Tíminn - 17.12.1976, Blaðsíða 13

Föstudagur 17. desember 1976

!!<![»
13
Jarðhitasvæðið við Kröflu
— Nokkrar athugasemdir við ummæli ísleifs Jónssonar , vélaverkfræðings,
fró tveim rannsóknarmönnum ó Kröflusvæðinu
gébé Rvik — Nýlega var stutt
viðtal haft viö tsleif Jónsson
vélaverkfræöing i Timanum,
vegna greinar, sem hann
skrifaöi um hugsanlegar or-
sakir litils gufumagns i
Kröflu. Vöktu skoöanir tsleifs
athygli, og i nýjasta frétta-
blaöi Verkfræöingafélags ts-
lands, koma fram athuga-
semdir viö ummæli hans eftir
þau Valgarö Stefánsson og
Hrefnu Kristmannsdóttur.
Telja þau, aö grein tsleifs
styöjist ekki viö niöurstööur
rannsókna á jarðhitasvæðinu.
Hér á eftir fara athugasemdir
þeirra:
„Ummyndun bergs á sér
staö við áhrif hita, þrýstings
og við efnaskipti við jarðvatn,
sem seytlar um bergið. A há-
hitasvæðum er hærri hiti en
annars staðar og verður um-
myndun þvi nær yfirboröi á
háhitasvæðum en annars stað-
ar. Ummyndun bergs á
Kröflusvæði er aö magni til
svipuð og á öðrum islenzkum
háhitasvæðum, sem rannsök-
uö hafa veriö með djúpborun.
Rúmmálshluti útfellinga-
steinda i berginu er einnig
álika hár i Kröflu og á þessum
svæöum.
Ahrif ummyndunar á
vinnslueiginleika Kröflu-
svæðisins eru þvi hvorki meiri
né minni en á öðrum háhita-
svæðum islenzkum. Mælingar
F. Björnsson. G.
Tíu
smásögur
úr
dulheimum
— eftir P. Björns-
son G.
gébé Rvik. — TIu smásögur úr
dulheimum nefnist nýútkomin
bók og er eftir Pétur Björnsson
Guömundsson frá Rifi. Þetta er
fyrsta bók höfundar, enáöurhafa
birzt eftir hann fjöldi smásagna.
Eins og nafn bókarinnar ber meö
sér, er hér um smásögur aö ræöa,
ergreina frá ýmsum sérkennileg-
um atburðum. Þar lýsir höfundur
á sérstæðan hátt hinum dulbúnu
verum er lifa umhverfis okkur og
birtast oft, bæði i svefni og vöku.
Bókin Tiu smásögur úr dul-
heimum, er 116 bls. að stærö,
prentuð i Vikingsprenti en
höf'undur gefur hana sjálfur út.
hafa sýnt, að vatnsleiðnigeta
bergs á Kröflusvæði er mjög
sambærileg. við vatnsleiðni-
getu bergs á Nesjavallasvæð-
inu.
1 þessu sambandi er rétt að
benda á, að vatnsleiðni er háð
bæði vatnsleiðnigetu bergsins
og seigju þess vökva sem
streymir um bergið. Nú hefur
komið i ljós, að i tveim borhol-
um I Kröflu er tvifasastreymi i
berginu. Bæði vatn og gufa
streymir inn i holurnar, en
gufa hefur mun meiri
streymimótstöðu I bergi en
vatn. Massastreymi er þvi
minna þarsem blanda af gufu
og vatni er I bergi, en þar sem
vatn streymir i vökvafasa.
Hins vegar er varmainnihald
gufu mun meira en vatns, og
afl borholu þarf ekki nauðsyn-
lega að vera litið þótt massa-
streymi inn i holu sé litið.
Reynsla af jarðhitasvæðum
með tvifasastreymi i bergi er_
af mjög skornum skammti, og
boranir i Kröflu I ár, hafa
sýnt, að mjög mikillar varúö-
ar á að gæta viö aö nota al-
menna reynslu bormanna frá
vatnsborunum við ályktun um
árangur borana.
Þegar gufuholu er fýrst
hleypt i blástur, kemur holan
yfirleitt upp með miklum lát-
um, en eftir nokkurn tima,
næst jafnvægisstaða milli hol-
unnar og jarðhitakerfisins.
Lýsing Isleifs á uppkomu holu
7 er engin undantekning frá
þessari almennu reglu.
Ef gert er ráð fyrir suðuhita
i bergi, eru útreikningar Is-
leifs um þrýstimun á heitu og
köldu vatni á 1500 metra dýpi
réttir. Enda má til sanns veg-
ar færa, að munur á þrýst-
ingi heits og kalds vatns sé
forsenda þess aö jarðhita-
svæði verði til. Hins vegar
gerir sú fullyrðing ísleifs, að
vatnsborö i holunni lækki nið-
ur I 330 metra ef komið er i æö
á þessu dýpi, ráð fyrir, að
vatnsleiöni bergsins sé óend-
anlega mikil. Slikar aðstæður I
náttúrunni eru hvorki fyrir
hendi i Kröflu né annars
staðar.
Viö ummyndun bergs á há-
hitasvæðum endurkristallast
frumeindir bergsins yfir i aör-
ar steindir, strúktúrgrind
bergsins breytist ekki. Styrk-
leiki flestra bergtegunda
minnkar við ummyndun, en
þvi fer fjarri að aflfræðilegir
eiginleikar bergsins á Kröflu-
svæði séu sambærilegir við
„hnoðleir”. Sú fullyrðing Is-
leifs, að f jallshlíöin hafi skriö-
ið niður, er ekki á rökum reist.
1 fyrsta lagi er skemmd á fo'ð-
urröri i holu 3 50 metrum neö-
an viö botn Hliðardals og
beygja á fóðurröri i holu 5 er
lOmetrum neöan við botninn á
gilinu, sem holan stendur viö.
I öðru lagi hefur það veriö
sannreynt, að skemmdin i
holu 3 er vegna lóðréttra
hreyfinga en ekki skriðs.
A6 lokum er rétt að benda á,
að borholur i Kröflu eru ekki á
miðju jaröhitasvæðinu, heldur
á suðurhluta svæðisins. Til-
vera stöðvarhússins og hinn
skammi timi sem gefizt hefur
til gufuöflunar og djúprann-
sókna á svæðinu á sinn þátt I
þvi hvernig staöið hefur verið
að borunum. Að dæma allt
jarðhitasvæðið i Kröflu út frá
þeirri vitneskju, sem fyrir
liggur nú sýnist okkur vera I
hæsta máta óábyrg afstaða.
Okkur, sem vinnum aö
rannsókn jaröhitasvæðisins i
Kröflu, er akkur i að fá
vitneskju um allar þær hug-
myndir.sem mönnum dettur i
hug um þetta svæði — bæði frá
leikmönnum og þeim sem bet-
ur til þekkja. ísleifur hefði
samt getað kynnt sér betur
niðurstöður jarðhitarann-
sókna á Kröflu, áður en hann
birti skrif sin.
— Og eins og fyrr segir, þá
skrifa undir þessa grein, Val-
garöur Stefánsson og Hrefna
Kristmannsdóttir, sem bæði
vinna að rannsóknum við
Kröflu. —
áþökogvegginýrraoggamalla
bygginga.
Nýja hússtálið er fáanlegt í ýmsum litum, lengdum og
gerðum. Það er auðvelt að sníða, klippa og leggja.
Hefur verió sett á allmörg hús hér á landi og líkar
frábærlega vel.
Verð þess er lægra en á mörgum öðrum tegundum
klæðningar.
Komið — hringið — skrifið,
við veitum allar nánari upplýsingar.
(n|a)PLANNJA
Sænsk gæðavara
Samband íslenzkra samvinnufélaga
Innflutningsdeild
Sambandshúsið Rvík sími28200