Tíminn - 03.06.1977, Blaðsíða 8

8
Föstudagur 3. júni 1977
Umsiónarmenn: Pétur Einarsson
Ómar Kristjánsson
Báknið burt
Hópur manna hefur safnazt saman hérlendis og
kallar sig unga sjálfstæðismenn. Þeir hlaupa stund-
um upp til handa og fóta og höndla nýjan sannleika.
Nú hefur þessi hópur bitið i skjaldarrendur og
grenjað að sið forfeðra sinna. Þeir telja sinn versta
fjanda vera hið hryllilega bákn, og brýna samlanda
sina til orrustu við ófögnuðinn. Helzt er á málflutn-
ingi þessa hóps að skilja að bákninu fylgi hin versta
óáran og ógæfa og að fyrr verði menn ekki frjálsir
en þeir hafa hrundið þvi af höndum sér. Hópurinn
ætlar að ganga af bákninu dauðu með þvi að skera
utanaf þvi og liklega komast þannig að lifæðinni,
fyrr eða siðar, og væri verkið þá að fullu unnið.
Menn sem fylgjast með stjórnmálum á íslandi eru
ekki undrandi á þessum málflutningi og þessari
baráttu. Það hefur alltaf verið vitað að Sjálfstæðis-
flokkurinn er höfuðandstæðingur jafnaðar og mann
úðarstefnu i íslenzkum stjórnmálum. Markmið
flokksins er að ganga af islenzka samneyzlukerfinu
dauðu. Einmitt hér skerast leiðir Framsóknarflokks
og Sjálfstæðisflokks. Framsóknarmenn vilja betra
bákn. Þeir vilja viðhalda og endurbæta fullkomið
almannatryggingakerfi, heilsugæzlu, skóla, og
stjórnkerfi til þjónustu við fólkið i landinu. Fram-
sóknarmenn vilja að allir landsmenn búi sem næst
við sama borð i þessu tilliti. Frumskógarlögmálið
sem boðar sigur hins sterka i öllum tilvikum, og er
stefna Sjálfstæðisflokksins, er fjarri samvinnu- og
samneyzlustefnu framsóknarmanna. Ekki er djörf-
ung unga hópsins, sem ræðst gegn bákninu, meiri
en það að þeir segja ekki allan sannleikann um ætl-
an sina. Þeir halda þvi fram i málflutningi sinum að
ráðast eigi gegn Áburðarverksmiðju, Slippstöð á
Akureyri, og Landssmiðju i stað þess að segja að
þeir vilji almannatryggingar feigar og helzt alla
samneyzlu, draga mikið úr heilsugæzlu og að menn
kosti menntun sina sjálfir. Nær væri þessum hóp að
boða hreinskilið sina fráleitu afturhaldsstefnu og
ráðast gegn bákninu þannig að almenningur gæti
þekkt þá fyrir óvini sina. Það hefur verið sagt um
sjálfstæðismenn, að 20.öldin hafi á einhvern dular-
fullanhátt farið framhjá þeim. Málflutningur þessa
hóps virðist styðja þá kenningu. Hins vegar er gam-
an að lita nánar á rökhyggjuna, og það virðist vera
kaldhæðni þegar menn sjá það að Ingólfur á Hellu
gerði Áburðarverksmiðjuna að algeru rikisfyrir-
tæki og Slippstöðinni á Akureyri var bjargað af rik-
inu i tið viðreisnarstjórnarinnar. Ef til vill er eðli-
legt að hópurinn byrji fyrst á verkum sinna eigin
manna.
Ungir framsóknarmenn snúast hins vegar alger-
lega öndverðir gegn þessari árás sjálfstæðismanna
á samneyzluna. Þeir munu standa vörð um rétt
þeirra sem minna mega sin i þessu þjóðfélagi. Þeir
munu hins vegar ekki taka þátt i þvi að ,,bjarga”
fyrirtækjum gæðinga tittnefnds hóps með þvi að
ausa i þau fjármunum skattborgara.
Ungir framsóknarmenn vilja betra bákn, sem er i
stöðugri endurskoðun og staðnar ekki. Þeir gera sér
fullljósa hættuna á þvi, að kerfi af þessu tagi verði
ihaldssöm og þröngsýn fyrir tilstilli æviráðinna em-
bættismanna, sem ekki þurfa að óttast að spurt sé
um afköst eða afrakstur starfsins, en þýðing þess
fyrir betra mannlif að samneyzlan sé að minnsta
kosti eins og hún er i dag, verður ekki metin til pen-
inga heldur er tákn um menningarþjóðfélag, sem er
i þróun og hefur umhyggju fyrir manninum að
leiðarljósi. p.E.
Kynning á ungum framsóknarmönnum
Manngildið ber að meta
meira en auðgildið
Rætt við Eirík Sigurðsson,
formann Framsóknarfélags ísfirðinga
S.U.F. siöan átti nýlega eftir-
farandi viötal viö Eirik Sigurös-
son, formann Framsóknar-
félags tsfiröinga. Eiríkur er
fæddur á isafiröi 4. mai 1943 og
hefur lengst af veriö búsettur
þar. iiann er bifvélavirkja-
meistari, en hefur undanfarin 2
ár starfaö hjá Samvinnutrýgg-
ingum á Isafiröi og veriö eftir-
litsmaöur öryggiseftirlits rikis-
ins á Vestfjöröum. Eirikur hef-
ur haft töluverö afskipti af
félagsmálum undanfarin ár.
Var m.a. i stjórn S.U.F. 1975 til
'76, á sæti i sambandsstjórn
A.S.t. og tók nú nýveriö vö for-
mennsku i Verzlunarmanna-
félagi isafjaröar og nágrennis.
Hann var fyrst spuröur aö þvi
hvers vegna hann væri fram-
sóknarmaöur.
Hvers vegna ert þú fram-
sóknarmaöur?
— Ég er framsóknarmaöur
vegna þess aö ég aöhyllist jafn-
aðar og samvinnuhugsjón Min-
ar skoðanir falla vel aö þeirri
stefnu sem Framsóknarflokk-
urinn hefur unnið eftir i gegnum
árin. Framsóknarflokkurinn
hefur þá sérstööu i islenzkum
stjórnmálum aö hann byggir
stefnu sina á al-Islenzkum hug-
myndum, en aðrir flokkar hafa
verið byggöir upp á erlendum
hygmyndum, sem misjafnlega
falla að islenzku þjóölifi.
Nú hefur þú unniö töluvert aö
verkalýðsmálum. Telur þú
F ram sóknar llokki nn vinstri
flokk?
— Það má ef til vill kalla
hann vinstri flokk, vegna þess
að hann er umbótasinnaður
félagshyggjuflokkur. Ég hef þó
heldur hallazt að þvi að kalla
hann miðflokk, vegna þess að
hann stendur á milli öfganna til
hægri og vinstri i Islenzkum
stjórnmálum.
Sumir hafa viljað halda þvi
fram aö Framsóknarflokkurinn
væri stefnulaus og hugsjónalaus
flokkur.
— Hann er vandfundinn hinn
gullni meðalvegur. Sumir sjá
hann alls ekki. Ég sagði hér að
framan að ég teldi að Fram-
sóknarflokkurinn stæöi á milli
öfganna til hægri og vinstri.
Stefna hans hefur þó ávallt ver-
ið skýr fyrir mér. Framsóknar-
flokkurinn er frjálslyndur um-
bótaflokkur. Hann telur það
meginmarkmið sitt að standa
vörð um óskorað efnahagslegt
og menningarlegt sjálfstæði
islenzku þjóðarinnar á grund-
velli lýðræðis og þingræðis.
Hann vill byggja upp þjóðfélag
þar sem manngildið er metið
meira en auðgildið — og vinnan,
þekkingin og framtakið er sett
ofar en auðdýrkun og fésýsla.
Hann leggur áherzlu á frelsi
einstaklingsins og sem beinust
samskipti hans við stjórnvöld og
stefnir aö einföldun stjórn-
kerfisins.
Framsóknarflokkurinn vill
ennfremur, að atvinnnulif
landsmanna byggist á framtaki
efnalega sjálfstæðra manna,
sem leysa sameiginleg verkefni
eftirleiðum samtaka, samvinnu
og félagshyggju, en aðeins i
undantekningartilvikum með
opinberum rekstri. Hann telur
einnig að undirstaða þess hljóti
ætið að vera nýting landsmanna
sjálfra á islenzkum auðlindum
og náttúrugæðum i fullri sátt við
landið og náttúru þess.
Framóknarflokkurinn telur
það forsendu heilbrigðs þjóðlífs
að stuðla að blómlegu athafna-
og menningarlifi I öllum héruð-
um landsins, með öflugri
byggðastefnu sem m.a. feli I sér
verulega valddreifingu.
Framsóknarflokkurinn telur
verkalýðshreyfinguna og sam-
vinnuhreyfinguna náskyld
félagasamtök, sem vaxið hafa
út frá sama stofni.
I utanrikismálum telur
Framsóknarflokkurinn að
starfsvettvangur islendinga sé
með Sameinuðu þjóðunum og
Norðurlandaráði Hann telur að
ekki eigi að dveljast hér erlend-
ur her á friðartimum, en undir-
strikar góð samskipti við Norð-
urlandaþjóðir og aðrar vestræn-
ar þjóðir.
Af framansögöu ættu menn að
geta séð, að Framsóknarflokk-
urinn hefur ákveðna stefnu i
þjóömálum, sem byggist á
háleitum hugsjónum.
Eirikur Sigurösson
Hvernig er ástandiö i atvinnu-
málum ykkar Vestfiröinga?
— Ég er nú ekki nógu kunn-
ugur þeim málum til að geta
svarað þvi afdráttarlaust fyrir
alla Vestfirði. Ef ég ætti að
svara með þvi hugarfari sem
hefur verið rikjandi hér undan-
farna áratugi, þ.e.a.s. að allar
vinnufærar hendur hafi mögu-
leika til starfa, án tillits til val-
kosta, þá hygg ég aö svo hafi
verið, að Drangsnesi undan-
skildu, siðan frystihúsið á
Bildudal tók til starfa á síðast-
liðnu hausti. Hins vegar er at-
vinnulif svo einhæft hér að
brýnna úrbóta er þörf sem allra
fyrst.
í flestum sjávarplássum er
aðeins um að ræða sjósókn og
fiskvinnslustörf. A stærri stöð-
unum er auk þess þjónustuiðn-
aður i smáum stil, aðallega til
brýnustu þjðnustu við báta- og
togaraflotann annars vegar og i
byggingariðnaði hins vegar.
önnur þjónustustörf eru hverf-
andi.
Ég hef lengi verið þeirrar
skoðunar að einn meginþáttur
byggðastefnu væri að allir heföu
störf við sitt hæfi. Af framan-
sögðu er hins vegar ljóst að fjöl-
margt fólk vinnur hér störf sem
þvi fellur ekki við, eða þvi eru
ofviða sökum heilsubrests og
eða aldurs. Bæði sjómennska og
fiskvinnslustörf, sem yfirleitt
eru unnin i ákvæðisvinnu, eru i
raun aðeins á færi fullfrisks
fólks. Þar að auki er ákaflega
mismunandi og einstaklings-
bundiðhvaða störfum fólk hefur
áhuga fyrir. Það er fráleitt að
ætla að steypa alla i sama mót-
ið.
Menn eru sifellt að velta fyrir
sér hvaða ástæða sé fyrir þeim
geigvænlega fólksflótta frá
Vestfjörðum til Stór-Reykjavik-
ursvæðisins sem átt hefur sér
stað undanfarin ár og áratugi.
Margir hafa gjarnan talað um
að ekki væri atvinnuleysinu um
að kenna, hér hefði fólk nóg að
starfa og tekjur á borð við það
sem annars staðar þekktust.
Ég vil vara við þessari
blindni. Það er ekkert vafamál
að einhæft atvinnulif hefur ráðið
úrslitum hjá mörgum sem burt
hafa flutt. Það er hörmulegt að
horfa upp á, að fólk sem hefur
eytt hér beztu og þrekmestu ár-
um ævi sinnar við undirstöðuat-
vinnuveg þjóöarinnar, skuli
þurfa að hrökklast i burtu með
tárin I augunum þegar starfs-
þrekið minnkar, vegna þess að
það á ekki völ á störfum sem
krefjast minna lfkamlegs álgs.
Með hvaða hættitelur þú að bezt
verði að leysa þessi mál?
Það er ljóst að fjölbreyttu at-
vinnulifi verður ekki komið á
alls staðar með góðu móti,
a.m.k. ekki strax. Hins vegar á
það að vera hægðarleikur á
stærstu stöðunum t.a.m. á Isa-
firði, Patreksfirði og Bolungar-
vik. 1 þessu sambandi hef ég
fyrst og fremst horft á ýmiss
konar iðnað. Sumir hafa kallað
þetta léttan iðnað og er þar aö
minu viti átt við smáiðnað, sem
ekki krefst mikillar likamlegrar
áreynslu.
Sumir atvinnurekendur og
þeirra talsmenn hafa hins vegar
barizthartgegn hugmyndum og
tillögum i þessa átt, og haldið
þvi fram að ekki veitti af öllu til-
tæku vinnuafli við fiskveiðar og
fiskvinnslu. Ég er aftur á móti á
öndverðri skoðun, þó ég vilji
þessum mönnum allt hið bezta
og viðurkenni fúslega að ekki
veitir af jafnmiklu vinnuafli við
þessar undirstöðugreinar og nú
er. Hinsvegar fullyrði ég að
hvergi á landinu er afkoma út-
gerðar og fiskvinnslu betri en á
Vestfjörðum. Þvi hefði ég enga
samúð með þeim mönnum sem
að þeim atvinnuvegum standa,
þó að þeir þyrftu að byggja ver-
búðir eða leiguibúðir til þess að
geta fengið fólk til að fullnægja
sinni vinnuaflsþörf. Þvi vil ég
jafnframt leggja áherzlu á að
sveitarfélögin verða að auka
byggingu leigu- og söluibúða.
Það er reynslan á þeim stöö-
um þar sem slik aðstaða hefur
verið fyrir hendi, að fjölmargt
fólk sem komið hefur með þvi
hugarfari að vera aðeins um
stundarsakir, hefur kunnað það
vel við sig að það hefur sezt þar
að til frambúðar. Þvi tel ég að
með þessu móti, þ.a.s.
fjölbreyttara atvinnulifi og
möguleika á leiguhúsnæði,
myndi leysast sá vandi, sem at-
vinnurekendur hræðast, og
lausn á þessum málum hefði
veruleg áhrif gegn þeirri
byggðaröskun sem á sér stað.
Hvað viltu segja um samgöngu-
mál Vestfirðinga?
Ef við byrjum á vegamálun-
um, þá vil ég undirstrika að
Vestfirðir eru eini landsfjórð-
ungurinn sem ekki býr við ak-
vegasamband allt árið. Hvorki
innbyrðis eða við aðalakvega-
kerfilandsins. I þeim miklu um-
ræðum sem áttu sér stað um
hringveginn á sfnum tima, virt-
ust Vestfirðirnir alveg gíeym-
ast. Talað var um að nú myndu
allar byggðir landsins tengjast
og menn gætu nú hafið hringferð
um landið hvaöan af landinu
sem væri. Við Vestfirðingar
búum hins vegar viö það enn I
dag að vera akvegasambands-
lausir a.m.k. hálft áriö og
stundum lengur. Þetta er enn
bagalegra vegna þess hve aðrar
samgöngur eru ótryggar og
stopular. Til dæmis koma skip
Skipaútgerðar rikisins hingað
aðeins hálfsmánaðarlega. Onn-
Framhald á bls. 2'2