Tíminn - 06.07.1975, Blaðsíða 6

6
TÍMINN
Sunnudagur 6. júli 1975.
i Þorlákshöfn 1968.
f
Ingólfur Davíðsson:
Byggt og búið í
gamla daga
LXXXI
- ....-....
Jóhann Gunnar Ólafsson léði
mér teikningu af gamla stór-
býlinu Þorlákshöfn, liklega
gerða af Bjarna Thorarensen
skáldi. Bjarni var sýslumaöur I
Arnessýslu 1820-1822 og er
teikningin á bréfi til sýslumanns
býlinu Þorlákshöfn, líkl. gerða
af Bjarna Thorarensen skáldi.
Bjarni var sýslumaður I Árnes-
sýslu 1820-1822 og er teikn-
ingin á brefi til sýslumanns gerð
um þær mundir. A stærsta
húsinu, liklega baðstofu, eru
gluggar bæði á veggseta og
þaki. Skúli Helgason segir, að
burstabær úr timbri hafi veriö
byggður i Þorlákshöfn 1880 og
staöið til 1960. Liklega hefur
verið veiðistöð I Þorlákshöfn
allt frá landnámstið, en skjal-
lega er hennar getið fyrir rúm-
um fimm öldum. 1 bókum Sig-
urðar Þorsteinssonar, Þorláks-
höfn I. og II 1938 og 1939, segir
margt frá staönum og lifinu þar,
aðallega á árunum 1882-1907. Þá
var þaðan mikið útræði,
sjóbúðir flestar 25 og 300-400
menn við róðra. Voru 14-16
manns i hverri sjóbúð. Búðirnar
voru hriplekir moldarkofar,
hlaðnir hnullungagjóti að innan,
en urðu skárri siðar. Útræði
lagðist niður þarna um skeið, en
siðar komu velbátarnirog
kauptúnið til sögunnar. í
lýsingu ölfushrepps 1703 segir
m.a.: ,,1 þessari veiöistöð ganga
árlega um vertiðartimann, frá
kyndilmessu og 14 vikur þar-
eftir, 40 skipt stór og smá. Mörg
þeirra heyra til biskupsstólnum
i Skálholti. En Arnessýslu
innbyggjarar eru eignarmenn
flestallra annara þar til sjós
gangandi.”
Rangæingar áttu og hlut að
máli, a.m.k. siðar. Um alda-
mótin 1900 voru 2-4 þurrabúðir i
Þorlákshöfn. Árið 1934 gekk að-
eins eitt skip þaðan til fiskveiða,
og var það opinn vélbátur. En
árið 1938 voru þar 10 skip, öll
með vél. Var að marki hafizt
handa um bætur á lendingunni
eftir 1934, þegar Kaupfélag Ar-
nesinga vor orðið eigandi Þor-
lákshafnar. íbúar þar eru nú
rúmlega 1100, og nýju húsin eru
æði ólik gömlu sjóbúðunum.
Vikjum til Borgarfjarðar og
/
v-X
.j
Teigakot á Akranesi.
Kalastaðir á Hvalfjarðarströnd.
-' <?r cx t <n ... ‘ ■
Guðnabær á Akranesi.
litum á bæjarteikningar séra
Jóns M. Guðjónssonar, gerðar
eftir gömlum myndum og
Jýsingum kunnugra manna.
Myndin af Kalastöðum á Hval-
fjarðarströnd sýnir bæinn eins
og hann var fyrir og um 1900.
Þar var kirkja til 1663.1 þessum
bæ var Snæbjörn Jónsson
bóksali fæddur og fóstraður.
Guðnabær á Akranesi stóð til
1930. Teigakot er talið siðasti
torfbærinn á Skipaskaga (Akra-
nesi) Rifinn skömmu eftir 1940.
Sigurgeir Falsson, segir að
skipið, sem birt var nafnlaus
mynd af i siðasta þætti, sé Njáll
frá Siglufirði (Eyjafirði). Fanný
Albertsdóttir segir, að skipstjóri
á Njáli hafi verið Albert
Finnbogason, sem var faðir
hennar.