Eintak - 19.05.1994, Síða 23

/
Magnea J. Matthíasdóttir
var eins konar guðmóðir í Ro-
sengötu- kommúnunni í Kaup-
mannahöfn.
Skunkurinn Örn Karlsson, Árni Pétur, Benóný og Margrét Árnadóttir fyrir framan Skunkinn.
kynlíf né dóp. Þess í stað vorum við
að sækja í góðan félagsskap," segir
Unnur.
Árni Pétur tekur undir það:
„Kommúna er það kynlausasta
samþýlisform sem til er. Það mynd-
aðist strax einhver systkinabragur
milli okkar. Ef íbúar Skunksins ætl-
uðu á séns urðu þeir að fara í bæ-
inn.“
Ekki hægt að
láta sérleiðast
Kommúnufólkið vildi hafa ofan
af fyrir sér sjálft og helst ekki þurfa
að sækja sínar skemmtanir neitt
annað. Til dæmis hætti Árni Pétur
að lesa bækur á tímabili því honum
fannst sambandið við fólkið í
kringum sig mun mikilvægara en
að sökkva inn í annan hugarheim
með aðstoð bókmennta.
1 Skunknum var sérstakt músik-
herbergi þar sem heimilisfólk gat
gengið að hljóðfærum á borð við
sOófóna og heimatilbúnar tromm-
ur. Þar lék það eigin tónlist.
„Það þótti mjög fínt að eiga
gamlan rússneskan grammófón en
frekar karnabæjarlegt að kaupa
græjur,“ segir Árni Pétur.
Aðrir settu upp eigin listsýningar
þegar svo bar undir: „Einhverju
sinni átti að hreinsa út úr húsi á
Vesturgötunni og var það annað
hvort hús númer 20 eða 22. TO stóð
að fara með allt úr því upp á hauga.
íbúar Vesturgötu 24 urðu þess
fljótlega áskynja að verið væri að
keyra eitt og annað út úr húsinu og
fóru því að skoða góssið,“ segir Hú-
gó Lúkas. „Það kom í ljós að í hús-
inu hafði búið Frakki sem annað
hvort var konsúll eða konsúlsígildi.
Hann hafði auðsjáanlega ferðast
mikið og úði og grúði af alls kyns
dóti í húsinu; kistur, snyrtiborð,
skammel og meðal annars leður-
kistur fuUar af ljósmyndum. Við
gáfum ntununum nöfn og var
haldin mOcil sýning á þeim í garð-
inum við Vesturgötu 24. Tveimur
dögum seinna kom hreinsunar-
deildin og tók dótið.“
Þeir sem búið hafa í kommúnu
eru sammála um að það sé erfitt að
láta sér leiðast þar. Það er nefnUega
alltaf einhver tO staðar til að tala við
og sífeUt er verið að brydda upp á
einhverju skemmtUegu.
„Einn daginn bundurn við öll
fyrir augun á okkur og eyddum
deginum þannig,“ rifjar Árni Pétur
upp. „Annan dag klæddum við Örn
okkur í stóran kyrtil. Við vorum
sem einn maður og gerðum allt
með sitt hvorri hendinni.
Örn og ég áttum leyniuppskrift
að heilhveitipönnukökum, svoköll-
uðum frænkum. Enginn mátti sjá
hvernig við bökuðum þær. Fólk
lagði mikið á sig tO að reyna að
komast að uppskriftinni. Það faldi
sig inni í skápum í eldhúsinu eða
kom sér jafnvel fyrir með kíki upp á
næstu hæð fyrir ofan.“
Um helgar fóru íbúar Skunksins
til Reykjavíkur á puttanum og Árni
Pétur segir að allir hafi getað gist í
stóru einbýlishúsunum sem for-
eldrar þeirra áttu.
„Stundum fékk maður far með
mönnum sem byrjuðu að afsaka sig
á því að búa uppi í Breiðholti með
kjarnafjölskyldunni sinni. Ég við-
urkenndi fýrir þeim að ég viídi al-
veg eins vera í þeirra sporum. Þetta
væri bara spurning um val hvers og
eins,“ segir Árni Pétur.
Aftur inn í moldarkofana
Gera má því skóna að foreldrum
blómabarnanna hafi brugðið all-
mikið þegar afkvæmin ákváðu að
flytja að heiman tO að búa ásamt
vinurn sínum við aðstæður sem
þau höfðu reynt að koniast burt frá.
„Ég hef oft velt því fyrir mér hvað
rann í gegnum huga foreldranna,“
segir Arni Pétur. „Blómabörnin
voru börn fólks sem höfðu byggt
svo mikið upp. Það kom úr mold-
arkofunum inn í einbýlishúsin og
ætlaði að veita börnunum sínum
öll heimsins gæði. Þau þökkuðu
aftur á móti pent fyrir og foreldr-
arnir horfðu upp á þau skríða aftur
inn í kofana. Flest voru þetta börn
betri borgara og oft á tíðum
menntaskólakrakkar en á þessum
tíma gengu ekki allir menntaveg-
inn. Margir þeirra höfðu farið tO
útlanda og kynnst kommúnulífi
þar.“
Húgó Lúkas efast um að foreldr-
um sínum hafi litist á líferni hans á
þessum tíma og segist hann skilja
ugg þeirra vel í dag þótt ekki hafi
hann gert það þá.
„Það var mun meiri kynslóða-
munur þá en í dag. Foreldrar okkar
voru sprottnir upp úr allt öðru
þjóðfélagi en við,“ segir hann.
íslendingaslóðir í
Kaupmannahöfn
Árni Pétur hafði komist inn í
Konunglega leiklistarskólann í
Kaupmannahöfn sem þótti mikill
árangur. Hann gaf námið aftur á
móti upp á bátinn að einum vetri
liðnum því honum fannst mikil-
vægara að lifa í kommúnu.
Hann bjó í Rosengötu-komm-
únunni I Kaupmannahöfn á árun-
um 1971- ‘72 þar sem Magnea J.
Árni Pétur Guðjónsson
„Maður hefur alltaf einhvern til að tala við í kommúnu og erfitt að
láta sér leiðast þar. “
Benóný Ægisson
„Kommúnulífið var náttúrlega afskaplega hagkvæmur og skemmti-
legur lífsmáti."
Kamarorghestar
Megin uppistaða Kamarorghesta Jónasar Vest í
Gallerí SÚM: Búi, Benóný, Löddi og Örn.
Matthíasdóttir, rithöfundur, var
eins konar guðmóðir.
„Þarna bjuggu um tíu manns
tveimur herbergjum. Það komu
ansi margir við í Danmörku á leið-
inni til Indlands og döguðu þar
uppi vegna peningaleysis. Þarna
ríkti líka sameiginlegt tungumál og
stundum þegar ég kom heim
kvöldin hafði málið breyst yfir dag-
inn. Það tók mig dálítinn tíma að
komast inn í það á nýjan leik,“ seg-
ir Árni Pétur.
Fjölmargir fslendingar höfðust
jafnframt við í fríríkinu Kristjaníu
og bjuggu þeir flestir í hinu svokall-
aða Rauðaljónshúsi.
Hugsjónir fortíðarinn-
ar 1 blóði nútímans
Árni Pétur hætti kommúnulífinu
um þrítugt þegar hann eignaðist
barn og fór að huga að starfsfram-
anum.
„Þetta var bara eins og með þá
sem fluttu frá Kristjaníu. Þeir
höfðu ekki tíma til að vera alltaf að
sækja brenni þrátt fyrir það hvað
viðarofninn var yndislegur," segir
hann.
Benóný segir aðalókostinn við
kommúnulífið hafa verið þann að
Unnur Jökulsdóttir
„Ég var að stokka hlutina upp
og vildi ekki fara alveg ísama
farið og aðrir. “
enginn hafi átti
nein leyndarmál
út af fyrir sig.
„Kannski sé ég
þetta enn með
svona rósrauð-
um augum en ég
man ekki eftir
neinum sérstök-
um öðrum
vandamálum,"
segir hann.
Unnur viður-
kennir að þegar
hún hafi búið í
kommúnunni
hafi hún ekki
haft eins mikla
stjórn á lífi sínu
en ella. Þegar
hún vildi fá að
vera í friði átti
hún ekki annars úrkosti en að labba
upp í fjall. Hún bjó þó í Skunknum
í þrjú ár en þá héft hún áfrarn í
skóla og leigði sér herbergi úti í bæ í
Reykjavík.
Hún furðar sig þó á því að ungt
og óbundið fólk skuli ekki gera
meira af því nú að búa saman í
kommúnum af hagkvæmnisástæð-
um einum saman.
Húgó Lúkas telur fólk hafa rekið
sig smátt og smátt á það að þetta
sambýlisform hentaði ekki öllum
og ásteytingarsteinarnir gátu verið
afskaplega litlir.
„Allt skipulag var eitur í beinum
hippanna og því gat dagleg um-
gengni eins og uppvask og þvottur
orðið að vandamáli,“ segir hann.
Árni Pétur segist finna mun á
börnum blómabarnanna en öðrum
kynslóðum.
„Mér finnst ég taka eftir því að
það sem blómabörnin höfðu sem
hugsjónir, til dæmis í sambandi við
samskipti kynjanna, hafa börn
þeirra sem staðreyndir í lífi sínu. Ég
sá líka á pönkurunum að þeir voru
mun heilli og heiðarlegri en við
vorum. Þau sem komu á eftir okkur
eru með hugsjónir okkar í blóð-
inu,“ segir Árni Pétur.
Húgó Lúkas tekur undir það
með honum: „Þau gildi sem kom-
ust á með hippatímabilinu eru við
lýði enn þann dag í dag.“
Árna Pétri finnst blómabarna-
hugsjónin mjög falleg en eiturlyfin
hafa verið mikil mistök.
„Við bjuggum við afskaplega fal-
lega heimsmynd sem hefði orðið
enn fallegri hefði
dópið ekki komið
til sögunnar,“ segir
hann. „Flest okkar
komu þokkalega út
úr þessu tímabili en
mörg komu illa út
úr því. Nú er verið
að snobba fyrir
þessum tíma og
mér finnst það
hættulegt. Ég reyni
að koma þeim ung-
lingum sem ég vinn
með í skilning um
að ýmislegt slæmt
hafi fylgt blóma-
tímanum. Ég kenni
dópinu um það.
Fólk trúði því að ef
LSD yrði sett í
vatnið hjá alþingis-
mönnunum myndi
heimurinn bjarg-
ast.“
Húgó Lúkas seg-
ir flesta hafa notað
eiturlyf í kommún-
unum en sumir
meira en aðrir.
„Það var eitthvað um maríjúana
og hass en ekki harðari efni. Sumir
sem lentu illa í þeim snúa ekki aftur
til manna og aðrir eru látnir,“ segir
hann.
Tíminn endurtekur
sig aldrei
Arni Pétur segist sakna blóma-
tímans og segir að hann hefði ef-
laust gaman af að prófa kommúnu-
lífið aftur þegar börnin eru flutt að
heiman.
„Þetta sambýlisform var fínt á
sínum tíma en ég er ekki tilbúinn til
að reyna það aftur,“ segir Örn aftur
á móti. „Ég er orðinn svo sérvitur
og er því ekki sambúðarhæfur.“
Hann segir fyrrum sambýlisfólk
sitt ekki hittast oft en alltaf sé það
þó jafngaman þegar það héndi.
Húgó Lúkas rétt heilsar hins veg-
ar fyrrverandi sambýlingum sínurn
en segir kynnin ekki dýpri en það.
„Það eru margir að gæla við þá
hugmynd að tímabilið þegar fólk
bjó í kommúnum endurtaki sig, en
tíminn endurtekur sig aldrei,“ segir
hann. „Ég held að það sé misskiln-
ingur að hægt sé að apa eftir því. Ef
hlutirnir eru ekki gerðir af einlægni
verða þeir ekkert annað en
hjóm.“@

FIMMTUDAGUR 19. MAÍ1994
23