Atuagagdliutit - 07.12.1999, Blaðsíða 19

GRØNLANDSPOSTEN
MARLUNNGORNEQ 7. DECEMBER 1999 • 19
Innuttaasut
aningaasaataat
assuamaatsumik
aqunneqarlik!
All. Anthon Frederiksen,
Kattusseqatigiit
Ukiumi qaangiutilersumi,
aammalumi siusinnerusuk-
kut naalakkersuisut tusagas-
siuutitigut annertuumik isor-
nartorsiorneqartarput, nunat-
ta aningaasaataanik ilaatigut
ingasattajaartumik atuisar-
nertik pillugu, taamatullumi
isomartorsiuisameq pissusis-
samisoorpoq killilersomiar-
neqartariaqamanilu.
Eqqaamasariaqarpormi a-
ningaasat pineqartut Inatsi-
sartut naalakkersuisulluun-
niit piginngimmatigit, kisian-
nili Inatsisartut naalakker-
suisullu nunatta aningaasaa-
taanik inuiaqatigiinnut pit-
saanerpaamik sunniuteqartu-
mik atorluaanissaq siunerta-
ralugu ilaatigut nunatsinni i-
ngerlatseqataasussanik qi-
nersisoqartarmat.
Naluneqanngilaq naalak-
kersuisut aningaasanik 19,5
millioninik innuttaasunit aal-
lemissaq siunerataralugu nu-
kissiuutit ingerlanneqameri-
nut ilaatigut atugassanik siu-
nertalimmik kallerup innera-
ta erngullu akiisa januarip
aallaqqaataaniit qaffaanissaq
aalajangeraat.
Uanga qinikkatut aningaa-
saqarnermullu ataatsimiitita-
liami ilaasortatut akuersaar-
sinnaanngilluinnarpara naa-
lakkersuisut aningaasanik in-
nuttaasunit aallemissartik i-
sumannaariarlugu, nammin-
neq iluarisannguaminnik nu-
natta, tassalu inuiaqatigiit a-
ningaasaataat atortassappati-
git. Taamaaliomeq inuiaqati-
giinnut mitallemeruvoq aku-
ersaameqarsinnaanngitsoq.
Taamaattumik aningaasa-
qarnermut ataatsimiititaliap
tullianik ataatsimiinnissaanut
siulittaasoq matumuuna qin-
nuiginiarpara, Inatsisartuni
naalakkersuisunilu nalingin-
naasumik aningaasanik atui-
sameq pillugu maleruagassi-
aasimasut tamaasa saqqum-
miuteqqullugit, taakkulu a-
migaateqarsimassappata pi-
aartumik ersarissunik male-
ruagassiortoqarnissaa sulis-
sutigeqqullugu!
Piumaffigeqatigiitta
All: Markus E. Olsen,
Allermi ingerlatsisoq
Salomine Villadsen, AG nr.
93-mi angajoqqaatut Alleq
pillugu assigiinngitsunik
uparuaateqarluni qisuariaa-
teqarpoq. Siullermik Salomi-
nap isummersuutanut qujas-
suteqassaanga.
Salominap uparuaatai uku:
Alleq imerniartarfittut isik-
kua maliinnarlugu iserterfi-
gineqaannarsimasoq, aam-
malu meeqqat Allerup sila-
taani pujortarnerujussuat -
ilumoorluinnarmata. Tamak-
korpiaat pillugit aamma ua-
nga nammineq ingerlatsisu-
tut ataasiamanga - siullermik
ukiut marluk matuma sioma,
kingullermillu qaammatit
marluk matuma siorna suli-
sitsisunnut - tassalu Nuup
Kommuneanut apuussisarsi-
mavunga, uagut Allermi su-
lisut kisitta tamakku tamaasa
aaqqissinnaannginnatsigit.
Taava apeqqutaavoq atorfil-
lit politikkikkut akisussaasu-
nut, attuumassuteqartunullu
allanut ingerlateqqitassatik
apuuttarsimaneraat?
Meeqqat pujortarnerujus-
suat pillugu KUF aqqutigalu-
gu Paarisa-mut saaffiginneq-
qusisimagaluarpunga, taakku
pujortarnaveersaartitsiner-
mik ingerlataqarmata. Kiisa-
lu uanga nammineq inuttut
meeqqanut inuusuttuaqqa-
nullu tusangiasaarisarpunga
pujortamerujussuaq pillugu,
annertunerusumik kingune-
qanngitsumik (angajoqqaat
kukkussutaat imaasiallaan-
naq aaqqinneqarsinnaan-
nginnamik). Aamma; sior-
naak - ‘97-mi Sermitsiaq
aqqutigalugu oqallissaarum-
mik - meeqqat inersimasullu
akomganni pujortarnerujus-
suup killilersimaarneqarne-
runissa pillugu saqqummius-
saqarsimagaluarpunga, ataa-
sinnguamilluunniit qisuariar-
figineqanngitsumik.
Inuiaqatigiit oqallinneran-
ni politikkikkullu ingerlatsi-
nermi meeqqat atugaat an-
nertuumik uanga nammi-
neerlunga saqqummiussortu-
arpakka. Taamammat, kisi-
miillunili suliassat namman-
neqarsinnaanngillat, tamatta
assigiinngitsuni inissisima-
suusugut immitsinnut piu-
maffiginerusariaqarpugut
meerartatta atugaat pitsan-
ngorsassallugit.
Alleq ukiumi nutaami ava-
tangiisini peqqinnamerusuni
ininilu najoruminarnerusuni
ingerlalertussaavoq, taanna
ammarpat alakkaanissannut
tikilluaqqusaavutit. Aamma
neriuppunga isiginnaagassiar-
put aliikkusersuinerpullu no-
vemberip 27-ani Katuami pi-
soq malinnaaffigisimassagit.
Namminersornerullutik Oqartussat
Aningaasaqarnermut Pisortaqarfik
pissarsiorput
Aningaasaqarnermut Pisortaqarfimmi
Missingersuusiornermut
pilersaarusiornermullu pisortamik
Aningaasaqarnermut Pisortaqarfimmi
missingersuusiornermut pilersaarusior-
nermullu pisortatut atorfik piaarnerpaa-
mik inuttalerniarneqarpoq pisortarput
qaffasinnerusumik atorfinittussaammat.
Missingersuusiornermut pilersaarusior-
nermullu pisortaq Aningaasaqarnermik
pilersaarusiornermut immikkoortortap
aqutsisoraa, immikkoortortaq taanna al-
laffimmi pisortanik marlunnik kiisalu AC-
fuldmægtiginik aqqanik marlunnik suli-
soqartussatut naatsorsuussaavoq. Mis-
singersuusiornermut pilersaarusiorner-
mullu pisortaq aammattaaq Aningaasa-
qarnermut pisortap tulliatut atuuppoq.
Missingersuusiornermut pilersaarusior-
nermullu immikkoortortaq allanngortiter-
neqarsimavoq, allanngortiternermi an-
nermik siunertarineqarpoq pisortaqarfiup
sulinerani Aningaasanut inatsisiliornerup,
naalakkersuinermi/aningaasaqarnermi
suliassat ilusilersuinermilu suliassat
sammineqarnerulernissaat kiisalu aam-
ma naalakkersuisut niuernikkut ingerlat-
sineranni suliassat sammineqarneruler-
nissaat.
Missingersuusiornermut pilersaarusior-
nermullu immikkoortortaq allaffinnut
marlunnut avissimavoq, tassa Missinger-
suusiornikkut Aningaasatigullu Ingerlat-
sinermut immikkoortortaq kiisalu Niuer-
nikkut llusilersuinikkullu Ingerlatsinermut
immikkoortortaq.
Missingersuusiornikkut aningaasati-
gullu ingerlatsinermut allaffik, soorlu
makkuninnga suliaqartarpoq.
• Namminersornerullutik Oqartussat
aningaasanut inatsisaat suliaralugit
nassuiaatitaler sorlugillu
• Namminersornerullutik Oqartussat
aningaasaliisarneranni allaffissornikkut
ingerlaatsit aaqqissuullugit
• Aningaasartuuteqarfiit allanngoriartor-
nerinik misissueqqissaarneq
• Namminersornerullutik Oqartussat
aningaasaqarnerat pillugu
aalajangernissamut tunngavissiorneq
• Landskarsip akiliisinnaassusianik
ingerlatsineq aammalu aningaasaqar-
nermik aqutsineq, aamma taarsigas-
sarsianik pappiaqqanillu nalilinnik pigi-
sanik nakkutilliineq allanngortiterinerlu
• Namminersornerullutik Oqartussat
aningaasaqarnikkut kommuninut
attaveqarnerat, tamatumunnga
ilanngullugu ataatsimoortumik tapiis-
sutit isumaqatigiinniutigineqarneri.
Niuernikkut ilusilersuinikkullu
ingerlatsinermut allaffik soorlu
makkuninnga suliaqartarpoq
• Nunat tamalaat akornanni niuernermut
tunngasut, tamatumani aamma
silarsuarmiut niuernikkut
suleqatigiiffiannut WTO-mut tunngasut
• Niueqatigiinnermut Siunnersuisoqati-
giinnut allattoqarfiuneq
• Nioqqutissanik pilersuinikkut aningaa-
seriveqarnerlu Namminersornerullutik
Oqartussat suliassaat
• Pilersuinikkut, attaveqarnikkullu
kiffartuunneqarnissamik
isumaqatigiissutinik Nam
minersornerullutik Oqartussat allanut
isumaqatigiissuteqartarnerannut
tunngatillugu siunnersuineq
ataqatigiissaarinerlu.
• Aningaasaqarnikkut ilusilersuinikkullu
ingerlatsinermi nalilersuinerit
nalinginnaasut
Tamakku saniatigut Namminersornerul-
lutik Oqartussani aningaasaqarnermik
aqutsineq tulleriiaarinerlu pitsaaneruler-
sinniarlugit missingersuussiortarnermik
iluarsaasseqqinneq annertooq aallartis-
simavarput. Inatsisartut suliamut tassu-
nga atatillugu Missingersuusiortarneq
pillugu inatsit akuersissutigeqqammer-
paat, taanna missingersuusiortarnerup
iluarsaateqqinneqarneranut 2000-imi
naammassineqartussatut naatsorsuuti-
gineqartumut aallaaviussaaq.
Ujartorparput aqutsisoq aqqutissiorsin-
naasoq, siusinnerusukkut atorfeqarner-
mini malunnarlu artumik siunertalimmillu
aqutsinermik piginnaassusseqarnerminik
u ppernarsaasi n naasoq.
Ilinniagartuutut naleqquttumik ilinniaga-
qarsimassaatit, kiisalu naalakkersuinik-
kut aqutami aqutsinermik sulinermillu
misilittagaqarlutit, ajornanngippallu Ka-
laallit Nunaanni pisortani taama misilitta-
gaqarsimassallutit.
Naatsorsuutigaarput
• aaqqissukkamik, tulleriiaakkamik suli-
sartutit pilersaarusiullaqqissuullutillu
• naalakkersuinikkut pissutsinik
paasisimasaqartutit
oqalliseqatissaqqissuullutit
• ammasuusutit oqallorissuullutit
allallaqqissuullutillu
Atorfik tjenestemanditut atorfiuvoq Ka-
laallit Nunaanni akissaateqarfiit 37-ianiil-
luni, akissarsia nut ilaassapput ukiumut
tapit tunngavimmikkut 316.866-iusut kii-
salu immikkut ukiumut tapit allat 71.588
kr-inik tunngaviusumik aningaasartallit.
Aammattaaq atorfimmut atapput suli
qaavatigut tapit allat ullumikkut 83.082-
inik ukiumut tunngaviusumik aningaasar-
tallit.
Akissarsiat atorfeqarnermilu atukkat, tas-
sunga ilanngullugit akiliunneqarluni anga-
lanerit pisattallu angallanneqarnerat, pis-
sapput pisortat sulisitsisut kiisalu pine-
qartup kattuffiata isumaqatigiinniarsinna-
atitaasup isumaqatigiissutaat atuuttut
naapertorlugit. Inissaqartitsisoqarsinnaa-
voq malittarisassat atuutut naapertorlugit
akilersorneqartussamik. Nuummi inissa-
qarniarnikkut pissutsit pissutigalugit si-
visuumik utaqqiisaasumik ineqartitaanis-
saq naatsorsuutigineqartariaqarpoq.
Paasissutissat amerlanerusut oqarasua-
at (00 299) 34 52 01 atorlugu Aningaas-
aqarnermut pisortaq Peter Beck, (E-mail
PEB@GH.GL) imaluunniit oqarasuaat (00
299) 34 52 02 atorlugu Missingersuusior-
nermut Pilersaarusiornermullu pisortaq
Ole Jacobsen, (E-mail OJA@GH.GL)
saaffigalugu pissarsiarineqarsinnaapput.
Qinnuteqaat ilinniagarisimasat siornatigullu suliarisimasat pillugit paasissutissar-
talik, soraarummeersimanermut uppernarsaatit il.il. assilinerinik ilallugu uunga
nassiunneqassaaq:
Namminersornerullutik Oqartussat
Aningaasaqarnermut Pisortaqarfik
Box 1037 • 3900 Nuuk
Telefax nr. (00 299) 32 46 14
kingusinnerpaamik 24. december 1999 pisortaqarfimmit tiguneqartussanngorlugut
Atorfeqarnermi
atugassarititaasut
Aningaasaqarner-
mut Pisortaqarfik
suliffeqarfiuvoq ul-
lutsinnut naleqqut-
toq kiisalu paasis-
sutissiisarnermi tek-
nologiip ineriartor-
neranut kiisalu su-
lisunik ineriartortit-
sinermut malinnaa-
soq.
Akissarsiat atorfe-
qarnermilu atugas-
sarititaasut Naalak-
kersuisut pineqar-
tullu kattuffiata isu-
maqatigiinniarsin-
naasup akornanni
isumaqatigiissutit a-
tuuttut naapertorlu-
git issapput. Tassa
pisattat angallan-
neqarneri akilerne-
qassapput, atorfi-
ninnermi angalaneq
akilerneqassaaq u-
kiullu tamaasa su-
linngiffeqarluni a-
ngalanermut tapii-
soqartassalluni, kii-
salu ukiut pingasut
atorfeqareernermi
pisattat angallanne-
qarnerat akilerne-
qassaaq. Inissaqar-
titsisoqarsinnaavoq
pequsersoriigaasin-
naasumik malittari-
sassat qaqugukkul-
luunniit atuuttut
naapertorlugit akili-
uteqarfigineqartar-
tussamik. Inissaqar-
niarnikkut pissutsit
atuuttut pissutigalu-
git utaqqiisaagal-
lartumik inissinne-
qarnissaq naatsor-
suutigineqartaria-
qarpoq. Taanna
ineqarnermut akili-
uteqarfigineqarneq
ajorpoq.
Oqaatigineqassaaq
DJØF-imut ilaasor-
tat naalagaaffimmi
atorfeqartut malitta-
risassat atuuttut
naapertorlugit Nam-
minersornerullutik
Oqartussani atorfe-
qalernerminni killil-
immik sulinngiffe-
qarallarnissaminnut
periarfissaqarmata.
Nuuk
Nuuk Kalaallit Nu-
naanni illoqarfiit pi-
ngaarnersaattut il-
loqarfiuvoq nutaali-
aasoq 13.000-inik
inoqartoq. Illoqarfik
angissutsiminut na-
leqqiulluni kulturik-
kut pisoqarfiusartu-
nik peqarluarpoq,
soorlu kulturip illor-
sua isiginnaartarfit-
talik, timersortarfiit
kiisalu angallatinut
nuannaariutinut tali-
ttarfik kiisalu siso-
rartunut majuartaat,
ujakkaartarfik, gol-
fertarfik bowlinger-
tarfillu. Aammattaaq
Nuup eqqaa kusa-
naqisoq qasseersu-
arnik qinngulinnik
kangerloqarpoq u-
miatsianik assut a-
ngallavissaqqissu-
nik, pisuttuarfissaq-
qissunik kiisalu a-
liikkutaralugu aali-
sarfissaqqissunik
piniarfissaqqissunil-
lu.