullir doktorar fjölluðu um málið I fjölmiðlunum, and- angtugir yfir nýja metinu og dýr- tiðinni á íslandi. — Ég hefi nú ekki mikið vit á bókhaldi, sagði Þorsteinn á fundi i Sjómannafélaginu, en ég veit hvernig það er i Englandi, og þaö þótti gott hjá honum. Ég undir- ritaöur hef ekki mikið vit á hag- fræði, en ég veit þó hvernig hún hittir mina eigin skynsemi, og þá fer ég aftur að muna eftir gömlu sögunni, sem ég er annars fyrir löngu búinn að gleyma, þessari með hálfu öndina og hálfu rauðvinsflöskuna og ég sagði við Danann, — þetta er bara öfund, það hefur aldrei verið betra að búa á íslandi. Á móteli i Danmörku Við höfðum ekið svo til alla nóttina og nú var nýr dagur að veröa búinn. Við fórum að leita eftir hóteli, og það kom i ljós að þau voru aðeins tvö i Kolding i Danmörku. Hótel Kolding, sem var svo flott, að börnin hefðu getað gert þig gjaldþrota á auga- bragði með því að fella eitthvað um koll og ég snarhemlaði og snéri frá, og svo Missionshótelið I bænum, sem angaði af kreosóli og grænsápu. — 1 guðs bænum ekki þetta — sagði konan full skelfingar. Mér finnst það standa I ljósum lögum. Já, það var rétt. Þetta var gamalt hús, timburhjallur inna I tóft af múrsteinum- —Já, en Paul Hartling, forsætis- ráðherrann (danski) býr alltaf hér þegar hann er í Kolding, sagði ég. — Nei, við skulum fara lengra noröur, og við sveigðum i áttina að þjóðveginum til Norður-Jót- lands.' Ferðaþreytan lagðist á sálina og börnin byrjuðust aftur að gráta. — Bara fáeina kílómetra i burtu, þá myndum við koma að einu af þessum skiltum, sem alstaðar eru við þjóðvegina ROOM- ZIMMER-VÆRELSE og við fengjum hvitar brúðarsængur til að sofa við og volga mjólk að drekka. Svo myndum við sofna með jótrandi kýrnar allt i kring um okkur.... En svo allt i einu kom skilti á þjóðveginum MOTEL TRE ROSER og von bráöar sáum við yndisleg smá- hús, rétt við þjóðvegmn og i miðri þyrpingunni var stór græn sund- laug. Þetta var nokkuð fyrir fólkið, sem var númer 10 i velferð og númer sex i eyðslu. Við pönt- uðum herbergi.... já og spurðum ekki einu sinni um verðið, því að svo þreyttur getur maður nú einu sinni oröið. Við fengum tveggja manna herbergi með litlum eld- húskróki og baði. Börnin myndu sofa hjá okkur eins og vant var og við myndum vakna við volga hlandlyktina, hress og endurnærð. Dýrt er Drottins orðið — Guð, hvað þetta er flott, sagði konan, þegar við vorum búin að bera inn töskurnar. Hvað kostaði herbergið? — Ha, kostaði ... Helviti eru Danir nú góðir arkitektar. Aldrei myndu íslendingar geta búið til svona, sagði ég og reyndi að leiða talið að öðru. — Hvað,spurðirðu ekki að þvi, sagði hún og gat ekki leynt skelfingu sinni? — Að hverju? — Hvað herbergið kostar. Nei, ég hafði ekki spurt og hún leiddi mig fram i forstofu, þa sem litið vélritað plagg stóð á veggn- um. Dobbel-værelse DKR 250.00 opprör DKR 50. Sum sé 6000 isl. krónur fyrir nóttina, ef maður ekki hreinsaði herbergið, 5000 ef allt var pent, þegar maður fór. Við létum fallast niður I sætin. 6000 krónur. Þetta voru miklir peningar fyrir manninn, sem drakk kaffibolla, meðan hag- fræðin skrifaði á hann hálfa önd.... og þar ofan I kaupin mynd- um við svo auðvitað ekkert sofna. Mótelreikningurinn sem kæmi á morgun, myndi sjá fyrir þvi. — Ja hérna, sögðu Danirnir og bruddu rúnstykkin sin og sötruðu brennheitt kaffið. Gamla Dan- mörk bara númer fimm á yel- ferðarlistanum og aumingja Island númer 10 og svo fóru þeir að tala um verðbólguna. Ég beit á jaxlinn og fór að skoða auglýsing arnar. Bensinið komið i 48 krónur iitrinn (I Danmörku). Bjórinn ódýrastur á 4.35. (kostaði 2.25 i Havnegade 1970). Nýr Volvo kostar eina milljón, pakki af slga- rettum 200 kall ( i Danmörku) Viskýflaskan 1600 og ég bað um meira kaffi og litli bollinn gerði mig samstundis 50 krónum fátækari. Kaffi og franskbrauð meö smjöri 200 kall. Ég var kom- inn i verulega slæmt skap. Ég neita að trúa Það eru liðnar þrjár vikur og við erum komin heim I stöðugan útsynninginn, sem spúði köidu regni og hagli, — og búinn að gleyma öllu,nema verðbólgumet- inu. Þetta hafði annars verið merkileg ferð — og lærdómsrlk og ég var i rauninni orðinn einn af þessum sprenglærðu. Það er eins og allir hlutir stækki og fái ný og meiri þvermál, þegar maður andar að sér þessu indæla lofti, sem hrlslast eins og ölkelduvatn um stirðan kroppinn. En þetta með verðbólgumetið skil ég sennilega aldrei. Hvernig getur staðið á þvi, að þegar allir nauð- synlegir hlutir eru dýrari i Danmörku en á íslandi, að þá sé 40% verðbólga á Islandi, en ekki nema 16.5% i Danmörku?! — Það mun vera fundið með þvi að reikna út hvað vörur og þjón- usta hefur hækkað á ákveðnu tlmabili, sagði Jón Árnason, formaður fjárveitinganefndar, en ég skil það ekki samt og stundum finnst mér ég vera eini maðurinn I öllum heiminum, sem ekki skil hagfræðina og mér verður innan- brjósts eins og fóstursyni Kon- ráðs Gislasonar, þegar hann reyndi að kenna honum faðirvor- ið. — Ég neita að trúa! Atvinnuleysi i Evrópu þrátt fyrir litla verð- bólgu 1 Danmörku, Þýzkalandi og reyndar öllum löndum á megin- landi Evrópu, að ekki sé minnzt á fjarlægari þjóðir, eru dimm ský á lofti 1 efnahagsmálum. Atvinnu- leysingjum fjölgar stöðugt og samdráttur er i mörgum iðn- greinum. Dönsku blöðin voru full af fregnum um verksmiðjur, sem voru að loka, og múrarar (at- vinnulausir) múruðu upp i dyrnar á vinnumiðlunarskrifstofunni um mánaöamótin til þess að mótmæla aðgerðarleysi stjórn- valda. Bilaiðnaðurinn i Þýzka- landi var að stöðvast, þvi að ekki var unnt aö selja nógu marga bíla til þess að vinna með fullum afköstum. Bilaframleiðslan I ár verður eins og fyrir 6 árum, eða dregst saman um ca. 30%, og allt er komið i hár saman innan efna- hagsbandalagsins vegna verðlags á landbúnaðarvörum. Tala at- vinnulausra hefur aldrei verið hærri. Þetta skeður á sama tima og þessar þjóðir búa við 10-16% verðbólgu. Hvernig myndi þá 40% verðbólga leika þær. Ég veit að allt er dýrt á Islandi, en það er ekki meiri dýrtið hér en i nágrannalöndunum og hér hafa allir vinnu — og bað vantar fólk. Og þvi spyr ég ég hagfræðinga landsins: kunnið þiðnokkur svör? Hartling á 6000 kr. mótel — Iss blessaður vertu, það er langbezt að búa á íslandi sagði konan. Manstu eftir mótelinu? Já og þá man ég það, að ég sá það i blöðunum áður en ég fór, að EXTRA- BLADET sagði frá þvi i forslðufregn að eldvarnareftirlit- ið I Kolding væri búið að lýsa Missjónshótelið i Kolding eld- gildru og skoraði blaðið á Paul Hartling forsætisráðherra að hætta að búa þar, þegar hann væri i Kolding. Eldvarnarkerfi hótelsins væri ófullnægjandi og slökkvibilar kæmust ekki inn I portið bak við húsið. Já, konan veit hvað hún syngur. — og nú verður Hartling að búa á Þrem rauðum rósum, eða þá i Hótel Kolding, — ef hann ekki er með börnin með. Móteliö

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.