Fréttablaðið - 29.09.2005, Síða 18

Rétt sameining en röng tímasetning
Sameining Fjar›abygg›ar, Austurbygg›ar, Fáskrú›sfjar›arhrepps og Mjóafjar›arhrepps er rökréttur og
vænlegur sameiningarkostur. Flest bendir hins vegar til a› sameining nái ekki fram a› ganga a› flessu
sinni flar sem florri íbúanna hefur takmarka›an áhuga á sameiningu nú.
Önnur tveggja sameiningar-
kosninga á Austurlandi 8. októ-
ber snýst um sameiningu
Fjarðabyggðar, Austurbyggðar,
Fáskrúðsfjarðarhrepps og
Mjóafjarðarhrepps. Fjórir
kynningarfundir hafa verið
haldnir og dræm aðsókn á þá
endurspeglar almennt áhuga-
leysi íbúa byggðarlaganna fjög-
urra á kosningunum eftir níu
daga.
Með tilliti til íbúafjölda
mættu flestir á kynningarfund-
inn í Mjóafirði, eða 15 af 38 íbú-
um fjarðarins. Einungis 18
mættu á fundinn á Stöðvarfirði,
16 á Reyðarfirði og 40 voru á
kynningarfundinum sem hald-
inn var á Fáskrúðsfirði síðast-
liðinn mánudag.
Sameining sveitarfélaga er
nauðsynlegur undanfari þess að
hægt sé að efla sveitarstjórnar-
stigið, ná fram hagræðingu í
rekstri og gera sveitarfélögun-
um kleift að standa undir vax-
andi kröfu íbúanna um aukna
þjónustu. Í því ljósi er samein-
ing sveitarfélaganna fjögurra
fýsilegur kostur enda ásteyting-
arsteinar bæði fáir og smáir.
Mikinn samhljóm má finna í
samfélagsgerðum Fjarðabyggð-
ar og Austurbyggðar og fram-
tíðarsýn íbúanna er af svipuðum
toga.
Þann 1. desember í fyrra
bjuggu 3.175 manns í Fjarða-
byggð og 873 í Austurbyggð en
einungis 51 í Fáskrúðsfjarðar-
hreppi og 38 í Mjóðafjarðar-
hreppi. Líklegt verður að telja
að sveitarstjórnarlögum verði
breytt innan fárra ára í þá ver-
una að fámenn sveitarfélög
neyðist til að sameinast stærri
sveitarfélögum. Sameiningar
Mjóafjarðarhrepps og Fjarðar-
byggðar annars vegar og Fá-
skrúðsfjarðarhrepps og Austur-
byggðar hins vegar eru því í
raun fyrirsjáanlegar, hver sem
niðurstaða kosninganna um aðra
helgi verður.
Nánast öruggt má telja að á
einhverjum tímapunkti renni
Fjarðabyggð, Austurbyggð, Fá-
skrúðsfjarðarhreppur og Mjóa-
fjarðarhreppur í eina sæng,
nauðug eða viljug. En það er
hins vegar afar ólíklegt að það
gerist í kjölfar kosninganna
eftir níu daga. Oft er deilt um
skuldir og eignir sveitarfélaga í
aðdraganda sameiningar en því
er ekki til að dreifa eystra að
þessu sinni. Tímasetningin er
einfaldlega röng.
Íbúar Fjarðabyggðar gengu í
gegnum sameiningu fyrir sjö
árum þegar Eskifjarðarkaup-
staður, Neskaupstaður og
Reyðarfjarðarhreppur samein-
uðust og Austurbyggð varð til
fyrir tveimur árum við samein-
ingu Búðahrepps og Stöðvar-
hrepps.
Í kjölfar allra sameininga má
búast við óánægju af ýmsum
toga á meðal íbúanna á meðan
verið er að móta nýtt samfélag
þar sem kasta þarf fyrir róða
gömlum hefðum og festa ný
vinnubrögð í sessi. Íbúar
Fjarðabyggðar eru að komast
yfir þann þröskuld en vaxtar-
verkirnir eru enn í Austur-
byggð.
Slíkar óánægjuraddir dofna
og hverfa með tímanum en
lengri tími þarf að líða áður en
þeir óánægðu kjósa frekari sam-
einingu yfir sig.
Ekkert sveitarfélag á Íslandi
hefur gengið í gegnum jafnmikl-
ar breytingar, á jafn stuttum
tíma, og Fjarðabyggð nú vegna
byggingar álvers í Reyðarfirði.
Álagið á stjórnsýsluna er við
þolmörk og íbúarnir fullir bjart-
sýni á eigin hag og sveitar-
félagsins. Sameining sveitar-
félaga er ekki það sem íbúar
Fjarðabyggðar eru að hugsa um
á þessu hausti.
Þó svo að Fjarðabyggð verði
afar skuldsett sveitarfélag um
hríð, þá munu tekjurnar af ál-
verinu og auknar tekjur í kjöl-
far íbúafjölgunar, leiða til þess
að Fjarðabyggð verður eitt
stöndugasta sveitarfélag lands-
ins í framtíðinni. Hví skyldu
íbúar Fjarðabyggðar leyfa ná-
grönnum sínum að sitja við kjöt-
katlana þegar suðan er rétt að
byrja að koma upp?
Góðar samgöngur innan
sveitarfélags eru einar af höfuð-
forsendum þess að sameining
verði ekki til þess að draga úr
þjónustu við íbúanna. Með Fá-
skrúðsfjarðargöngum var einu
ljóni hrint úr vegi sameiningar
sveitarfélaganna fjögurra en ný
og betri göng á milli Eskifjarðar
og Norðfjarðar, og göng á milli
Norðfjarðar og Mjóafjarðar, eru
enn utan seilingar.
Sameining Fjarðabyggðar,
Austurbyggðar, Fáskrúðsfjarð-
arhrepps og Mjóafjarðarhrepps
mun því að líkindum ekki ná
fram að ganga að þessu sinni.
Það gæti hins vegar orðið væn-
legt til árangurs að bjóða upp á
þennan sameiningarkost að
fengnum betri samgöngum og
eftir að álversævintýrið nær
jafnvægi.
ÓLAFUR EGGERTSSON FORMAÐUR
LANDSSAMBANDS KORNBÆNDA OG
BÓNDI Á ÞORVALDSEYRI.
Bændur uggandi
KORNUPPSKERA Í HÆTTU
SPURT & SVARAÐ
18 29. september 2005 FIMMTUDAGUR
Umboðsmaður Alþingis tilkynnti í gær þingflokkum
stjórnarandstöðunnar að hann teldi ekki að for-
sendur væru fyrir því að hann tæki til sérstakrar at-
hugunar hæfi Halldórs Ásgrímssonar forsætisráð-
herra til aðkomu að sölu á hlut ríkisins í Búnaðar-
bankanum til S-hópsins svokallaða. Stjórnarand-
stöðuflokkarnir höfðu óskað eftir því að hann tæki
þessi mál til umfjöllunar. Tryggvi Gunnarsson er
umboðsmaður Alþingis.
Hvert er hlutverk umboðsmanns Alþingis?
Í lögum um umboðsmann Alþingis segir að hann
eigi að hafa eftirlit með stjórnsýslu ríkis og sveitar-
félaga. Hann eigi að tryggja rétt borgaranna gagn-
vart stjórnvöldum landsins og gæta þess að jafn-
ræðis sé gætt og stjórnsýslan vönduð. Í lögunum
segir líka að í störfum sínum eigi umboðsmaður
Alþingis að vera óháður fyrirmælum frá öðrum, þar
með töldu sjálfu Alþingi. Umboðsmaðurinn hefur
víðtækar heimildir til þess að rannsaka mál. Hann
getur krafið stjórnvöld um upplýsingar og skriflegar
skýringar og getur jafnframt óskað þess að menn
séu kvaddir fyrir dómara til þess að bera vitni eftir
þörfum.
Hvað verður um niðurstöður umboðs-
mannsins?
Ef umboðsmaður Alþingis hefur tekið mál til athug-
unar er honum skylt að ljúka því formlega. Hann
getur ekki kveðið upp lögformlegan úrskurð, en
hann getur hins vegar látið í ljós álit sitt á því hvort
athöfn stjórnvalda brjóti í bága við lög eða sé að
öðru leyti óvönduð. Ef hann gagnrýnir stjórnvalds-
athöfn verður hann einnig að gefa leiðbeiningar
um úrbætur. Ef hann telur að um lögbrot sé að
ræða getur hann jafnframt gert viðeigandi yfirvöld-
um viðvart. Álitsgerðir umboðsmanns Alþingis hafa
leitt til þess að lög hafa verið endurskoðuð.
Tryggir rétt borgaranna
FBL GREINING: UMBOÐSMAÐUR ALÞINGIS
fréttir og fró›leikur
SVONA ERUM VIÐ
FJÖLDI GRUNNSKÓLANEMA
SEM LÆRIR DÖNSKU
Heimild: HAGSTOFAN
16
.0
69
17
.0
21
17
.7
84
18
.0
52
18
.1
59
2000 -
2001
2001 -
2002
2002 -
2003
2003 -
2004
2004 -
2005
„Vona að þessar
gömlu syndir verði
mér ekki að falli”
DÆMDUR
DÓPSALI Í
BACHELOR
Um þriðjungur kornuppskeru bænda
á Eyjafjarðarsvæðinu er í hættu vegna
snjókomu norðanlands um síðustu
helgi.
Hversu mikil verðmæti eru þetta
sem liggja undir skemmdum?
Við getum gert ráð fyrir 630 til 720
tonnum. Uppskeruverðmætið er þá á
milli tólf og fimmtán milljónir króna.
Er þetta stór hluti af heildarrekstr-
arafkomu bændanna?
Nei, en kornræktun hefur farið vax-
andi og þetta hefur auðvitað töluverð
mikil áhrif því menn hafa verið að
spara fóðurkaup á móti þessari upp-
hæð. Ef þetta skemmist þurfa bænd-
ur að kaupa fóður fyrir svipaða upp-
hæð.
Eru bændurnir tryggðir?
Nei. Það eru engar tryggingar. Trygg-
ingafélögin hafa ekki boðið upp á
tryggingu á uppskeru úti á velli. En
svo hefur, aftur á móti, Bjargráða-
sjóður stundum komið til hjálpar í
svona tilfellum, en ég veit ekki
hvernig það verður.
KRISTJÁN J. KRISTJÁNSSON
kk@frettabladid.is
FRÉTTASKÝRING
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/G
VA
UPPGANGUR Á AUSTURLANDI Vegna álversframkvæmda og skorts á vegaframkvæmdum er líklegt að sameining Fjarðabyggðar, Austurbyggðar, Fáskrúðsfjarðarhrepps og Mjóa-
fjarðarhrepps verði ekki að veruleika eftir kosningarnar 8. október.