Fréttablaðið - 15.12.2005, Blaðsíða 74

15. desember 2005 FIMMTUDAGUR50
Stóra svið
SALKA VALKA
Mi 28/12 kl. 20 Su 8/1 kl. 20
WOYZECK
Fi 29/12 kl. 21 Fö 30/12 kl. 21
Lau 7/1 kl. 20 Su 15/1 kl. 21
KALLI Á ÞAKINU
Má 26/12 kl. 14 Su 8/1 kl. 14
Su 15/1 kl. 14
CARMEN
Fi 12/1 kl. 20 FORS. miðav. 2.000- kr
Fö 13/1 kl. 20 FORS. miðav. 2.000- kr
Lau 14/1 kl. 20 FRUMSÝNING UPPSELT
Nýja svið/Litla svið
ÞRJÁR SYSTUR e. TSJEKHOV
Nemendaleikhúsið, aðeins í desember
Fö 16/12 kl. 20 Lau 17/12 kl. 20
Su 18/12 kl. 20 Þr 27/12 kl. 20
Mi 28/12 kl. 20
MANNTAFL
Mi 28/12 kl. 20
ALVEG BRILLJANT SKILNAÐUR
Fi 29/12 kl. 20 AUKAS. UPPSELT
Fö 30/12 kl. 20 AUKASÝNING
Síðustu sýningar!
SÖNGLIST
Létt og skemmtilegt jólaleikrit með
söngvum og dönsum. e. Erlu Rut Harðar-
dóttur í leikstjórn Gunnars Helgasonar.
Miðaverð 700- kr.
Lau 17/12 kl. 14 og kl. 16
Su 18/12 kl. 14 og kl. 16
GJAFAKORT
GEFÐU EFTIRMINNILEGA UPPLIFUN
GJAFAKORT Í BORGARLEIKHÚSIÐ
GILDA ENDALAUST
S Ö N G B Ó K B J Ö R G V I N S H A L L D Ó R S S O N A R
1 9 7 0 - 2 0 0 5
Stórkostleg safnplata
í næstu verslun
3CD
Leikhópurinn Á senunni kynnir:
mi›. 14. des. kl. 10.00
fim. 15. des. kl. 10.00
lau. 17. des. kl. 17.00
sun. 18. des. kl. 14.00
sun. 18. des. kl. 16.00
ATH - A‹EINS fiESSAR S†NINGAR!
S‡nt í Tjarnarbíói Tjarnargötu 12.
Mi›asala er hafin í síma 861 9535
og á senan@senan.is
www.senan.is
laus sæti
laus sæti
laus sæti
örfá sæti laus
laus sæti
uppselt
15.12
16.12
17.12
27.12
28.12
29.12
fim.
fös.
lau.
þri.
mið.
fim.
Landsbankinn er stoltur bakhjarl sýningarinnar.
GJAFAKORT - TILVALIN JÓLAGJÖF
MIÐASALA: www.midi.is og í Iðnó s. 562 9700
Vampíran, með sjálfan Drakúla
greifa í broddi fylkingar, er eitt
lífseigasta og skemmtilegasta fyr-
irbæri afþreyingarmenningarinn-
ar samanlagðrar. Blóðsugan hafði
lifað í munnmælasögum hjátrúar-
fulls almúga um allan heim öldum
saman þegar rómantísku skáldin
fluttu hana inn í bókmenntirnar
en þaðan áttu vampírurnar síðar
greiða leið í kvikmyndirnar.
Óféti og aðalsmaður
Drakúla greifi mætti tannhvass
og blóðþyrstur til leiks í skáldsögu
Brams Stoker, Dracula, árið 1897
en frumdrögin að þessum skæða
aðalsmanni komu fram nokkru
fyrr. Sumarið 1816 voru saman-
komin við Genfarvatn rómantísku
skáldin og villingarnir Shelley og
Byron lávarður ásamt ungri eig-
inkonu þess fyrrnefnda, Mary, og
John Polidori sem var í slagtogi
með Byron. Það mun hafa verið
að undirlagi Byrons sem fjór-
menningarnir ákváðu að semja
draugasögur eitthvert drunga-
legt rigningarkvöld og afrakst-
urinn varð tvö frægustu skrímsli
menningarsögunnar. Mary Shell-
ey byrjaði þarna á sögu sinni um
Frankenstein og óskapnað hans og
Polidori lagði drögin að blóðsug-
usögu og virtist byggja óvættina
á sjálfum Byron. Hingað til höfðu
vampírur verið drullug og ókræsi-
leg kvikindi sem nærðust á blóði
fólks en nú var komið fordæmi
að illgjörnum aðalsmanni sem
biti fólk í hálsinn og drykki úr því
allt blóð. Þessi skaðvaldur tók svo
á sig fullkomna mynd hjá Stoker
löngu síðar.
Saga ólánssömu arftakanna
Elizabeth Kostova blandar saman
sögulegum fróðleik og skáldskap
saman við hugmyndir úr bók
Stokers í sinni fyrstu skáldsögu,
Sagnfræðingnum, sem fjallarum
leit nokkurra sagnfræðinga að
Drakúla á 20. öldinni. Sagnfræð-
ingurinn hefst árið 1972 þegar ung
kona, sem stefnir á sagnfræðinám,
finnur dularfulla bók í hillum
föður síns. Í bókinni liggja bréf
sem hefjast á orðunum: „Kæri
ólánssami arftaki minn“. Bréfrit-
ara er greinilega ekki um sel og
virðist fullviss um að yfirnátturu-
leg og ill öfl séu á hælum sínum og
muni einnig elta þá sem feti slóð
hans. Stúlkan gengur á föður sinn,
sem er virtur sagnfræðingur og
diplómat, og togar hægt og bítandi
upp úr honum sögu sína og læri-
meistara síns, prófessors Rossi,
en báðir höfðu þeir freistað þess
að elta sjálfan Drakúla uppi með
skelfilegum afleiðingum.
Rossi hóf leitina upp úr 1930
en færði lærisveini sínum blóðugt
keflið upp úr 1950. Skömmu síðar
hverfur Rossi á dularfullan hátt
og faðir sögukonunnar dregst inn
í furðulega og skelfilega atburða-
rás þegar hann einsetur sér að
finna kennara sinn og rekur slóð
hans til Tyrklands, Ungverja-
lands og Búlgaríu. Faðir stúlkunn-
ar týnist svo aftur á móti eftir að
hann byrjar að fræða dóttur sína
um eltingarleikinn við Drakúla
árið 1972 og þá hefur hún sína leit,
bæði að föður sínum og Drakúla.
Stjaksetjarinn ógurlegi
Sagnfræðingurinn er 800 blaðsíðna
doðrantur og hreint sælgæti fyrir
vampírista og aðdáendur Drakúla
en sagnfræðingarnir þeytast út um
allan heim og viða að sér fróðleik
um Drakúla og þá fyrst og fremst
hinn raunverulega Drakúla, Vlad
Tepes, sem var hinn versti harð-
stjóri og níddist á andstæðingum
sínum sem og þegnum sínum, ekki
síst sér til ánægju og yndisauka.
Vlad var mikill vígamaður og
helgaði líf sitt varnarbaráttu gegn
Tyrkjum sem herjuðu á lönd hans
og þegar vel bar í veiði safnaði
hann saman stríðsföngum sínum
og lét stjaksetja þá í hektaratali
en hans er einmitt fyrst og fremst
minnst í mannkynssögunni fyrir
miskunnarlausar stjaksetningarn-
ar. Þessi grimmi aðalsmaður og
saga hans er bakgrunnur Drakúla
eins og við þekkjum hann úr bókum
og bíómyndum og framan af snýst
Sagnfræðingurinn fyrst og fremst
um þennan raunverulega illvirkja.
Kostova heldur sig því lengst af á
sviði hins raunverulega og mögu-
lega en samt grúfir alltaf einhver
ókennileg ógn yfir sögunni og
fantasían tekur svo völdin þegar
líður á söguna og hinn eini sanni
Drakúla birtist í öllu sínu veldi.
Bergmál af Stoker
Sagnfræðingurinn kallast á við
Dracula eftir Stoker og Kostova
byggir bók sína upp á svipaðan
hátt og Stoker gerði fyrir rúmum
100 árum. Stoker rakti sögu
Drakúla í sendibréfum, dagbók-
arfærslum og hljóðritum persóna
sinna og unga konan sem er sögu-
maður Sagnfræðingsins raðar
bréfum föður síns, kennara hans
og ýmsum textabrotum saman
í þessa skemmtilegu heild sem
greinir frá leitinni að greifanum
vonda á þremur tímabilum á síð-
ustu öld.
Þar fyrir utan minnir margt
í fari persónanna á persónur
Stokers og hér kemur meira að
segja sjóaður vampírubani við
sögu sem er jafn fimur með stik-
una og Van Helsing forðum. Það
má segja að sjálfur Drakúla hafi
verið aukapersóna í bók Stokers.
Hann kemur sjaldan fram í eigin
persónu en gnæfir samt yfir allri
frásögninni og sömu sögu er að
segja hér. Sagnfræðingurinn fjall-
ar um leitina að Drakúla þannig
að hann er fjarverandi lengst af
en slagkraftur hans er slíkur að
ógnin sem stafar af honum er allt-
af til staðar.
Sagan er spennandi, krydduð
krassandi lýsingum á illvirkjum
Vlads, og til þess að tryggja að les-
andinn missi ekki athyglina í öllum
sagnfræðiþvælingnum er reglu-
lega bitið í hálsa og blóð drukk-
ið. Sagnfræðingurinn er læsileg
og spennandi bók sem býður upp
á þrælskemmtilegt ferðalag í
gegnum ákveðið tímabil í sögu
Evrópu með aðaláherslu á sögur
af illvirkjum Drakúla í Transylv-
aníu. Bókin er þó fyrst og fremst
spennusaga og þó Drakúla sé höf-
uðpáfi hryllingsbókmenntanna er
vart hægt að flokka Sagnfræðing-
inn sem hrylling. Þetta er spennu-
saga sem sver sig á vissan hátt í
ætt við Da Vinci lykilinn og getur
því skemmt öllum þó blóðþyrstir
vampíristar fái vissulega mest
fyrir sinn snúð.
Þórarinn Þórarinsson
Leitin að Drakúla
SAGNFRÆÐINGURINN
HÖF: ELIZABETH KOSTOVA
ÚTG: Jentas
Niðurstaða: Sagan er spennandi, krydduð
krassandi lýsingum á illvirkjum Vlads og til
þess að tryggja að lesandinn missi ekki athygl-
ina í öllum sagnfræðiþvælingnum er reglulega
bitið í hálsa og blóð drukkið.
DRAKÚLA GREIFI Christopher Lee túlkaði
Drakúla með miklum tilþrifum á sínum
tíma. Blóðsugugreifinn fer hamförum í
Sagnfræðingnum eftir Elizabeth Kostova og
hrellir fræðimenn á 20. öldinni.