Tíminn - 05.10.1975, Blaðsíða 8

8
TÍMINN
Sunnudagur 5. október 1975
Margrét drottning tekur
þátt i stjórnarmyndun.
ÞJÓÐHÖFÐINGJAR
DVERGRÍKJANNA
HAFA MEST VÖLD
sem ekki tekur þátt í útnefningu
nýrrar rikisstjórnar. Þingið á-
kveður jafnvel daginn, sem þing
er leyst upp, og hvenær nýjar
kosningar skuli fara fram. Karl
Gustaf skrifar ekki lengur undir
ný lög, eins og konungar ann-
arra landa gera enn þann dag i
dag.
Ekki eru allir konungar og
drottningar yfirmenn kirkjunn-
ar.
1 Hollandi var þeirri lagagrein,
sem kvað á um að þjóðhöfðing-
inn skyldi vera yfirmaður kirkj-
unnar, breytt fyrir löngu.
t Danmörku er þessu öðru visi
háttað. Samkvæmt stjórnar-
skrárlögum frá 1953 á Margrét
drottning að vera i evangelísk
lútersku kirkjunni. I stjórnar-
skrá Noregs er kveðið á um, að
konungur skuli vera yfirmað-
ur norsku lútersku kirkjunnar.
Bretadrottning er i brezku
biskupakirkjunni, en yfirmaður
hennar er erkibiskupinn af
Kantaraborg. Baudouin kon-
ungur i Belgiu og Júliana Hol-
landsdrottning eru skyldug til
að hlita ákveðnum fyrirmælum
kirkjunnar. Baudouin og kona
hans, Fabiola drottning, eru i
kaþólsku kirkjunni. Júliana
drottning er i hollenzku sið -
bótarkirkjunni.
Meðal forréttinda, sem þjóð-
höfðingjarnir njóta enn, er, að
þeir geta náðað refsifanga. Sá
eini, sem ekki getur það er Karl
Gustaf.
Jafnvel þótt þjóðhöfðingjar
margra Evrópulanda njóti
margra forréttinda, eru þaðað-
eins valdhafarnir i dvergrfkjum
eins og Luxembourg, Liechten-
stein og Mónakó, sem lifa eins
Hvernig
ríkja
krýndir
þjóð-
höfð-
ingjar
Evrópu?
0
Ólafur Noregskonungur
gegnir nokkurn veginn
sama hlutverki sem
konungur og Margrét
frænka hans sem Dana-
drottning.
Rainier fursti i Mónako
stýrir sinu litla riki eins
og e.k. forseti. Hann
hefur raunveruleg völd,
en Frakkar sjá um sam-
band Mónako við önnur
lönd.
Elisabet Englands-
drottning hefur tak-
mörkuð völd, eins og
fleiri þjóðhöfðingjar.
Hún er fyrst og fremst
einingartákn þjóðarinn-
Prins Franz Jósef i
Liechtenstein stjórnar
landi sinu með aðstoð
sérstaks ráðs, en með-
limir þess eru nánir vin-
ir hans. Hér er hann
ásamt fjölskyldu sinni.
t gamla daga var konungur-
inn oft æðsti maður landsins,
forsætisráðherra i rikisstjórn-
inni og æðsti dómari landsins
allt i sömu persónunni. Hann
var yfirmaður kirkjunnar,
aðmiráll og eigandi mikilia
jarðeigna. t sumum tilfellum
átti hann allt landið.
Nú hefur hann verið sviptur
mörgum þessara hlutverka.
Samt hafa konunglegir þjóð-
höfðingjar enn mörgum mikil-
vægum verkefrium að sinna.
Þeir eru i flestum tilfellum
hafðirmeð i ráðum, þegar rikis-
stjóm er mynduð að loknum
kosningum.
Þegar stjórn er mynduð i
Danmörku útnefnir Margrét
drottning forsætisráðherrann.
Ólafur Noregskonungur gerir
það einnig, Baudouin konungur i
Belgiu sömuleiðis og Júliana
Hollandsdrottning.
t Englandi er það venjulega
formaður þess flokks, sem sigr-
að hefur, sem kynnir rikisstjórn
sina eftir kosningar. Elisabet
drottning útnefnir siðan nýju
rikisstjórnina — en sú útnefning
er aðeins formsatriði.
Staða Karls Gustafs konungs i
Sviþjóð er aðeins sú að vera
,,tákn þjóðarinnar”. Hann er
eini þjóðhöfðinginn i Evrópu,
<1
Júliana Hollandsdrottn-
ing er álitin rikasta
drottning i heimi og þar
með ein af auðugustu
konum iheimi. Hún er
skyldug til að vera i hol-
lenzku siðabótarkirkj-
unni, en er ekki lengur
æðsti valdhafi hennar.
ar.
Carl Gustaf Sviakon-
ungur er sá þjóðhöfðingi
i Evrópu, sem minnst
hefur völd. Hann er fyrst
og fremst fulltrúi þjóðar-
innar.
Shodr
Óskum eftir að kaupa
NOTAÐAR
VÉLAR
í Skoda 11 0 L (72 mm)
til upptekningar
TEKKNESKA
BIFREIÐAUMBOÐIÐ
Á ÍSLANDI H.F.
AUÐBREKKU 44-6
S/M/ 42606