Atuagagdliutit - 10.10.1968, Qupperneq 22

UJARK’ANIK SILINEK’
pilerdlanut
HOFJUVELER OVE DRAGSTED-imit
nålagauvfiup KutdlersaKarfiata NQngmTtup isåriåne pinersautinik sarKumersitsineK,
kalåtdlit ujarainik erdlingnartunik suliarineKarsimassunik, åmalo ujarKat nuname
navssarineKarsinaussut ilångutdlugit.
ujarKat erdlingnartut kussanartut-
dlo silineKartarput kussanarneruler-
Kuvcliugit pinersautitut kussagsauti-
tutdio atorsinaussungordlugit. inuit-
uko nunap pe nutånik ilusilersoruma-
ssarait.
itsarssuaK ujarKat aKinerussut, sor-
dlo tyrkis tungujuartOK imalunit lå-
pise tungutsoreKissoK (lapis lazuli) i-
lusilersorneKartarsimåput, ujarKatdlo
mångernerussut, sordlo auypajo (a-
metyst) aumaussaK (granat) ama sa-
fir, Kave manigsarneKartarsimåput
KivdlarigsarneKartarsimavdlutigdlo.
perssuaKalune åmalo pivfigssaK si-
visoKissoK atordlugo agate ipai åssi-
gingitsut ilulivdluglt ilusilersorneKar-
tarsimåput, laimalo Kiperugaussiar-
ssuit nalungisaoKissut pingoriarsimå-
put.
ukiut akugdlit autdlarterKårneråne
aitsåt ima sujuarsimatigilersimåput u-
jarKat mångernerit sinait morérne-
Kartalerdlutik.
uvdlumlkut nunarssuarme tamarme
åssiglngitsorpagssuarnik iliuseKardlu-
ne silineKartarpoK, tåssa agssåinait a-
tordlugit tauvalo maskinat agssang-
migdlunit agtortariaKångitsut tikit-
dlugit.
matumane navsuiarniarneKarpoK
sujugdlermik ujarKanik sålimassunik
silissineK motorimik atortoKardlune,
taimåitordle agssait sutdleringnerinit
issitdlo misigissusilersuinerinit suliap
KanoK itunigsså aulajangigaussardlu-
ne.
ujarKat mångissusé
ujarKat åssigingitsunik mångissu-
seKartarput. tåssa ujarKat ilaisa ujar-
Kat avdlat kigarslnauvait. sordlo igu-
ssap (topas) ajornångitsumik aligou
(bjergkrystal) kigarsinauvå, aliguvdle
igussaK kigarsinåungilå. kigainiartit-
dlune titarnerinarmik pingortOKarpat
erKaimassariaKarpoK titarningortOK
seKugternialungnit pingortarmat. se-
KUgternérKat titarningusimassut pa-
nerseriardlugit agdlisitsiumik misig-
ssorneKarsinåuput kigaisimanersut ta-
kuniardlugit. kvartsip flusspat kigar-
sinauvå, flusspatip gips kigarsinauvå.
ujaragsidK F. Mohs-ip 1822-ime u-
jarKat Kulit mångissusersiorsimavai
tugdleringnilersordlugitdlo ima tut:
1. uvkusigssax — amnerpåK, tug-
dliutunit tamanit kigarneKarsinau-
VOK.
2. gips — uvkusigssaK kigartarpå,
tugdliutunit kigarneKarsinauvoK.
3. KeKOK (kalk) — gipse kigartarpå,
tugdliutunit kigarneKarsinauvoK.
4. flusspat — KeKOK kigartarpå, tug-
dliutunit kigarneKarsinauvoK.
5. apatit — flus kigartarpå, tugdliu-
tunit kigarneKarsinauvoK.
6. feldspat — apatit kigartarpå, tug-
dliutunit kigarneKarsinauvoK.
7. kvarts — feid spat kigartarpå, tug-
dliutunit kigarneKarsinauvoK.
8. igussaK (topas — kvarts kigartar-
på, tugdliutunit kigarneKarsinau-
voK.
9. korund — igussaK kigartarpå, tug-
dliutumit kigarneKarsinauvoK.
10. aligorKik (diamant) — ujarKat ta-
maisa kigartarpai.
aligorKik ujarKamik mångissuseK
6-imik kautdlugo aseromeKarsinau-
vok, tåssa ujarKat avdlat åssigalugit
ningusujunginame siggilassuvdlunile.
sapångarik (mångissusia 3 V2) nerri-
viup Kissussup KånltOK kåukåine a-
serorane nerrivingme iterssisitslnå-
saoK! sapangaK ningusuvoK tasisua-
jussartuvdlunilo, agssangmiuvdle ali-
gorKigtånik kigaru j ugssuarneKarsi-
nauvoK.
taimåitumik pingårtuvoK påsisav-
dlugo kigartuivdlune kiliortuivdlunilo
silinikut suliaK ingerdlåneKartarmat,
tamatumuna ujarKap aserortunginig-
sså mianerssutiginiardlugo.
morérsisit
Mohsip sujunerujugssuatigutdle på-
sineKarérsimavoK ujarKat mångertut,
sordlo aumaussaK (granat) åma smer-
gel, aserKoringnerinik ujarKat aidne-
rit silineKarsinaussut.
ujarKanut mångertunut asencorig-
sut sitdlisigineKartartut morérsinik
taineKartarput. morérsit nangmineK
sananeKarsinauvoK ujarKat seKugte-
riardlugit, kisiåne soruname åma pi-
siarineKarsinauvoK, tamåna pissarl-
neruvoK åmalo siorartait angeKatigig-
sårnerussarput.
morérsisigineKarajungnerussut pi-
ngasut ukuput:
kivdlian (flint) asernorigsagaK (må-
ngissusia 7) aserKorigsagkat tåuko tai-
neKartarput siorårKat, påpialatdlo
tåukuninga KagdlersomeKarsimassut
nalungisavut tåssa siorartigkat.
aumaussaK aseruorigsagaK (mångi-
ssusia 9), smergel tåssauvoK korundip
siorårai aserKoringnerssåt.
aligorKik aseruorigsagaK (mångissu-
sia 10) åma taineKartarpoK boort.
tauva åma akorutinik sanånik mo-
rérsisiliortoKartarpoK, ukulo tåisava-
vut.
Siliciumkarbid (mångissusia 91/s)
1891-ime navssårineKartoK dr. Ed-
ward Goodrich Achesonlimit, nav-
ssårniartorssup Thomas A. Edisonip
ikiortå.
aligorKiliaK (mångissusia 10) 1953-
ime sujugdlermérdlune sananeKartoK
ASEA-me Sverigimitume.
aserKorigsagkat åssigingitsunik a-
ngissuseKartarput. ingmikortiterne-
Kartarputdlo nåkartitsivigtigut ingmi-
kortiterutinigdlunit avdlanik.
ujarKanik erdlingnartunik silissi-
nerme morérsisit aserKordlungnerit a-
serKoringnerpåtdlo atorneKarajugput,
aserKordlungnerit tuggortutigalugit a-
serKoringneritdlo manigsautigalugit.
ujarKanut aKinernut morérsisit aser-
Koringnerinait atorneKartarput. kisiå-
nile åma akunagtumik aserKorissusi-
lik atauseK atorneKarsinauvoK.
aserKorigsagkat silississutigineKar-
tugssat sioråråinautitdlugit atorneKar-
sinåuput, morérsititdlune morérsivik
masagtertardlugo aserKorigsagkanig-
dlo kuissivfigissardlugo. imalunit a-
serKorigsagkat igssortitdlugit morérsi-
liarineKarsinåuput atornerine masag-
tinagagssångordlugit.
aserKorigsagkat angissutsit uko inå-
ssutigineKarsinåuput:
tuggortutigssatut no. 80 piukunar-
dluarput.
manigsautigssatut no. 200 piukunar-
dluarput.
angissuserdle atausinaK atordlugo
suliniaråine, sordlo no. 120 silinernut
åssigingitsorpagssuarnut atorneKarsi-
nauvoK.
morérsit agssakåssutut issikoKarpoK
aserKorigsagkanik igssortitauvdlune,
sordlo marraK åssiginerussardlugo.
ujarKanut erdlingnartunut taimåg-
dlåt mångernerpåjungitsunut morér-
sisigineKartarpoK tåssausinauvoK car-
borundum. siorartai åssigingitsunik
eKiterusimaneKarsinåuput: uj arKat
erdlingnartut morérsisigissartagåinut
pingårtuvoK siorartaisa eKiterusima-
vatdlånginigssåt, taimailivdlune sili-
ssap seKungnere piardluarneKarsi-
naunerungmata.
morérsisigisavdlugit pitsaunerit tå-
ssa sitdlisit carborundumiussut.
morérsisit åssigingitsumik atitussu-
sigdlit atorneKarsinåuput. uvdluinar-
ne atoruminarnerussarput morérsisit
10 cm-isut angnikinerussumigdlunit
atitussusigdlit.
tamåko saniatigut morérsisit ang-
matdlorigsut tumaussatutdlunit ilusig-
dlit atorneKarsinåuput ilulissutigalu-
git avdlanutdlo. åmåtaordle morérsi-
sit såtuaussat angnikitsumik atitu-
ssusigdlit suliagssanut tamåkununga
atorneKarsinåuput, Kårajungnerat i-
luagtinardlugo ilulissaliortOKarsinau-
vok niaKussaliornerme arssakorfilior-
nermilunit.
Kivdlarigsautit
morérsinerme silissap Kåva manila-
kulugtungortineKarsinauvoK, tamatu-
ma angnertussusia morérsisip siorå-
rartaisa angissusinit aulajangerneKar-
tarpoK. agdlisitsiut atordlugo silissap
Kåvata KanoK manitsiginera misig-
ssorneKarsinauvoK, takuneKarsinau-
ssarpordlo Kåra j ugtuararpagssuarnik
itersinérarpagssuarnigdlo pingorarto-
KartarsimassoK.
ujarak pinersautigssaK kussanavig-
sungortiniardlugo Kåva manigsardlu-
artariaKarpoK Kivdlalårtungordlugo.
tamatumuna ujarKap kussanåssutse
sarKumertarpå Kalipautålo såkortu-
nerulersutut isissarpoK.
Kivdlarigsainerme atorneKartarput
ujarKamik Kivdlarigsagkamik mångi-
nginerussut (aKinerussut). taimailiv-
dlune ujarak kigartorneKarneK ajor-
poK manigsarneKartardlunile. Kåra-
jungnerssat tamarmik nungutineKar-
tarput. ujaragdlo KånigtarpoK taine-
Kartartumik „Beilbyp-Kå“, G. Beilby
1900-it autdlartineråne ujarKat Kåvi-
nik påsissagssarsiorsimassoK manigsi-
ssamerinigdlo navsuiauteKartusima-
ssok atsiutdlugo.
aserKorigsagkat KivdlersautigineKa-
rajungnerussut:
1. trippelse (taigutivia terra tripo-
litana) kajordlune sungarpasigssoK.
tåussuminga ujarak Kivdlarigsivdluå-
ngigpat nangissutigissariaKarpoK:
2. tinaske (tinilte, Sn03) KassertoK
KaumassoK, trippelsimit aKinerulår-
tOK.
3. polérmasse augpalugtOK Korsug-
dlo. aKitsoK marrangassoK Kivdlersau-
tinik akussaK. ujarKanut akisugtussa-
nut atusavdlugo nalerKutoK.
ilusigssait
ujarKat silineKarsinåuput åssigi-
ngitsorpagssuarnik ilusilersordlugit.
ilusiliariuminarnerpåK taineKartarpoK
(agfaussaK“ cabochon). tåssa ujarKat
atåt manigsut Kåva KårajårtOK ima-
lunit KårajuvigsoK. taima ilusilersui-
ssoKarsinauvoK ujarKanik akimut er-
ssitune imalunit erssingitsune. taima
ilusilersuineK åssigingitsorpagssuå-
ngordlugo suliarineKarsinauvoK. atå
ilungmut Kåj arår tungortineKarsinau-
vok imalunit Kumut ilugdlinersusi-
nauvdlune, tåssa narKa manigsuinau-
tikumångikåine.
ujarKap sinåta kigdlinga pissaria-
KångilaK angmatdlorigsusavdlune, tu-
maussatut, kuseriarnertut, pingasunik
sisamanigdlunit teKerKuligtut avdla-
tutdlunit igsorKårigsungordlugo ima-
Kalo teKerKue Kårajårtungordlugit i-
lusilersorneKarsinauvoK. sinåta kig-
dlinga igdlugingnik ingigigsunik isu-
lerneKarsinauvoK taimalo KUlånit ta-
kuvdlugo umiatsiåtut iluseKardlune,
avdlatutdlunit tugdleringnilersorne-
Kångitsumik suliarineKarsinauvdlune.
agfaussap Kårajungnera dterssini-
lerneKarsinauvoK morérsisip sinåging-
nera atordlugo, taimalo KårajungneK
umataussatut issikulerneKarsinauvoK,
taimalo issikuligkat nuånarineKarta-
Kaut.
ilusiliat manigsut morérsisip agfau-
ssaliutip suliarisinaussaisa ilagait u-
lamertuliat, måniussat åmalo åtatau-
ssat, tåssa angmalortut Kåve naidta-
tut itut, iverutinut åssigissåinutdlo
piukunartut.
åmåtaoK silineKarsinåuput angma-
lortut såtut, Kåve manigsungordlugit
åssigingitsunigdlo Kåraj ungnilersorne-
Karsinåuput, ilåtdlo putulerdlugit
„sarKarmiungorneKarsinåuput".
manigsardluagkanik silineKarsinau-
ssut ilagait kussanarsautit sordlo nia-
KussårKat, arssakorfit, agdlagkanik
nanissutit, atuagkanut talivfit il. il.
maskinat sitdlisit
„agfaussanik" silineK ajornångitsu-
vok, autdlarterKåmitdlo ilikalertome-
KarsinauvoK, pingårtumik ujarKat a-
Kilimårnerussut (Mohs-ip najorKU-
tagssiåne mångissuseK 7 tikitdlugo)
atortoralugit. USA-me sukisaersåru-
tit angnerpåt pingajorisimavåt ujar-
Kanik åssigingitsunik ujardlerneK
naggatåtigutdlo silineK. tusintilipag-
ssuit suleriauseK tamåna ilikardluar-
tarpåt, sukisaersårutåinaugamilo piv-
figssaK atugagssaK aulajangersima-
ssångilaK. amerdlaidssut morérsitik
nangmingnérdlutik sanassarpåt mo-
tore pisoKaK mekanikimik påsisima-
ssaKarnikut pitsångorsatdlatsiartar-
dlugo, avdlatdle morérsisit inerigkat
akisoKissut atortorissarpait.
silissanik tunissagssiorfingme mi-
nutit tamarmik aningaussanik nale-
Karput, taimåitumigdlo sukasumik
sungiussisimavdluartumigdlo sulissa-
riaKarpoK. ilait sungiusarsimassarput
ujarak atausinaK silisinångordlugo.
sitdlivingne ardlalingne silissaK ag-
ssangnit agssangnut ingerdlatineKar-
tarpoK, agtuissutdlo tamarmik sungi-
usarsimassartik suliaritdlatsiartarpåt.
Kræver aktion for
Grønlands hunde
Danske dyrebeskyttelsesforeningers
Fællesråd har anmodet justitsmini-
ster Knud Thestrup om, at der om-
gående tages skridt til at sikre, at den
danske dyreværnslov også kommer til
at gælde for Grønland.
Dyrebeskyttelsesforeningerne henvi-
ser til dagbladet „Politiken“s artikel
om grusom behandling af hunde i
Grønland, og hævder, at det har vakt
pinlig opmærksomhed i den danske
befolkning, at det i en del af Danmark
er tilladt at udøve groft dyreplageri.
Fællesrådet har tidligere indgivet
politianmeldelse, meddeler „Politiken",
mod den 32-årige svensker Robert af
Klinteberg, der som omtalt andet sted
er gået tværs over indlandsisen.
Rådet skriver, at han har gjort sig
skyldig i groft dyreplageri ved at ud-
sætte sine slædehunde for dødelige
strabadser og til sidst at efterlade dem
på indlandsisen alene.
Topsøe-Jensen & Schrøder A/s
Civilingeniører & entreprenører
Bjerringbrovej 110
København, Rødovre
GRENAA
MOTOREN
— angatdlatlnut tamanut atorslnaoK
— til alle formål
>lkunlk aJomartortluteKar-
slnauneK plssutlgalugo mo-
torlt åsslglngltsut tamar-
mik plslarltlneKarslnåuput
slsangmik m&ngertomlult-
sumlk sarpé uluagnaler-
dluglt.
Af hensyn til lsvanskellg-
hederne kan
alle motortyper
leveres med
skrueblade af
rustfrit stål.
nakuaK lsumangnalt-
sok OllatCmgltsoK
IkåssQkumlnartOK
»lvlsåmlk plussartok
KRAFTIG
DRIFTSSIKKER
ØKONOMISK
LET AT MONTERE
LANG LEVETID
1
I
I
plnekarslnauvoK SO-nlt 360 hestlllngnut 1—2 Sma 3
cyllndereKardlune. elektrisk omstyrlnglllk — 2 takts
Seml-Dlesel lngnåtdlagissamlk autdlartartok ulug-
tartunlgdlo sarplllk. — aklkltsut nåvferardlugltdlo akllersomekarslnaussut.
Leveres fra 30 til 360 HK 11- 3- og 3-cyllndret udførelse. Eektrlsk omsty-
ring — Hydraulisk omstyring — Héndstyrlng. 2-takta Seml-Dlesel med
vendbare skrueblade og elektrisk start (gi ødespir al er).
Populære priser og betalingsvilkår.
GRENAA MOTORFABRIK
TELEFON GRENAA (063) 2 06 66
Jern- og metalaffald
er penge værd...
Vi er køber til alle arter jern- og metalaffald til
højeste dagspriser.
NORDISK JERN & METAL
I
Hvissingvej 116, Glostrup, Danmark.
FLYTNING til og Ira GRØNLAND
Brdr. Rosendahl
Islands Brygge 81-83
København S. Telex 9543
Telf. (01) 27 As. 4301
Tlg.adr. Flytterosendahl.
- det gamle firma
Specialister i flytning
til og fra GRØNLAND
Opbevaring
Adresser Deres gods til vort firma - for god service
22